ABD kendini küreselleştirmeyi unuttu

Çin ilerliyor, Rusya daha iddialı bir şekilde büyüyor, terörizm tehlikesi ise sürüyor. Amerika artık bu yeni dünyaya emir verme yeteneğini kaybediyor, fakat ona liderlik etme kabiliyetini hâlâ yitirmiş değil. Ancak şu an Amerikalılar asık suratlı ve moralsizler. Gerçek anlamda değil elbet. Nisandaki bir ankete göre, ABD halkının yüzde 81'ine ülkenin 'yanlış yolda' olduğu inancı hâkim. Bu anket, son 30-40 yılın en kasvetli sonuçlarını gösteriyor. Kötümser olmak için elbet birçok neden var: Piyasalardaki kriz, giderek belirmeye başlayan ekonomik durgunluk, Irak'ta bitmeyecek gibi görünen savaş ve devam eden terörizm tehdidi. Fakat bunlar, görünürdeki bu keyifsizliği açıklamada yetersiz kalıyor. Amerikalıların hissettiği endişenin kaynağı yeni bir dünyanın oluşması; bu dünyanın uzaklarda ve yabancı insanlarca şekillendiriliyor olması.

ANTİ'DEN POST-AMERİKANİZME
Etrafınıza şöyle bir bakın!.. Dünyanın en yüksek binası şu an Taipei'de. Yakında Dubai'de inşa edilecek olan bir başkası bu bayrağı devralacak. En büyük rafinerinin temelleri Hindistan'da atıldı. En büyük uçaklar Avrupa'da. Dünyada en çok yatırım yapılan yer Abu Dabi. Sanıldığı gibi en büyük film endüstrisi Hollywood değil, Bollywood. En zenginler listesinde sadece iki Amerikalı var. On yıl önce bütün bu alanlarda ABD rakipsizdi. Biz hala, 'terörizmi ve onlar neden bizden nefret ediyor'u tartışırken, dünya gelişiyor. Dünya anti-amerikanizmden post-amerikanizme geçti. 2006 ve 2007'de 124 ülkenin ekonomik büyüme oranı yüzde 4'ü geçti.

ÜÇÜNCÜ DEĞİŞİM SÜRECİ
Irak yıkılırken Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi komşuları ile Ortadoğu'daki diğer ülkeler ekonomik olarak büyüdü. Körfez ülkeleri toplumsal bir modernizasyon içinde. Yine Türkiye'den Brezilya ve Endonezya'ya kadar son 20 yılda bir çok ülkeyi etkisi altına alan hiper enflasyon krizi sona erdi. Mali ve parasal politikalar istikrar kazandı. Son yirmi yılda ABD ise temel endüstrileri kaybetti. İnsanlar artık tasarruf etmiyor. Şu an modern tarihteki üçüncü büyük güç değişimi sürecinden geçiyoruz. Askeri ve siyasi olarak hala tek kutupluyuz. Ancak ekonomi, teknoloji, mali, sosyal ve kültürel güç dağılımı değişiyor. Bu alanlar ABD'nin etkinliğinden uzaklaşıyor. Yirmi birinci yüzyıl bittiğinde tarihçiler şöyle yazabilirler: ABD tarihi görevi olan 'dünyayı küreselleştirmeyi' başardı. Ancak kendisini küreselleştirmeyi unuttu.