Türkiye klinik deney cenneti!

Hafta başında TCK Kadın Platformu kurucularından Av. Hülya Gülbahar' ın yeni TCK'da sessiz sedasız değişen bir maddeyle ilgili iddialarına yer vermiştim. Gülbahar, sağlıklı çocuklar üzerinde yapılan bilimsel deneyleri yasaklayan maddenin yabancı ilaç firmalarının lobisiyle değiştirildiğini söylüyordu. TCK'nın önemli isimlerinden Doç. Dr. Adem Sözüer de " Maalesef" diyor ve "Bu madde son anda değiştirildi. Sakıncalarını anlattık, bu maddenin tedavi amaçlı deneyleri kapsamadığını üstüne basa basa söyledik ama dinletemedik" diye ekliyordu.
İddialar gerçekten de ürkütücüydü. Konunun uzmanlarına göre Türkiye kendi ülkelerinde arge (araştırmageliştirme) çalışmaları kısıtlanan ilaç firmaları için bulunmaz kaftandı. Selçuk Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Onursal Cin ise konuyu başka bir noktaya çekiyor ve "Türk ilaç firmaları önümüzdeki 20 yılda bir herhangi bir araştırmageliştirme faaliyeti içinde olamazlar çünkü imkânlar buna müsait değil" diyordu.

Doktorlar öyle istedi
Adalet Komisyonu üyesi milletvekillerinin "Niye değişiklik yaptınız?" sorumuza cevapları ise "Doktorlar öyle istedi, biz de onayladık" şeklindeydi. Bu arada Farmakoloji Derneği bir açıklama gönderdi. "Yasayı destekliyoruz çünkü eğer bu şekilde değişmeseydi Türkiye'de çocuk hastalıkları uzmanı yetiştirmek mümkün olmayacaktı. Çocuklar üzerinde araştırma yasaklanırsa tezler nasıl hazırlanacak? Gelişmiş ülkeler ABD ve Avrupa Birliği dahil çocuklarda araştırmaları şart koşarken, bizim gibi geri kalmış ülkelerin bazı geri kalmışları halen kobaydan bahsetmektedirler."
Her ne kadar Farmakoloji Derneği böyle bir sert açıklama yapsa da, ortada çocukların tüm dünyada denek olarak kullanılıp kötü sonuçlar alındığına dair de bir gerçek var. Aslında çözüm basit. Pediatri Birliği Başkanı Prof. Dr. Murat Tuncer diyor ki "Araştırmalar hepten yasaklansın gibi bir isteğimiz hiçbir zaman olmadı. Ama çok önemli kısıtlamaların getirilmesi, kesinlikle sıkı bir denetimin sağlanması şart. Önemli olan birtakım kötü niyetlilere alet olmamak." Bütün bu tartışmaların sonunda sizlerle paylaşmak istediğim son bir bilgi daha var. 1982 yılında klinik deneyler yapmak üzere İngiltere'de kurulan Chiltern International'ın önde gelen proje müdürlerinden bir tanesi geçtiğimiz aylarda çeşitli sağlık sitelerinde yayınlanan ve Türkiye'yi konu alan bir yazı yazdı.

Türkiye ilginç bir bölge
Ne diyordu Christine Ott?
"Türkiye klinik deneyler için gün geçtikçe daha cazip hale gelmektedir. Sadece Türkiye de değil, AB'ye üye olmak için müzakere sürecinde olan diğer ülkeler de bu konumdadır. Şimdiye kadar bu ülkelerin potansiyeli göz ardı edilmiştir. Türkiye AB'ye giriş için bazı reform çalışmaları hazırlıklarına girişince, ilaç şirketleri yerel doktor ve sağlık uzmanlarına yeni geliştirdikleri ilaçları denemeleri için vermeye başladılar. Türkiye'de kaç tane uluslararası çalışmanın gerçekleştirildiğini söylemek zor ama araştırmalarıma göre hiç de az değil. Şimdiye kadar ilaç şirketleri tahmine dayanan hükümlerden ve yaşanan sorunlardan ötürü Türkiye'de klinik deney yapma konusunda gönülsüzdü. Ama bu sorunları göz ardı ederek bölgeye yaklaşan sponsor firmalar ilaçlarını geliştirmek açısından birçok yarar sağladılar. Belli klinik çalışmalar için Türkiye ilginç bir bölgedir. Türkiye büyük şehirlerdeki üniversite sayısının çokluğu ve uzmanlaşmış hastaneleriyle büyük oranda hastaya hizmet vermektedir. Bu da deneylerin çok fazla hasta üzerinde yapılabilmesini sağlıyor. Ama Türkiye'deki hastanelerin fazla kalabalık olması ve hastalara ayrılan zamanın azlığı deneyleri zorlaştırmaktadır. Türkiye'de yeni ve etkili ilaçların olmayışı doktor ve hastaların klinik deneylerde rol almak istemelerini sağlıyor." Yazı aslında çok daha uzun. Sadece bir kısmını paylaşıyorum. Özetle Ott diyor ki " Türkiye AB'ye giriş sürecinde yaptığı yeni yasalarla klinik deneyler yapan yabancı firmalar için cennet haline geldi."
Artık yorum sizin.
Bu arada konuyla ilgili bir yanıt almak için aradığım Adalet Bakanlığı "Bizi bu işe bulaştırmayın, onlara sorun" diyerek topu Sağlık Bakanlığı'nın üzerine attı. Sağlık Bakanlığı'ndan ise üç gündür ses seda yok.