|
 |
 |
 |
 |
|
Yaşamınızı hiperaktif çocuğunuza göre ayarlayın; depresyona girmesin
Hiperaktif çocuklara bağırmak, onları dövmek, cezalandırmak sorunu çözmediği gibi, uzun dönemde çok daha olumsuz sonuçlar yaratabiliyor. Uzmanlar, "Sabırlı olun ve yaşam tarzınızı değiştirin" diyerek, bu çocuklara karşı nasıl davranılması gerektiği konusunda yol gösteriyor
Ceza vermeyin, aşırı disiplin altında tutmayın, yapması gereken işlerini birkaç kez hatırlatın ve en önemlisi 'sabırlı olun'... Eğer çocuğunuz hiperaktif ise, bütün bunlara dikkat etmeniz ve yaşam tarzınızı ona uygun bir hale dönüştürmeniz gerekiyor. Memorial Hastanesi, çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanlarından Dr. Ayten Erdoğan, hiperaktif çocukların ailelerine ve öğretmenlerine düşen görevleri anlattı...
* Aşırı hareketli yaramaz çocukla, hiperaktif çocuk arasındaki fark nedir? Okul ya da kreşe giden 'evde çok yaramaz, okulda çok sessiz' denen çocuklar, genelde evde her istediği yapılıp, sınır koyulmayan çocuklardır. Kuralların hiç öğretilmediği, her istediği yapılan çocukların, davranışlarını kuralsızca sergilediğini görebiliriz. Dürtülerini kontrol etmeyi öğrenmedikleri için akıllarına geleni anında yapmak ister, bir istekten bir isteğe atlarlar. İşte aşırı hareketli çocuk ile hiperaktif çocuğun arasındaki fark budur. Dikkat eksikliğihiperaktivite sorunları (DEHS) bulunan çocuk, ailesi sınırlar koysa ve aslında o bu kurallara uymak istese de uyamaz, elinde olmadan, düşünmeden hareket eder. Ayrıca, çocukta istediği halde kurallara uyamadığı için ailenin ve öğretmenin tepkilerini çektiğinden moral bozukluğu, depresyon gelişebilir.
YARAMAZLAR SINIRINI BİLİR
* Hareketlilik ve üstün zekâ arasındaki fark nasıl ayırt edilebilir? Üstün zekâlı çocuklarda da hareketlilik gözlenebilir, ancak amaçsız hareketlilik değil keşfetme, merak etme, araştırma, anlamaya çalışma gibi amaçlı hareketlilik görülebilir. Bu çocukların neden sonuç ilişkisini kurma, söyleneni kavrama yetenekleri iyi geliştiği için ailenin ve büyüklerin koyduğu sınırları kolay algılarlar. Hareketlerini nerde sınırlandıracaklarını bilirler.
* Hiperaktif çocuk için ne yapılabilir? Hiperaktif çocukta en öncelikli şey, çocuğun böyle bir sorunu olup olmadığını ayırt etmektir. Küçük yaşta böyle bir sorun olduğunu bilmek ailenin çocuğun geleceği için danışmanlık alması açısından faydalı olur. Asıl teşhis altı-yedi yaşında konur ve genellikle okul hayatında sorunlar ortaya çıkarır. Erken yardım almak, sorun ortaya çıkmadan önlemek açısından önemlidir.
* Hiperaktivitenin kendiliğinden geçmesi beklenebilir mi? Ev ve okul hayatında sorunlara yol açacak düzeyde bozukluğu olan çocuklarda yardım alınmazsa, okul başarısızlığı, davranış sorunları, depresyon, özgüvende sorunlar gelişir. Daha ileriki ergen yaşlarında ise, risk alıcı davranışlar, okuldan kaçma, alkol ve madde kullanma eğilimi gibi çok ciddi sorunlar gelişebilir. Küçük yaşlardan itibaren yardım alınması, bunların çoğunu engelleyebileceği gibi, ailenin, öğretmen ve arkadaşların yaşam kalitesini artırarak, olumlu etki yapar.
* Hiperaktivite tedavisinde alternatif yöntemler var mı? Yoga gibi rahatlatıcı yöntemler kullanılabilir mi? Bazı ülkelerde ilaca ek olarak akşamları çocukların sakinleşmesi için yoga eğitimleri uygulanabiliyor. Aynı şekilde, bu çocuklarda müzikle terapi yöntemlerinin de ilaca ek olarak kullanılabileceğine dair öneriler var.
SINIFTA ÖNDE OTURMALI
* Bu çocukların özel bir eğitim alması gerekiyor mu? Yaşıtları ile aynı sınıfta eğitim görmeleri onlara uyumlarının sağlanması için önemli. Bu çocuklar zeka ve duygusal gelişim olarak diğer çocuklardan farklı değiller, sadece dikkat ve dürtü kontrolü gibi bazı alanlarda sorunları var. Ancak, okullarda bu çocuklara kolaylaştırıcı bazı yöntemler uygulanabilir. DEHS (dikkat eksikliği hiperaktivite sorunu) görülen öğrenci için çok özel bir ödül sistemi uygulanabilir, ödev sayısı azaltılabilir, ödevler kısaltılabilir, ders sırasında daha sık molalar verilebilir, tamamı yazılacak cevaplar yerine bilgiyi ölçen boş yerleri doldurma soruları sorulabilir.
* Öğretmen nasıl hareket etmeli? Okullarda, öğretmen ve okul tarafından çocuğun özelliklerinin bilinmesi, sınavlarda dikkatinin dağılmasını göz önüne alarak ortamın ve sürenin çocuğa göre belirlenmesinin sağlanması, sınıfta öğretmenin daha yakından görebileceği bir yere oturtulması gibi yardımcı girişimler uygulanabilir. Dikkat eksikliği olan öğrenciler düzenli ortamlara ihtiyaç duyar. Kendi başlarına iç dünyalarını düzenleyemedikleri için dış dünyalarının başkaları tarafından düzenlenmiş olmasına ihtiyaç duyarlar. Onların hatırlatılmaya, prova yapmaya, tekrar yapmaya, yönlendirilmeye, sınırlar konulmasına ve düzene ihtiyaçları vardır.
* Hiperaktif çocukların uyku sorunlarını aileler nasıl çözebilir? Hiperaktif çocukların büyük bir kısmında uyku sorunlarına rastlanır. En sık görüleni akşam geç yatmaları, zor uyumalarıdır. Bu soruna daha çocuk çok küçükken müdahale ederek, uyku saatleri ve düzeninin oluşturulması gerekir. Ayrıca, gevşeme ve uykuyu kolaylaştırıcı kitap okuma, müzik dinleme gibi yöntemlerin kullanılması da yardımcı olur.
* Hiperaktif çocuğa tuvalet eğitimi nasıl verilir? Uygun yaş dönemini beklemek, sabırlı olmak, katı ve cezalandırıcı tavırlardan kaçınmak, ancak tutarlı bir şekilde özendirici yaklaşımla tuvalet eğitimini sağlamak gerekir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
