Giray Velioğlu, genç yaşta emekli olanların sosyal güvenlik sistemine büyük darbe vurduğunu, bireysel emeklilik sisteminin ise en büyük kurtarıcı olduğunu söylüyor.
Devletin sunduğu emeklilik maaşıyla gelecekte hayal kırıklığı yaşamak istemeyenler bir yıl önce Türkiye'de de başlayan bireysel emeklilik sistemine girmeye başladı. Bir yıl dolduğunda ortaya şöyle sonuçlar çıktı. Türkiye'de 280 bin kişi, 11 emeklilik şirketinden birini daha çekici buldu ve sisteme girdi. Bugüne kadar fonlarda biriken para 125 milyon doları buldu. Peki emeklilik şirketleri arasında sözleşme sayısına bakıldığında ilk sırada kim yer aldı? İşte onu da şu günlerde sokaklarda gördüğünüz reklam panolarından tahmin edebilirsiniz. "Liderliğimizi kutlamak için 60 bin sebebimiz var" yazılı bilboardlarda Yapı Kredi Emeklilik birinciliğini ilan ediyor. TL bazında söylersek, bireysel emeklilikte bugüne kadar yaklaşık 185 trilyon lira birikmiş ve bunun 35 trilyon lirası Yapı Kredi Emeklilik'teki 60 bin sözleşme sahibine ait. Başta ABD ve Avrupa olmak üzere gelişmiş ülkelerde, çalışanlar yıllardır bireysel emeklilik sistemine para ödeyerek gelecekteki maaşlarına karar veriyor. Türkiye'de yapılan projeksiyonlar, 10 yıl sonra potansiyel katılımcı sayısını 8 milyon kişi olarak gösteriyor. Ama 8 milyonun yaklaşık 4 milyonunun sisteme gireceği tahmin ediliyor. 11 Emeklilik şirketinin ortaklığında kurulan Emeklilik Gözetim Merkezi, bütün şirketleri, fonları tek tek denetliyor, bireysel emeklilik sistemine para yatıranlar da gün be gün yatırdıkları parayı takip edebiliyor. Yılda istedikleri takdirde 4 defa, çok riskten az riske kadar farklı fonlara geçebiliyor. Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü Giray Velioğlu'yla bireysel emeklilik sistemi üzerine yaptığımız sohbetten kesitler şöyle...
* Bireysel emeklilik sisteminin ilk yılı doldu ve Yapı Kredi Emeklilik, yüzde 20'lik pazar payıyla ilk sırada yer aldı... Birinciliği neye borçlusunuz? Birinciliği bekliyorduk. Çünkü gerçekten çok iyi hazırlandık. Ürün yapımızla, bilgi işlem altyapımız, müşteri hizmet organizasyonunuz ve Yapı Kredi Bankası'yla uyumlu koordinasyonumuzla birincilik bekliyorduk. Hakikaten kan, ter, gözyaşı çok çalıştık . Sadece ekibimin adına bu beklentinin realize olmasından dolayı mutluyum.
125 MİLYON $ BİRİKTİ * Siz kaç yıldır sigortacılık yapıyorsunuz? 15 yıl oldu.
* Bu süre zarfındaki gözlemlerinizi merak ediyorum. Türk insanı tasarruf yapmak konusunda nasıl? Emeklilik fonları Türkiye için ne anlama gelecek yakın bir zamanda? Türk insanı 1980'li yıllardan bu tarafa oldukça kısa vadeli düşünmeye şartlandı. Haksız da değil. Hep verdiğim bir örnek var. Alışveriş yaptığım, gazetemi aldığımbakkal, 'Giray Ağabey, repo mu yapayım, dolar mı alayım' diye hep sorar. O seviyede dahi günlük bir kazanç peşinde insanlar. Çok kısa vadeli yaşanıyor yani. İşte bu yüzden hadisenin sosyal boyutun dışında gerçekten bir de ekonomik boyutu var. Eğer biz sözünü ettiğimiz oranlarda emeklilik fonları biriktirebilirsek ki, emeklilik fonlarının hacmi için on yıl da 10 milyar dolarlardan söz ediyoruz, tabii ki istihdam artacak. Tabii ki devletin iç borçlanma süresi uzayacak. Tabii ki piyasalar derinlik kazanacak. Çok basit olarak size şunu söyleyeyim. Biz birinci yılımızı doldurduk. Ama rüşdümüzü de ispat ettik. Şu anda sistemde toplanan fon 125 milyon dolar. Bu fonun yüzde 13'ü hisse senedinde.
YAŞ ORTALAMASI 35 * Yani uzun vadeli hisse senedine yatırım yapmaya mı başladı insanlar? Yüzde 13 çok iyi bir rakam. Yarın öbür gün, fonun hacmi milyar dolarlara ulaştığında ve gerçekten gene paralel bir para hisse senedinde olacak olursa, işte hani hep borsanın olumsuz etkilenmesinde, yabancılar hurra gelip, gittiklerinde; borsanın derinlik kazanmasından söz ediyoruz ya, işte o günlerde emeklilik fonları bu işleri görecek.
* Para yatıran insanlar sisteme güvenmeye mi başladı? Kişisel olarak ben hala tasarrufumun bir kısmını borsada değerlendirmek istemezmişim gibi geliyor... Biz bu konuda bir parça ikna gücümüzü kullanıyoruz. Siz bu genç yaşta, bugün bir emeklilik planı alsanız ve daha 25-30 yıl çalışacağınızı varsayalım, bu 25-30 yılın ilk 20 senesinde borsanın performansı kesinlikle hazine bonosu ve devlet tahvili gibi sabit getirili finansal araçlardan daha fazla olacak. Batıda bu böyle. İnsanlar genç yaşlarda hisse senedi ağırlıklı fonlara gidiyorlar. Borsa inip çıkıyor gerçi ama. 50'li yaşlarda borsanın yukarıda olduğu bir dönemde hisse senedi ağırlıklı fonlardan çıkıp, sabit getirili fonlara dönmek gerekiyor. Batıdaki uygulama böyle.
* Bireysel emeklilik için para yatıran insanların yaş ortalaması nedir? Bizdeki yaş ortalaması 35. Sektörün de aynı şekilde ve Türk yatırımcıların çoğunun parası genelde A ve B tipi yatırım fonlarında. Şu anda A ve B tipi fonlarda gün sayısı ortalama 150. Buna mukabil emeklilik yatırım fonlarında bu 280. Hemen hemen iki katı. Üçüncü yılda biz sektörde 1 milyar doları bulacağımızı düşünüyoruz.
bakkal, 'Giray Ağabey, repo mu yapayım, dolar mı alayım' diye hep sorar. O seviyede dahi günlük bir kazanç peşinde insanlar. Çok kısa vadeli yaşanıyor yani. İşte bu yüzden hadisenin sosyal boyutun dışında gerçekten bir de ekonomik boyutu var. Eğer biz sözünü ettiğimiz oranlarda emeklilik fonları biriktirebilirsek ki, emeklilik fonlarının hacmi için on yıl da 10 milyar dolarlardan söz ediyoruz, tabii ki istihdam artacak. Tabii ki devletin iç borçlanma süresi uzayacak. Tabii ki piyasalar derinlik kazanacak. Çok basit olarak size şunu söyleyeyim. Biz birinci yılımızı doldurduk. Ama rüşdümüzü de ispat ettik. Şu anda sistemde toplanan fon 125 milyon dolar. Bu fonun yüzde 13'ü hisse senedinde.
