İmtiyazı Ata'dan aldılar Türkiye'nin gururu oldular
Cumhuriyet'in ilk özel sektör dağıtım şirketi Kayseri Elektrik, bugün sektörün son özel şirketi. Sadece yüzde 8.6 kayıp-kaçak oranı olan ilde şirket yöneticileri "Kayseri'de tarifeyi serbest bırakın, ucuzluğu görün" diyorlar.
"Kayseri'yi serbest bırakın, ucuzluk nedir gösterelim." Bu iddialı sözlerin sahibi, bugün Türkiye'nin tek özel dağıtım şirketi olan Kayseri ve Civarı Elektrik şirketinin Genel Müdürü Şabi Büyükkeçeci. Bu öneriyi götürdüğü kişi ise, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler. Kayseri Elektrik'in şimdilik aldığı yanıt, "Enteresan, düşünelim" şeklinde. Ancak ortada bir gerçek var ki, o da önce Aktaş, ardında ÇEAŞ ve Kepez'e el konulmasından sonra bu alanda kalan tek özel şirket Kayseri Elektrik... 1926'dan 1982 yılına kadar Kayseri'de özel sektör elinde olan elektrik üretim, iletim ve dağıtımı 1989'da yeniden Kayseri Elektrik'e geçti. Bölgedeki üretim, iletim ve dağıtımı 70 yıllığına yeniden kiralayan Kayseri Elektrik, geçtiğimiz günlerde EPDK'ya nihayet dağıtım lisansı için başvurabildi. Nihayet diyoruz, çünkü bu sırada, 1990 yılında sözleşmeler ile elde ettiği iletim hakkından vazgeçtiğini, kendi bölgesinde perakende şirketlerinin satış yapmasına izin vereceğini, toptan satış yapmayacağını taahhüt etmek zorunda kaldı. Büyükkeçeci, "Bunu yapmasaydık sonumuzun ÇEAŞ gibi olacağını biliyorduk. Yeni yasa çıktı ve biz bu yasanın şartlarına uymak zorunda olduğumuzu kabul ediyoruz. Bakanlık ve enerji bürokratları 'siz bizim gözbebeğimizsiniz' diyorlar. Ama lisans alabilmek için tam 7 ay uğraştık" diyor. Geçen yıl gündeme gelen ancak bir çok siyasinin araya girmesi ile ertelen bölgesel tarife Kayseri için büyük önem taşıyor. Bölgesel tarife ile birlikte Kayseri'de elektriğin fiyatının yüzde 20 ucuzlayacağını söyleyen Büyükkeçeci'nin Bakan Güler'e yaptığı önerinin temelinde de bu yatıyor. Büyükkeçeci, Kayseri'nin geçiş döneminde pilot bölge olabileceğini savunuyor. Şimdilik EPDK'dan aldıkları yanıt şöyle: "Eğer tarifeniz düşük olursa bu aradaki farkı alırız." Bu arada enerji piyasasının serbestleşmesini sağlayan yasa Kayseri'de yeni şirketlere perakende satış yapması için izin verirken Kayseri Elektrik'e de 300 milyon kilovatsaat kadar elektrik üretim hakkı veriyor. Bu nedenle hem Kayserili sanayici, hem de Kayseri Elektrik bir çok şirket için cazibe merkezi olmuş durumda. Ayda 116 milyon kilovatsaat enerji tüketen Kayseri'de toplam abone sayısı ise 431 bin. Bunun 11 bini sanayi ve turizm şirketleri. Kalanı ise konut. Ancak toplam enerjinin yüzde 55'i sanayi şirketleri tarafından kullanılıyor. İşte bu da enerji ile uğraşan birçok şirketin dikkatini çekiyor.
MAHSUPLAŞMA DAVASI Enerji ile ilgilenen bürokratlar "siz bizim gözbebeğimizsiniz" diyorlar ama, bir yandan da Kayseri Elektrik ile ilgili Danıştay'da bir mahsuplaşma davası sürüyor. 2002 yılında Aktaş'a açılan 1.2 katrilyonluk davanın ardından Kayseri Elektrik'e de eksik mahsuplaşma nedeniyle 74 trilyon liralık dava açılmış. Davanın nedeni, halen yüzde 8.6 olan kayıp kaçak oranının yüzde 6.5'e çekilmemesi ve bundan doğan alacak. Genel Müdür Şadi Büyükkeçeci, öncelikle böyle bir taahhütlerinin olmadığını savunarak, "Bizim bütçemizde tahmini kayıp ve kaçak oranı yüzde 6.5 yazılmış. Tahmini oranı onlar taahhüt olarak değerlendiriyorlar" diye konuşuyor.
KAÇAK YÜZDE 1.6 Kayseri kayıp ve kaçağın en düşük olduğu il. Türkiye'nin bazı illerinde kayıp ve kaçak oranının yüzde 70'leri bulduğunu, ortalamanın yüzde 20-24'ler arasında dolaştığını düşündüğümüzde yüzde 8.6'lık oran gerçekten dikkat çekici. Bizim de merak ettiğimiz, nasıl olup da Kayseri'de böyle bir oranın yakalandığı... Sorumuzun cevabını Büyükkeçeci şöyle verdi: "Aslında bu belki de ilin yıllarca özel sektörün elinde olması ile ilgili. 1982 yılında imtiyaz bittiğinde devlete kayıp ve kaçak oranını yüzde 11.1 olarak bıraktık. Sonra 1989'da yüzde 9.6 ile teslim aldık. Bugün yüzde 8.6'larda. Ancak zaten teknolojik kayıp yüzde 7 düzeyinde. Yani gerçek kaçak sadece yüzde 1.6 oranında. Biz kaçak konusunda çok kararlıyız. Partili olsun, bürokrat olsun kim olursa olsun kaçak kullananın elektriğini keseriz."
