|
Cinsellik ateş, aşk alev midir?
 Bundan birkaç yıl önce "Okuyan Us" yayınevi, sadece Meksika'nın değil Amerika kıtasının en önemli edebiyatçılarından biri sayılan ve 1990 yılında da Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan Octavio Paz'ın "Çifte Alev" başlıklı kitabını "Erotik Us" dizisinden, Tomris Uyar'ın olağanüstü güzel Türkçe'siyle yayınlamıştı... Kitap beni geçen gün yeniden sarmalayıverdi.
***
Sarmalamasının nedenleri var... Octavio Paz, 1914 yılında doğuyor... Nobel aldıktan sekiz yıl sonra da, 1998 yılında, seksen dört yaşındayken ölüyor... "Çifte Alev" başlıklı "Aşk ve Erotizm" üzerine kitabını ise yetmiş dokuz yaşında yazıyor...
Öncelikle, öylesine derin bir imbikten bir konu...
***
Paz öncelikle bir şairdir. Şairliğinin ardından yazarlığı gelir.
Şair ve yazar Octavio Paz, diplomattır da...
Ben, Paz'ın Aşk ve Erotizm üzerine düşüncelerini oluşturan "Çifte Alev" başlıklı kitabını okurken, onun anlatımındaki şiirselliğe, yazı gücüne ve formüllerindeki diplomasiye yoğunlaştım. Şiir, yazı ve diplomasi bir araya gelerek, aşk ve erotizm anlatımını biraz daha şahlandırmış gibiydi.
***
Octavio Paz, kitabın hemen başlangıcında, kitabına önce "İtimatname" adını koymayı düşündüğü halde neden daha sonra vazgeçtiğini anlatıyor.
İtimatname adını düşünüyor çünkü kitapta okurlara "inançlarını içeren bir belge" sunuyor... Peki neden "Çifte Alev"i tercih ediyor?
Onu da şöyle anlatıyor: "Alev, Yazarlar Sözlüğü'ne göre, 'ateşin en incelikli bölümüdür, yukarı doğru çıkar ve bir piramit biçiminde yükselir.'
İlk, asal ateş, yani cinsellik, erotizmin kırmızı ateşini püskürtür ve bu ateş de yükselip başka bir ateşi, titrek ve mavi bir ateşi besler: Aşk ateşini. Erotizm ve aşk: Hayatın çifte alevi."
***
Octavio Paz, cinsellik, erotizm ve aşk üçgeninin kavramlarını bir kez daha kendine göre tanımlama ihtiyacı duyuyor...
Cinsellik nedir?
Erotizm nedir?
Aşk nedir? "Cinsellik, erotizm ve aşk aynı olgunun farklı yüzleridir, hayat dediğimiz şeyin görünümleri. Üçünden en eskisi, en anlaşılabilir, en temel olanı cinselliktir. Cinsellik, asal kaynaktır. Erotizm ile aşk, cinsel içgüdüden türeyen kalıplardır: Cinselliği sık sık bilinemez bir şeye dönüştüren billurlaşmalar, yüceltmeler, saptırmalar ve yoğunlaşmalar; tek merkezli dairelerde gördüğümüz gibi cinsellik, bir tutku geometrisinin merkezi ve eksenidir."
"Erotizm, herşeyden önce insana özgüdür. İnsanoğullarının imgelemi ve istemi sonucu toplumsallaştırılmış, değişime uğramış cinselliktir. Erotizmi cinsellikten ayıran en önemli şey, kendini açığa vurduğu kalıpların sonsuz çeşitliliğidir."
***
Octavio Paz, şiiri "duyuların tanıklığı" olarak tarif ediyor.
Erotizm ile şiir arasında da bir bağ kuruyor. Bence, kurduğu bu bağ, kitabın ileriki sayfalarındaki uzun anlatımlardan çok daha çarpıcı ve zengin...
Paz'a göre şiir dilin erotizmini yansıtmakta... Erotizm ise bedenin şiiridir...
Ve bu büyük sanatçı "dilin erotizmini", "bedenin şiirini" anlatmak için yazısının ahengine katıyor.
|
