Zengin Türk'ün yeni gözdesi eurobond

Varlıklı kişilere hizmet veren Akbank Private'ın Genel Müdür Yardımcısı Fikret Önder, yüksek kazancı gören müşterilerinin eurobondlara yöneldiğini söyledi

dİstatistiklere göre, Türkiye'de 150 bine yakın varlıklı ailenin yıllık geliri 300 bin doların üzerinde. İki yıl önce üst gelir grubunun işi kolaydı. Yüksek enflasyon ortamında parasını faize koyunca, parmağını bile kıpırdatmadan ikiye katlaması mümkündü. Ancak 2000 yılında işler değişti. Enflasyonla birlikte faizler de düşünce herkes gibi varlıklı kişiler de alternatif araçlara göz atmaya başladı. Ardından patlayan ekonomik kriz de "yanlış yerde bekleyen yatırımcının" canını yakınca uzmanlık daha da ön plana çıktı.

Zenginin malı züğürdün çenesini yorar misali, "varlıklı kişiler yatırımlarını şimdi nerede tutuyor?" diye merak ettik. 20 yılını Almanya ve İngiltere'deki büyük bankalarda özel bankacılık yaparak geçiren ve Mart 2001'de Akbank Private'ın Genel Müdür Yardımcılığı görevine getirilen Fikret Önder'e göre yerli zenginlerin son trendi eurobondlar.

Akbank'ın içerisinde üst segmentte yer alan müşterilere hizmet vermek üzere şubat 2001 krizinin hemen ardından faaliyete geçen Akbank Private'ın Türkçesi, özel bankacılık. Bu hizmetlerinden yararlanmak için en az 200-250 bin dolar paranızın olması gerekiyor. Aslında bu rakam yurtdışında 1 milyon dolar. Hatta Morgan Stanley gibi büyük finans kuruluşları alt sınır olarak 30 milyon doları belirlemişler. "Türkiye gerçeklerinde bu rakamlar fazla olduğu için biz limiti aşağıda tuttuk. Ancak müşterilerimizin portföy büyüklükleri 600-700 bin dolar" diyen Önder, net bir müşteri portresi çizmekte zorlanıyor. Babasından büyük paralar kalan gençlerden tutun, hemen her kesimden müşterileri var. Fakat Önder, yönetilen fon ve müşteriler konusunda ağzı oldukça sıkı. Neyse ki paranın yeni adresi konusunda o kadar ketum değil. Eskiden paralarını döviz tevdiat hesaplarında tutan varlıklı müşterilerinin son dönemde Hazine'nin yurtdışı piyasalarda sattığı eurobondalara yöneldiğini söylüyor. "Bu anlamda ciddi bir hareket var" diyen Önder, getirilerin yüksekliğine de dikkat çekiyor.

BİZE DUA EDENLER OLDU
Akbank Private'ın şubat krizinin hemen ardından hizmete girmesi ise tamamen tesadüf. Çünkü çalışmalar Ağustos 2000'de başlamış. 1 Mart 2001 tarihinde yöneticiler masanın başına toplandığında Türkiye'de ortalık toz dumanmış. Önder o günü şöyle anlatıyor: "Krizin üzerinden dokuz gün geçmişti. Felaket senaryoları hergün değişiyordu. Mevduatlara el konulacak, enflasyon yüzde 10 binlere çıkacak. İç savaş çıkacak gibi bin bir çeşit söylenti dolaşıyordu. Oturduk ve hiçbir şey olmamış gibi yolumuza devam etme kararı aldık. Sonunda ne kadar isabetli karar verdiğimiz de ortaya çıktı. Şu anda ilk yıl için koyduğumuz hedefleri aştık."

Bir yıllık sürede başlarına bir çok olay da gelmiş. Doların 1 milyon 670 bin lira seviyelerine çıktığı sırada, "Tüm varlığımı dolara çevirmek istiyorum" diyen bir çok kişiyi güçlükle ikna ettiğini anlatan Fikret Önder, dolar bu seviyeden hızla geri gelince hayır dualar almış. Tabi Önder'in uyarılarını dinlemeyen bazı kişilerin canı da yanmış.

Türklerin kIsa vadesi bir gün
Fikret Önder varlıklı Türklerin yatırım anlayışını yabancılardan ayıran üç nokta olduğuna işaret ederek bunları şöyle sıralıyor:

"Birincisi Türkler için kısa vade bugün öğleden sonra, orta vade bu hafta, uzun vade ise üç hafta sonra. İkincisi yumurtaların hepsini aynı sepete koyuyorlar. Üçüncü olarak da, aldıkları hizmet karşısında komisyon ödemekten hoşlanmıyorlar."

Vade uzun ama getirisi yüzde 12'lere ulaşıyor

*Eurobond nedir?
Hazine'nin yurtdışı piyasalarda sattığı döviz cinsi tahvillere eurobond deniyor. Hazine anaparaya her yıl faiz ödüyor. Vadesi geldiğinde de anaparayı geri veriyor. Döviz tevdiat hesaplarında yıllık getiri yüzde 4'leri aşmazken eurobondlarda bu oran yüzde 12'lere ulaşıyor.

* Vadeleri nasıl?
Eurobondların en önemli özelliği vadelerinin uzun olması. Şu anda piyasada bulunabilenlerin vadeleri şöyle: 5 Kasım 2004, 27 Kasım 2006, 19 Mart 2008, 15 Haziran 2010 ve 15 Ocak 2030. Bunların dışında başkaları da var. Ancak çok sık rastlanmıyor.

* Ne kadar faiz kazandırıyor?
Eurobond'ların faizine, 'kupon faizi' deniyor. Örneğin 5 Kasım 2004 vadeli tahvilin kupon faizi yüzde 11.875. Bu oran vade sonuna kadar hiç değişmiyor. Ayrıca faiz, iki kademede, altı ayda bir ödeniyor.

Ama getiri, sadece faize bağlı değil, fiyatı da çok önemli. Diyelim ki 5 Kasım 2004 vadeli tahvil ilk ihraçta 100 dolardan (nominal değer), yüzde 11.875 yıllık faizle satıldı. Fiyat piyasa şartlarına göre oynuyor. Kriz sırasında bu kağıdın fiyatı 80 doların altına inmişti. Şimdilerde 109.6 dolara kadar çıktı. İskontolu iken primli hale geldi. Vade sonunu bekleyen yine anapara olarak 100 dolar alacak, ancak bugün aynı tahvile 109.6 dolar ödeyerek sahip olmak mümkün.

* Bu kazancın vergisi var mı?
25 Temmuz 2001'den sonra çıkanlar 50 milyara kadar vergiden muaf. Diğerlerinde kazanç 2002 için 6 milyarı aşarsa tüm gelir üzerinden beyana dayalı olarak vergi ödemek gerekli. Ancak DTH'larda olduğu gibi stopaj yok.

* Riskli mi?
Türkiye Hazine'ne borç verildiği için eğer ülke krize girerse eurobondların değeri düşer. Örneğin kriz sırasında hızla değer kaybetmişti. Ancak vadesine kadar tutulduğu taktirde herhangi bir kayıp söz konusu olmaz. En büyük risk, Türkiye'nin iflas bayrağını çekerek, "borçlarımı ödeyemiyorum" demesi ki şu anda dünya piyasalarında Türkiye okonomisinin iyiye gittiğine dair bir inanç hakim.

* Ne zaman satılabilir?
İşlem yapılan bankadan piyasadaki fiyatı neyse o fiyattan elden çıkarmak mümkün.

* Nereden alınabiliyor?
Piyasada her banka eurobond satmıyor. Şimdilik Garanti, Yapı Kredi, Koçbank, Alternatifbank, Finansbank, Vakıflar Bankası, Denizbank, HSBC, TEB, Akbank satış yapıyor. Alt sınır 10 bin dolar ile 50 bin dolar arasında değişiyor.

Hacer GEMİCİ