Pek çok Avrupa ve Amerika ülkesinde, kabuktaki mikroplar nedeniyle endüstriyel kullanıcıların kabuklu yumurta tüketmesi yasak. Türkiye'de ise pastörize yumurta fabrikaları yeni kuruluyor.
İTÜ Gıda Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu'nun hazırladığı çalışmadan yola çıkarak gündeme getirdiğimiz "yumurta" konusu, ürünün gıda sanayiinde yaygın olarak kullanılması nedeniyle de önem taşıyor. Bakkaldaki bisküvi, pastanedeki poğaça, ya da sandviçin içindeki mayonez... Hepsinde yumurta var ve endüstriyel kullanım nedeniyle bir anda yüzlerce yumurta kırılıp dev kazanlara aktarılıyor. İşte risk, burada başlıyor. Ancak Türkiye'de son yıllarda bu konuda bir gelişme başladı. Pek çok işletme, yumurtayı pastörize ya da toz halde tüketmeyi tercih ediyor. Unilever, Ülker. Eti, Assan gibi bazı şirketler, ürünlerini pastörize edilmiş yumurtalarla üretiliyor.
İLK FABRİKA İZMİR'DE Pek çok Avrupa ve Amerika ülkesinde, kabuk üzerinde taşıdığı tehlikeli hastalıklar nedeniyle endüstriyel kullanıcıların (otel, pastane, yemekhane gibi), kabuklu yumurta kullanmaları yasalarla engellenmiş. Avrupa'da, her 100 yumurtanın 35'i, pastörize edilerek tüketiliyor. ABD'de bu oran yüzde 40'a çıkıyor. Türkiye'de ise henüz yüzde 1'ler düzeyinde. Türkiye'de pastörize yumurta üretimi konusunda ilk adım 5 yıl önce İzmir'in Urla ilçesinde atıldı. Yumurta üretiminin yoğun olduğu Özbek Köyü sınırlarında kurulan İPAY (İzmir Pastörize Yumurta A.Ş), Türkiye'deki mayonez, kek vb. ürünleri endüstriyel boyutta üreten yerli ve yabancı firmalara dev tanklarla pastörize sıvı yumurta üretiyor. Şirket, haftada ortalama 2-3 milyon adet yumurtayı özel makinalarda kırarak, 1, 30 ve 1000 kilogramlık ambalajlarda, Fol markasıyla endüstriyel kullanıcılara satıyor. İPAŞ'ın büyük ortağı Hollandalı şirket Primera. Şirketin en büyük yatırımı Kuzey Amerika'da. Avrupa ülkeleri ve İsrail'de de yatırımları var. Türkiye'deki büyük ortak ise İzmirli Gürel Ailesi. İPAŞ'ın İstanbullu ortağı, Yönetim Kurulu Üyesi Kemal Ceyhan ile görüştük.
KÜÇÜK PAKETLER DE ÇIKACAK Yumurtanın, en fazla suiistimal edilen ürünlerden biri olduğunu anlatan Ceyhan, İPAŞ'ın da kuruluşundan bu yana büyük konunun önemini anlatabilmek için büyük mücadele verdiğini söyledi. Yurtdışındaki mevzuatı da araştıran Ceyhan, şu bilgileri verdi: "Biz, Türkiye'de mayonez ve kek üreticilerinin ihtiyaçlarını karşılamak için bu işi kurduk. Zamanla küçük üreticilere de yöneldik ve 1 kilogramlık ambalajlar çıkardık. Yılda 3-5 bin ton üretimimiz var, hızlı büyümüyor çünkü Türkiye'de bu konuda yasal yaptırımlar zorlayıcı değil. Yurtdışındaki mevzuat da dağınık ama orada günde 10 kilo yumurta tüketen bir işyeri mutlaka pastörize kullanıyor."
UNAKITAN DA ÜRETİYOR Türkiye'de püstörize yumurta üreten ikinci firma da Bandırma'daki AB Gıda. İki yıl önce Fransız uzmanların desteğiyle kurulan AB Gıda, kendi yumurtasını işliyor. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın oğlu Abdullah Unakıtan'a ait olan şirket, Calve, Tat, Assan, Ülker ve Golf'e satış yapıyor. Özellikle mayonez üreticileri için kurulan şirketin Genel Müdür Yardımcısı Faruk Gürel, "Saatte 2.5-3 ton yumurta kırma kapasitemiz var" diyor.
