İstanbul Borsası'nın 8.5 ayı bulan düşüşünün ardından temmuz sonunda başlayan yükselişi beşinci ayını doldurdu. 6 Ocak'ta 19.921'e veya dolar bazında 1.46 sente varan çıkış emeklilere yapılan zammın karşılığı olmadığı gerekçesiyle kâr satışlarıyla karşılaştı. Beş ayı biraz aşkın bir sürede endeksin TL bazında yüzde 90.7, dolar bazında yüzde 97.5'e varan priminden sonra acaba borsanın yükselişi tamamlandı mı? Birden çok faktör canlanma dönemini sonuçlandırıcı yönde, yine birden çok faktör de canlanmayı sürdürücü yönde etkiye sahip. Bu faktörlerde bazıları borsa için her iki yönlü çalışacak gelişmeler.
Fiyatların düzeyi - Borsanın ortalama fiyat kazanç oranı yüzde 12.5'e yükseldi. Hem F/K oranı hem de dolar endeksi borsanın uzun vadeli yükselişinde yolun yarısına yaklaşıldığını işaret ediyor. Bu düzey borsanın pek de ucuz olmadığını gösteriyor ama orta ve uzun vadede taşınabilir bir düzey de. Beş aylık dönemde TL bazında yüzde 91, dolar bazında yüzde 97'lik artış, piyasaya inancını kaybetmeye başlayanları satışa yöneltecek yüksek düzeyli artışlar. Özellikle önümüzdeki bir iki aylık gelişmelerin biraz karışık olacağından kuşkulananlar için, iyi bir fırsat. Ancak yerel seçim sonrası işler yeniden rayına sokulacaksa, AB yolu açıksa, borsanın da önü açık. Zaten borsanın bu çıkışı, uzun vadeli büyük yükseliş içinde bir bölüm. Ara verilse de, yükseliş devam edebilir.
Kâr payı etkisi - Şirketler 2000 sonrası en iyi yılını yaşadı. Bunlar bilançolarda ortaya çıkacak. SPK asgari yüzde 20 temettü dağıtma zorunluluğu getirdi. Enflasyonun ve faizin düştüğü bir ortamda temettü dağıtımının yeniden başlatılmasının önemi büyük. Üstelik düşen enflasyon karşısında şirketlerin sermayeleri erimez ve sık sık sermaye artırma durumunda kalmazlar. Bu da yatırımcının lehine olan bir gelişme.
Yabancıların durumu -İMKB, 2003 yılının temmuz ayından beri yabancıların öncülüğünde yükseliyor. Beş aydaki alım 808.5 milyon dolar. Yabancı ilgisinin temelinde ABD'den 11 Eylül sonrası kaçan bazı fonların gelişmekte olan ülkelere yönelmesi yatıyor. Bu ilgide kesilme veya yabancıların kâr realizasyonuna gitmesi, İMKB'nin yönünü etkiler. Yabancı ilgisinin sürmesi ise yükseliş trendinin devamını getirir. İMKB'nin ara vermeden yükselişini sürdürmesi halinde önümüzdeki dönemde yabancılardan güçlü bir kâr realizasyonu beklenebilir.
Kıbrıs ve AB etkisi - Ancak bütün bunların ötesinde hisse senedi piyasasını asıl etkileyecek olay Kıbrıs'taki gelişmeler ve AB yolunun açılmakta mı, yoksa kapanmakta mı olduğu olacak. AB yolu açıldıkça bu en çok borsaya yarayacak. Ekonomi ve şirketler büyüyecek, değerlenecek. AB asıl şirketlerin değerini artıracak. O zaman borsanın bugunkü fiyatları ucuz kalabilir. AB yolu kapanır gibi olursa da, bu kez piyasada gerçek bir sallanma olması beklenebilir.
Sonuç- "Bir tablonun ne ifade ettiği bakan kişiye göre değişir" Wistler