  |
|
Dünyadaki akciğer nakillerinin üçte ikisi Amerika'da yapılıyor
Akciğer naklinin dünyada çok az yapılabildiğini belirten uzmanlar, bu organa sahip çıkmak için sigaradan uzak bir yaşamın şart olduğunu söylüyor. Sigara dumanıyla yaşayanlar kadar olmasa bile, asbest tozuyla ilgili çalışanlar, madenciler, evinde kuş besleyenler ve mikroplu klimalara maruz kalanlar da risk altında...
Dünyada en fazla akciğer nakli yapan doktorlar arasında yer alan Doç. Dr. Selim Arcasoy, Columbia-Cornell Üniversiteleri New York Presbyterian Hastanesi Akciğer Nakil Bölüm Direktörü. Doç. Dr. Arcasoy, akciğerlerimizi genç tutarak daha dinç hayat yaşamanın yollarına ilişkin sorularımızı yanıtladı...
SİGARA EN BÜYÜK RİSK
Akciğerler ne zaman yaşlanmaya başlar?
35-40 yaşlarından sonra akciğer fonksiyonu düşmeye başlar. Akciğer fonksiyonunun hızlı düşmesinin en önemli nedeni, sigara kullanımıdır. Akciğer için bilinen en büyük hastalık yaratıcı risk faktörüdür sigara. Sigara kullanan kişilerde akciğer fonksiyonu kullanmayanlara göre iki kat daha fazla düşer. Çevresel nedenler, mesleki faktörler, yaşlılıkta zamanın dışında etkili faktörlerdir. Asbest tozuyla ilgili işler yapanlar, gemi yapımında çalışanlar, tesisat işiyle, izolasyon malzemeleriyle uğraşanlar ya da madenlerde çalışanların akciğerleri zamanından önce yaşlanır. Mikroplu klimalar, bazı jakuziler, evde kuş besleme gibi etkenlerle, akciğerlerde çok fazla yıpranma oluşabilir. Ancak, tüm bunların neden olduğu akciğer rahatsızlıkları sigarayla kıyaslanmayacak ölçüdedir. Bu tür işlerde çalışan insanların ancak yüzde 5-10'unda akciğer hastalığı olur ama sigarada bu oran çok çok daha fazladır.
Akciğerleri gençleştirmek mümkün mü?
Akciğerleri gençleştirmek şu anda bilimsel açıdan mümkün değil. Ama akciğerleri genç tutmak mümkün. Akciğer hasarı yapan maddelerden uzak durulmasıyla bu mümkün. Ama akciğerde hasar oluştuysa, onu geriye getirmek mümkün değil. Onun için akciğerleri genç tutmak çok önemli.
ŞEHİR HAVASI
Akciğerlerin sağlığını nasıl koruruz?
En önemlisi, sigaraya hiç başlamamak. Günümüzde sigara içenlerin yüzde 90'ı 18 yaşından önce sigaraya başlamış oluyor ve o insanların büyük bir kısmı erken yaşta ölüyor. Yapılacak en iyi şey, sigaranın zararları konusunda bilinçlenmesağlamak, yaşadığımız yerleri ve işyerlerini en azından sigaradan arındırmak. Tek sorun sigara mı diyeceksiniz? Tabii ki şehirlerde yaşayan insanların akciğerleri, köylerde yaşayanlar kadar iyi değil. Hava kirliliği problem yaratıyor ama o sorunlar sigaranın yarattıkları yanında çok küçük kalıyor.
NEFES ALMA TEKNİĞİ
Yaşlı ama dinç olabilir miyiz? Yaşlandığımızda nefes nefese kalmamak için ne yapmalıyız?
Doğru nefes alma tekniklerinden çok egzersiz önemlidir. Hafif ağırlıkla yapılan egzersizler vücudun oksijen kullanımını verimli hale getirir. Bu, özellikle akciğer hasarı olan insanlar için çok önemli. Bu aynen terazi gibi, bir yandan akciğerler havadan oksijen alıp karbondioksiti atıyor, diğer yandan vücut akciğerlerin havadan aldığı oksijeni kullanıp karbondioksit yaratıyor. Bu terazinin bir tarafı daha ağır olursa, özellikle kilolu ve egzersiz yapmayan bir kişide vücudun oksijen kullanımı artar ve karbondioksit yaratımı artarsa, o zaman akciğerden istek çok daha artmak zorunda kalacak. Bu durum akciğeri hasarlı olan insanlar için çok zor. Vücut akciğere 'Daha çalış, daha çok oksijen ver' diyor, çünkü aldığı oksijen yetmiyor. Genellikle kilo ve vücudun fonksiyonunun bozulması el ele giden bir şey. Kilolu insanlar kaslarını verimli şekilde kullanamaz. Ayrıca, kilonun yarattığı birtakım akciğer sorunları da var. 'Uyku apnesi' denen, uyurken hava girişinin azalması gibi sorunlar... O insanların yüksek tansiyon, ritm bozukluğu yaşaması ve erken yaşta ölmesi mümkün. Oysa, kilo kaybı ve egzersizle o sorun da düzelebilir.
SPOR İLAÇ ETKİSİ YAPAR
Akciğerlerimiz için en iyi spor hangisi?
Genellikle aerobik sporlar yani egzersizler çok sağlıklı. Vücudun verimini artıran sporlar; hafif koşular, bisiklete binmek, yürümek faydalı. Yüzme akciğerler üzerinde ilaç etkisi yapar. Bu egzersizlerin hiçbiri akciğer fonksiyonunu artırmaz ama vücudun verimliliğini artırır. Olan akciğer fonksiyonunun en etkili şekilde kullanımını sağlar. Vücudumuzun hareket miktarı azaldıkça, akciğer sorunları artar. Dengeli beslenmek ve daha küçük porsiyonlar yemek önemlidir. Kendini çok doyurmamak, kiloyu takip etmek önemlidir.
|
