  |
|
Kalbiniz için iki kadeh yeterli
Günde iki kadeh kırmızı şarap, koroner kalp hastalıklarına yakalanma riskini yüzde 50 azaltıyor. Ancak aşırı tüketimi felç, siroz ve kansere neden oluyor. Bu nedenle alkol tüketiminde dikkatli olmak gerekiyor.
Yazın diyet yapanların en büyük sorunlarından biri de alkol tüketimi. Güneşin sıcağında bira, akşam yemeklerinde şarap içmek insanları mutlu ediyor, kimi zaman da hayatın tadını çıkarmak anlamına geliyor. Bu nedenle bu haftaki yazımda alkol ve hastalıklarla ilişkisine değineceğim. Amerikalı bilimadamı A. Keys öncülüğünde 7 ülkede yapılan araştırmada Avrupa'nın Akdeniz yöresi toplumlarında koroner kalp hastalığından ölümlerin ABD, Kuzey ve Orta Avrupa'ya göre daha düşük olduğu saptanmıştı. Bu farklılığın temel nedeni de Akdeniz diyetinin doymuş yağdan düşük, antioksidanlardan yüksek oluşuna bağlandı. Akdeniz diyetinde şarabın da yer alması nedeniyle, özellikle kırmızı şarap tüketiminin kalp hastalığı riskini düşürdüğü ileri sürüldü. Ancak bu görüşün bilimsel dayanağı yeterince açıklanmamıştır.
ALKOL MİKTARI ÖNEMLİ
Birçok içki değişik konsantrasyonda alkol içerir. İçkinin türü, miktarı ve sıklığı belirlenerek günlük alkol düzeyi saptanır. Değişik içkilerin alkol eşdeğerleri yaklaşık şöyledir: Bir kutu bira (350cc), bir bardak şarap (112cc), bir duble (42cc) distile içki (rakı, cin, votka) aynı miktarda ( yaklaşık 14g) alkol içerir. Kişiler bazen şarap bazen bira tükettiğinden belirli bir içkinin olumlu ya da olumsuz etkisini saptamak güçtür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) alkol kullanmayan toplumlarda "Alkol tüketin" önerisinde bulunulmaması gerektiğini bildiriyor. Ancak alkol tüketilen toplumlarda güvenli alım miktarının ne olduğu konusunda bireylerin bilgilendirilmesi görüşünü de savunuyor. Aşırı alkol alımıyla ilintili hastalıkların başında; felç, kardiyomiyopati, bazı kanser türleri, siroz ve pankreasta iltihaplanma geliyor. Ayrıca alkol, trafik ve iş kazalarının, intiharın, sosyal ve ruhsal davranış bozukluklarının önemli nedenleri arasında yer alıyor. Alkol kalp kasları ve damarlarda zayıflamaya neden olduğundan uzun süre, aşırı kullanımında kardiyomiyopati sık görülür. Bu hastalıkların birçoğu ölümle sonuçlanır. Birçok çalışma, alkolün koroner kalp hastalığı (KKH) görülme sıklığını azalttığını gösteriyor. Araştırmalarla elde edilen bulgular erkek ve kadınlarda benzerlik taşıyor. Günlük bir veya iki değişik alkollü içkinin KKH riskini yüzde 30-50 düşürdüğü bildiriliyor.  Otopsi sonuçlarına göre de günde bir iki kadeh alkollü içki alanlarda ateroskleroz (kalbe giden damarlarda harabiyet) oluşumu azalıyor. Alkol alımı ile KKH arasındaki ilintiye ait kontrollü klinik çalışmaya rastlanmamasına karşın, gözleme dayalı çalışmalar az miktarda alkol alımının KKH riskini azalttığını işaret ediyor. Az miktarda alkolün koruyucu etkisi iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolünü yükseltmesine bağlanıyor. HDL, kolesterolü arter duvarından çekerek karaciğere geri taşıyor. Yetişkin kadınların günde 1 kadeh, erkeklerin ise günde 2 kadehin üzerinde alkol kullanmamaları gerekiyor. Alkol seçimi olarak öneri kırımızı şarap ve siyah biradır. Alkolün koroner kalp hastalıklarını önlemesine ilişkin kontrollü klinik çalışma yapmak olanaksızdır. Bu nedenle alkolün yararlı olduğu gerekçesiyle kullanımını teşvik etmek doğru değildir. Çoğu kişi alkol alımında sınırı aşmaya meyillidir. Aşırı tüketimi de siroz, hipertansiyon, felç, pankreatit gibi çok önemli hastalıkların oluşum nedenlerinin başında geliyor. Özellikle ülkemizde hepatit enfeksiyonları yaygındır. Hepatitlerin karaciğere yaptığı zarar alkolle katlanır. Alkol trafik kazalarında da önemli rol oynuyor. Trafik kazalarının cinayete varan boyutta olduğu ülkemizde alkolün yararlı olduğunu söylemek yanlıştır. Dikkat isteyen makine kullananlar için de alkol alımı sakıncalıdır.
HAMİLELİKTE ÇOK TEHLİKELİ
Alkol, doğum öncesi ve sonrasında bebek sağlığını olumsuz yönde etkiler. Gebelikte alkol alımı ölü doğum, düşük ve sağlıksız doğumla ilintilidir. Gebelik ve emziklilikte kesinlikle alkol tüketilmemelidir. Gençlik çağında ruhsal sorunlarını baskılamak amacıyla alınan alkol, bağımlılık yaparak alkolizme neden olacağından gençlerin bu tür içkilerden uzak durmaları gerekir. ABD'de alkolün yılda 100 binden fazla ölüme neden olduğu, sınırlı alkol alımıyla önlenebilen ölümlerin ise 80 bin olduğu hesaplanmıştır. Üstelik alkol nedeniyle ölenlerin çoğunluğunu 45 yaş altı genç nüfus oluşturmakta, sınırlı alkol alımının koroner kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi ise daha çok 45 yaş üstü nüfusu ilgilendirmektedir. Bu durum topluma yönelik önerilerde bulunmanın ne kadar sakıncalı olduğunu göstermektedir.
Selahattin Dönmez
|
