|
 |
 |
 |
Umut kök hücre tedavisinde
Kanser, Akdeniz anemisi ve felç gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan kök hücreler, artık hayat kurtarıyor. Bu tedavinin ülkemizde yaygınlaşması için Ankaralı bir grup doktor dernek bile kurdu.
Kök hücreler tıbbın çaresiz kaldığı bazı hastalıklar için yeni bir umut niteliği taşıyor. Her ne kadar Türkiye'deki tarihi 10 yıl öncesine dayansa da son iki yıldır önemi geniş bir kesim tarafından fark edilmeye başlandı. Öyle ki geçtiğimiz hafta ilk defa bir Türk ailesinin yüzünü güldürmüştü. Bundan dört yıl önce ilk çocuklarının Akdeniz anemisi hastalığına yakalandığını öğrenen Gül çifti, oğullarının tedavisi için ikinci bir çocuk daha dünyaya getirdi. Ailenin en küçük üyesinden alınan kordon kanındaki kök hücreler, hasta kardeşe nakledildi ve başarıya ulaşıldı. Bu tedavinin ülke çapında yaygınlaşması için de iki hafta önce Ankaralı bir grup doktor tarafından Kök Hücre Derneği kuruldu. Şu an 15 üyesi olan derneğin basın sözcüsü Prof. Dr. Hüsnü Kişnişçi, asıl amaçlarının kök hücrenin ne olduğu, faydaları ve kullanım alanları konusunda toplumu bilgilendirmek olduğunu dile getiriyor: "Bu amaçla kongre ve konferanslar düzenleyeceğiz. Kök hücre alanında araştırmacılara burslar verip, yurtdışında benzer faaliyetlerde bulunan derneklerle bilgi alışverişinde bulunmak istiyoruz."
ÇOĞALMA ÖZELLİKLERİ VAR
Kök hücre her türlü hücreye dönüşme potansiyeli olan ilk hücrelerdir. Sonsuz çoğalma özellikleri bulunuyor. Vücutta yoğun olarak üç yerde bulunuyor: Bebeklerin göbek kordonu, kemik iliği ve damarlarımızda dolaşan kan. Ancak bunların arasında tedaviye en çok olanak sağlayan göbek kordonu. Bu kordon, tedavi amacıyla iki türlü kullanılabiliyor. Birincisi Gül çiftinin de faydalandığı şekliyle yapılıyor. Örneğin Akdeniz anemisinde, hasta olan çocuğa kök hücre verilirse, bu çocukta yeniden kan hücresi yapılmaya başlanıyor. Yani çocuk artık kansızlık çekmiyor. Ancak iyileşmeyi sağlayan kök hücreyi bulmak o kadar da kolay değil. Çoğunlukla iki kardeşin hücre dokusu aynı olabiliyor. Bu nedenle anne, hasta çocuk için tüp bebek yöntemiyle bir kardeş doğuruyor. Tüp bebekte doku grubu hasta olan kardeşle aynı olan dokular seçiliyor. Bebek doğar doğmaz kordon kanından kök hücreler alınıyor ve kardeşe nakil yapılıyor. Bir diğer uygulama da kök hücre bankalarından faydalanmak. Eğer çocuğun dondurulmuş kordon kanı bulunuyorsa, bir hastalık durumunda buradaki kök hücreler tedavi amaçlı kullanılabiliyor. Ancak bu, henüz geri dönüşümü yaşanmamış bir uygulama. Zaten bilim adamları da bu noktada fikir birliğine varamıyorlar. Tartışılan etik yönü işe yarayıp yaramayacağı... Eğer kullanılamayacaksa insanların bu kadar yönlendiriliyor olması bilimsel camialarda tartışılıyor. Çünkü belli bir maddi karşılığı da var. Kök hücrenin kullanım alanları ise ağırlıklı olarak yanık tedavisi, kan hastalıkları, felçler ve kanserlerde başarılı sonuçlar alınabiliyor. Ayrıca organların iflas ettiği durumlarda organ nakli yapmak için kök hücrelerle elde edilmiş yeni dokular kullanılabiliyor. Günümüzde organ yetmezliği nedeniyle yaşamını yitiren her yaştan insan mevcut. Bu sayede bunların da önüne geçme şansı var. KORDON KANI BANKASI Türkiye'de kordon kanı bankalarının artmasıyla, çocuğunun kordon kanındaki kök hücrelerini saklamak isteyenlerin sayısı son birkaç aydır büyük artış gösterdi. Bu bankaların önde gelenleri Ankara Tıp Fakültesi, Ege Üniversitesi, Acıbadem, Florance Nightingale ve Yaşam Hastanesi'nde bulunuyor. Bunun yanı sıra Genkord Kordon Kanı
Bankası gibi sadece bu konu üzerine çalışan kuruluşlar da var. Bu bankaların ortak özellikleri, yeni doğan çocukların kordon kanlarını kendi merkezlerinde saklıyor olmaları. Çünkü aldıkları kordon kanlarını saklanmak üzere yurtdışına gönderen pek çok yer de var. Dr. Gülderen Yanıkkale Demirel, Amerika'ya giden kanların 3 günden önce oraya ulaşmadığını belirtiyor: "Bu kanlar büyük bir olasılıkla o kadar saat sağlıklı gitmiyordur. Ailelerin bu konuda dikkatli olması gerekiyor." Bu bankaların kordon kanını dondurmak için istedikleri ücret 1-2 milyar TL arasında değişiyor. Bundan sonra yılda 100 dolar civarında saklama ücreti ödüyorsunuz.
Dr. Gülderen Yanıkkale Demirel
(Genkord uzmanlarından)
"Çocuğunun kordon kanını dondurmak için Genkord'a ayda ortalama 100 tane başvuru oluyor. Kordon kanı bankalarının tüm dünyada 16 yıllık, Türkiye'de ise bir buçuk yıllık bir geçmişi var. Kök hücre tedavileri 21. yüzyılın tedavileri olarak değerlendiriliyor. Diyabet, alzheimer gibi hastalıklara çözüm olabilir. Ama daha çok çalışmak gerekiyor. Türkiye'de ise bir yönetmelik olmadı için, kimin nasıl dondurduğu belli değil. Bu konuda ailelerin dikkatli olması gerekiyor."
Dr. Nesrin Erçelen
(Amerikan Hastanesi genetik hastalıkları tanı merkezi sorumlusu)
"Türkiye'de kök hücre kullanımında Sağlık Bakanlığı'nın yayınladığı bir yönetmelik yok. Bu nedenle biz Amerikan Hastanesi'nde kordon kanı bankası açmayı uygun görmüyoruz. Kordon kanı saklama olayına teknik açıdan bakarsak, bunların kullanılabilmesi için miktarının yeterli olması ve çözüldüğü zaman hala kullanılabilir olması lazım. İleride teknoloji ilerlediğinde bu kök hücreleri çoğaltmak mümkün olacak. Bu nedenle bu kadar depolamaya gerek olmadığı söyleniyor. Bu konuda kesin emin olamadığımız ve kordon kanı dondurmanın herkesin bireysel hakkı olduğu için kimse buna engel olamıyor."
Ece Kocal
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
