Şair Celal Sahir, yazar Halide Edip, general Mustafa Kemal, müzisyen Mesut Cemil, mebus Yunus Nadi, yazar ve mebus Nadir Nadi... Berin Hanımın tanıdığı insanlar bunlar. Yani Cumhuriyeti kuran kuşaklar.

Bu kuşakların hayata bakışları, değer ölçüleri, karşılıklı ilişkileri, sanat ve kültür anlayışları bugünkünden tamamen farklıydı.

Türkiye bugün teknolojik olanaklar ve dünya ile ilişkiler bakımından daha gelişmiş olabilir. Ne var ki insan değerleri açısından Berin Hanım'larla kıyaslanamayacak kadar aşağılara düştük.

Batı toplumlarının icat ettiği telefon, televizyon otomobil, bilgisayar gibi "malları" satın almak ve hayatın içine sokmak, bir ülkenin gelişmiş olduğunu göstermiyor.

Petrol zengini bütün Ortadoğu ülkeleri bizden çok daha rahat alabiliyorlar bunları. Ama hem Amerikan yapımı tren gibi limuzine biniyor, hem duvara asılı bir tablo kalınlığında plazma ekranda film seyrediyor, hem de cuma namazı sonrası insanların kafasını kılıçla uçurup bunu halka seyrettiriyorlar.

Önemli olan Batı toplumlarının o icatları yaparken, bileşik kaplar gibi paralel olarak geliştirdikleri demokrasi, hukuk, kültür, yazılı olmayan kurallar ve etik egemenliği.

Eğer bu dallarda kendinizi geliştiremiyor, insan canına önem vermeyen hoyrat, kaba; iktidara ve paraya tapan bir ülke yaratıyorsanız, Batı icadı olan televizyonlar, radyolar, bilgisayarlar, otomobiller; tam tersine, bir vahşetin araçları olarak da ortaya çıkabiliyorlar.

Ülkelerin insani gelişmişlik düzeyleri bu kadar farklı iken, teknoloji transferi yapmak, yeni trajediler yaratıyor.

Bu açıdan bakınca Berin Hanım'lar bizden ileriydi; çünkü daha ileri bir değerler sistemine sahiptiler.

Jean Paul Sartre'dan çeviri yapan, Yaşar Kemal'in resimleyerek verdiği Fransızca'ya çevilmiş kitaplarını okuyan Berin Hanım, bizlere onurlu, düzeyli ve zengin bir geçmişi hatırlatıyor.

Bu insanların yeri bir daha doldurulamayacak.