  |
|
Bir Osmanlı aydını...
 Günlük yayınlanan ilk gazetemiz "Ruzname-i Ceride- i Havadis"in idarecilerinden... Osmanlı devletinin ilk sivil bilim kurumu "Cemiyet-i İlmiyye- i Osmaniyye" ile bu cemiyetin yayın organı ilk bilim dergimiz "Mecmua-i Fünun"un yöneticisi... 19. yüzyılın ikinci yarısında, Batılılaşma sürecindeki Osmanlı toplumuna aydın kimliğiyle damgasını vuran bu yazar ve devlet adamı Münif Paşa... Yeditepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Ali Budak'ın "Münif Paşa" başlıklı doktora tezi, "Kitabevi" tarafından yayınlandı. Budak, bu kapsamlı çalışmasında Münif Paşa'nın sosyal çevresi, çocukluk ve gençlik yılları, kişiliği, aile ve ev hayatı çerçevesinde hayatının izini sürdükten sonra, gazeteci, cemiyetçi, dergici kimliğini büyüteç altına alarak dönemin kültür yapısı içindeki yerini irdeliyor. Çalışmanın bir başka yönü de Paşa'nın çeviri ve telif eserlerinin dökümü ve fikirlerinin değerlendirilmesi... Ali Budak, çalışmasının çıkış noktasını şu tespite dayandırmaktadır, ki monografisi de bunun kanıtı: "Yenileşme denilince, genellikle Mustafa Reşid Paşa, Şinasi ve Namık Kemal eksenli bir hareket anlaşılageldiği için, devrin birçok ismiyle birlikte Münif Paşa adı da gölgede kalmıştır." Oysa Budak'ın Hilmi Ziya Ülken'den aktardığına göre (s. 171) Münif Efendi, imparatorlukta "aydınlanmacı ve terakkici" fikirlerin üç önderi arasındadır. Diğer ikisi; Şinasi ve Ali Süavi'dir. Bu ileri düşünceler zamanla daha da zenginleşecek, Namık Kemal'de edebi, Ahmed Midhat Efendi'de popüler bir nitelik kazanacak, bütün bir yüzyıla egemen olacaktır. Budak'ın "Münif Paşa" monografisi, iki yüzyıldır içinde bocaladığımız Batılılaşma sürecine getirdiği perspektif ile düşünce hayatımızı aydınlatan önemli bir çalışma...
|
