İstanbul'u felaket bekliyor, İzmir yazı çıkarmaz

MELEN Suyu ile İstanbul'un su sorununu çözülebilir mi? Bu büyük projenin tüm safhaları tamamlandığında 2040 yılında İstanbul'a yılda 2 milyar metreküp su getirilmesini öngörülüyor. İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Orhan Şen'in buna bir itirazı var. Şen, iklim riskinin hesaba katılmadığını ve 2040'ta Melen'de o kadar su kalmayacağını iddia ediyor.

İKLİM HESAP EDİLMELİ
* Kuraklık nasıl etkiliyor?
- Geçen sene de su sıkıntımız vardı ama bu sene daha da kötüleşti. Önümüzdeki ekim ayına bakıyoruz. Ekimde yağış olmazsa tabii bir felaketle karşı karşıya kalırız. Batı bölgelerimiz mayıs ve haziranda yağış alamadı neredeyse. Bu da krizi öne çekti. Yaz sonunda ekim ayında barajlardaki su seviyesi tükenme noktasına varacak. İstanbul barajlarındaki su miktarı geçen sene ekim ayında yüzde 8'e düşmüştü. Bu sene İstanbul'a Melen'den su geliyor ama geçen yılın avantajı haziranda yağış almıştık. Bu yıl o da yok. İzmir'in durumu daha kötü. İzmir yazı çıkartamaz gibi geliyor. Su bitecektir. Şu an İzmir'deki barajlarda 30 milyon metreküplük su var.

* Peki çözümü var mı?
- Çözüm hep geçici çözümler olarak bulunuyor. Melen'den su getirmek gibi... Deniliyor ki 2040'ta İstanbul' a yılda 2 milyar metreküp su gelecek. 2040 yılında Melen'de o kadar su kalmayacak. Bunun ölçümleri yapılmıyor. Küresel ısınmaya bağlı olarak. Bu hızla o kadar su kalmaz. İklim riski var. 30 senelik projeksiyonlar yapılamıyor. İstanbul'da 12-13 milyon insan yaşıyor ama su kaynakları aynı. Terkos, Büyükçekmece Ömerli ve Melen'den geliyor İstanbul'un suyu. Nüfus çoğaldıkça su yetmiyor. Bu sorun ilelebet devam edecek. Büyük şehirlerde geri dönüşü (tersine göç) özendirecek şeyler yapılmalı. Kayseri'den öbür tarafta Orta Anadolu'da su problemi yok. Batı, İç Anadolu, Ege ve Marmara'da hatta Akdeniz bölgesinde su problemi var.

* İçme suyu sıkıntısı kadar tarımsal kuraklık da söz konusu mu?
- Tarımsal kuraklık daha ileri safhalarda. Büyük Menderes ve Gediz gibi nehirler denize ulaşamıyor, çünkü ulaşamadan suları bitiyor. Batı Anadolu'daki nehirlerde su kalmadı. O açıdan tarımsal kuraklık seneye de hissedilecek. Bu sene zaten Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu'da tarımsal kuraklığın zararlarını görmeye başladık. Geçen sene yüzde 15'lerde bir hasat düşüklüğü oldu. Bu sene daha kötü olacak. GAP'taki barajlarımız tehlike sınırlarına giriyor. Türkiye'de doğu Karadeniz dışında kalan yerlerde hiç yağış yok.

SU FAKİRİYİZ
* Türkiye yeraltı suları ve su potansiyeli bakımından nasıl bir ülke?
-Türkiye su fakiri bir ülkedir. Kişi başına 3 bin metreküp su düşen ülkeler fakir ülke sınıfına girer. Bizim şu anda 1700 metreküp civarında kişi başına düşen su miktarımız var. 2030 yılında kişi başına 900 metreküpe düşecek bu. Bizim sınır aşırı ülkelere giden sularımız var o açıdan kritik pozisyondayız biz. Su artık çok önemli bir meta. Türkiye su zengini değildir. Sularını çok iyi planlaması lazım.

"GEREKSİZ DUŞ VE ÇİMEN SULAMAYA SON VERİLMELİ"

Bilge Contepe (Yeşiller Partisi Eşsözcüsü, Bodrumlu) : "Bodrum suyunun kullanımıyla ilgili kontrolsüz bir durum var. Peyzaj olarak ister belediye olsun, ister turistik tesisler herkes çim kullanıyor. Büyük miktarda su tüketen çimler yerine çok az su ile yaşayabilen kuru peyzaj çalışmaları yapılmalı. İnsanlar denizden her çıkıştan sonra duş alıyor. Bu gereksiz, en son girişten sonra bir duş alınsa toplamda büyük su tasarrufu yapılır. Ayrıca duşlara tasarruflu su tüketimini sağlayan sistemler yerleştirilmeli, süreli otomatik çalışan duşlar kullanılmalı. Bodrum'da bir tane küçük bir golf sahası var, bu yetmezmiş gibi iki tane de büyük golf sahasının projesi yapılıyor. Bunlara engel olmalı, golf sahaları çok büyük miktarlarda su tüketir."