2003'te Almanya kapısından dönen biberler yüzünden pestisit testi uygulayan Migros, şimdi Tübitak'la birlikte ilk kez yurtdışına akredite ettirilmiş hormon analizlerini başlattı. 300 bin ton sebze-meyve 'hormonsuz' etiketiyle satılacak.
Sebze-meyvedetarım ilacı kalıntısı ve hormon kullanımını, Avrupa kapısından geri dönen ürünlerle tartışan Türkiye, iç pazardaki denetimsizliği market zincirlerinin rekabetiyle aşacak. Üç yıl önce bir özel laboratuarla sebze ve meyvelerde tarım ilacı kalıntısı analizine başlayan Migros, bu kez Türkiye'de ilk kez 8 üründe hormon analizi yaptırmaya başladı. Migros Tübitak laboratuarlarına finansal destek vererek, tüm Türkiye'de satacağı yaklaşık 300 bin tonluk sebze-meyveye 'hormonsuzdur' etiketi yapıştıracak. Enstitüde geliştirilen analiz metodlarının 6'sı Alman Akreditasyon Kurumu( DAR) tarafından akredite edildi. Böylece söz konusu laboratuarların hormon analizleri konusunda verdiği raporların, dünyanın her yerinde geçerli olması da sağlandı. Tübitak MAM Gıda Enstitüsü Müdür Yardımcısı Mehmet Gökbörü Bahar, Migros Meyve-Sebze Kategori Müdürü Ekmel Baydur ve Migros Kalite Müdürü Hülya Günay ile Gebze'deki hormon analiz laboratuarında analiz çalışmalarını izledik. Tübitak ile ilişkileri sağlayan ve projeye yöneten Kalite Müdürü Hülya Günay, kurum ile tüm üreticilerin sadece periyodik ürün analizi bazında değil, habersiz ziyaretlerle puanlama yapılması konusunda da işbirliği yaptıklarını anlattı. Mehmet Gökbörü Bahar da hormon analizleri konusundaki sorularımızı yanıtladı.
* Enstitüde hormon analizi yapılmıyor muydu? Tarım ilacı kalıntısı arayabiliyoruz ama hormon analizi yapılmıyordu. MAM'da 6 enstitü var. Benim yöneticisi olduğum Gıda Enstitüsü, ağırlıklı olarak özel sektöre çalışıyor. Bildiğim kadarıyla Türkiye'de hiçbir laboratuar hormon analizi yapmıyor. Sadece Tarım Bakanlığı'na
bağlı laboratuarların yaptığını duymuştum. Ama onlar da sadece domates üzerinde çalışabiliyorlardı. Bize Migros'tan bu yönde talep geldi ve onların finansmanıyla metod geliştirdik.
* Yeni cihazlar mı aldınız? Hayır, mevcut cihazlarımızla yapıyoruz bu analizleri. Ancak bu çalışmalar kullanılan alet ekipmanlar ile kimyasalların pahalı olması ve deneyimli araştırma kadrosu ile yapılabildiği için maliyeti yüksek çalışmalardır. Biz ilk aşamada farklı 8 çeşit meyve ve sebzede kullanılan hormon sayısı ile ilgili analiz yöntemi geliştirdik. Bu sayı mayıs ayında 15'e çıkacak. Bu hormonlardan altı tanesinin akreditasyonu 2006 Nisan ayı denetimlerinde kapsama alındı. Meyve ve sebzelerde 15 farklı hormonu analiz edebiliyoruz.
* Bu analiz pahalı mı? Evet, bir ürün için 150 YTL analiz masrafı var. Ama en önemli maliyet zamandır. Diyelim ki bir domatesi analize tabi tutacaksınız, öyle ürünü alıp cihaza koymuyorsunuz. Bunun için öncelikle örnek hazırlama safhası dediğimiz örnekten uygun yöntemlerle hormonların çıkartılması için ekstraksiyon ve saflaştırma işlemleri yapılarak örneğin cihaza verilmesi sağlanır. Bu işlemin toplam süresi 4 saattir. Gördüğünüz küçük tüplere (vialler) gelene kadar 4 saat geçiyor, analiz sonucunu almak toplam 5 saatlik bir işlem gerekiyor.
* Başka şirketler de analiz isterse yapabilir misiniz? Tabii ki. Ama bizim bundan sonraki hedefimiz et ürünlerindeki hayvansal kaynaklı hormonların tanımlanması ile ilgili yöntemler geliştirmek.
