Özgür Kosova haritalarda yerini arıyor

BAŞLARKEN....
10 Aralık'ta Avrupa tarihinde yeni bir sayfa açılabilir... Avrupa haritası da bu tarihten sonra değişebilir... Çünkü bu, Kosova'nın kaderinin belirleneceği tarih. Birleşmiş Milletler'e (BM) sunulacak rapor sonrasında uluslararası camia Kosova'yı bağımsız bir ülke olarak tanıyacak mı? Yoksa BM'den "tanıma" kararı çıkmasına Sırbistan ve Rusya çok kez dile getirdikleri gibi engel olacak mı? Kriz durumunda yeni Başbakan Haşim Taci (üstte) yönetimindeki Kosova, bağımsızlığını tek taraflı mı ilan edecek? Böyle bir adım atarsa ülke yeni kanlı çatışmalara sürüklenir mi? İşte birçok sorunun yanıt bulacağı 10 Aralık'a kadar Kosova'nın nabzını tutacağız. Buradaki Türk siyasi yetkililer, Türk askerler gelişmelere nasıl bakıyor? Sırp ve Arnavut sivil toplum kuruluşları, milletvekilleri ne diyor? Bir haftalık yazı dizimize, son durum ve sivil halkın görüşleriyle başlıyoruz...

Avusturya'nın Baden kentinde yapılan Kosova görüşmelerinde tarafların taviz vermemesiyle çözüm görüşmeleri rafa kalktı. Sırp ve Arnavut yetkililer arasında BM, AB, ABD ve Rusya arabuluculuğundaki bu son tur görüşmelerden de sonuç çıkmayınca, gözler 10 Aralık'a çevrildi. BM Kosova temsilcisi Martti Ahtisaari, raporunun nihai halini bu tarihte BM Genel Sekreteri'ne sunacak. Kosova'nın, savaş sonrası altı ülkeye bölünen Yugoslavya'dan parçalanarak kurulan yedinci ülke olup olmayacağı da netleşecek. Ancak her iki seçenekte de ülkenin yeniden çatışmalar olmasa da siyasi gerilime sürüklenmesi muhtemel...

SIRP YÖNETİMİ REST ÇEKTİ
Çünkü BM'den bağımsızlığın tanınması yönünde bir karar çıkarsa, Rusya ve Sırbistan buna itiraz ediyor. Rusya yönetimi, resmi tanıma kararının BM Genel Kurulu'ndan çıkabileceğini, öneri gelirse veto edeceğini söyledi. Sırbistan ise böyle bir adımı asla tanımayacağını... Ancak bu durumda da Kosova liderleri, tek taraflı bağımsızlık ilan edeceklerini açıkladı. Ülkeyi halen kendi parçası olarak gören Sırbistan, "geniş özerklik" verilmesinden yana. Tek taraflı bağımsızlık olursa "bölgenin sert çatışmalara sahne olacağı" uyarısında bulundu. Ekonomik ambargo resti çekti.

'ABD'NİN KÖTÜ KARARI'
Ancak Kosova, bağımsızlık yolunda ABD'nin desteğini arkasına aldı. Bush yönetimi bağımsızlıklarını tanıyacaklarını bildirdi. Buna karşılık Kosova'yı bugünkü "özerk" yönetime taşıyan Bosna savaşını bitiren Dayton Anlaşması'nın mimarı aynı kanıda değil. Amerikalı diplomat Richard Holbrooke, "Balkanlar, Avrupa'nın körlüğü, ABD'nin kötü kararları ve Rusya'nın saldırganlığı nedeniyle zehirli bir karışıma doğru ilerliyor" uyarısında bulundu. Bu konuda ABD'nin karşısında yer alan Rusya da "tek taraflı bağımsızlık ilanının Balkanlar'da çok tehlikeli sonuçlara yol açacağını" söyledi. Baden kentindeki görüşmelerde Kosova Müzakere Heyeti bir sonuç alamayınca, birçok uzman ve Sırbistan yanlısı siyasiler yeni modeller arayışına girdi.

HONG KONG MODELİ
Seçeneklerden birinin, Kosova sorununun Hong Kong modelini kullanarak çözmek olduğu belirtiliyor. Yani zaman sınırlamalı yönetim... Hong Kong 1997'ye kadar İngiltere'nin sömürgesi altında kalmış, yapılan anlaşmalar gereği 1 Temmuz 1997'de Çin yönetimine geri verilmişti. Halen özerk yönetim olan Hong Kong, Asya'nın en büyük serbest pazarı, en işlek ticaret merkezi haline geldi. Ancak Kosova'da seçimi kazanan eski UÇK lideri, yeni Başbakan Haşim Taci başta olmak üzere birçok siyasetçi, tam bağımsızlık dışında bir alternatifi kesinlikle kabul etmeyeceklerini net şekilde dile getirdi...

16 BİN ASKER KORUYOR
Resmi olarak Sırbistan'ın parçası olan, yüzde 90'ını Arnavut, yüzde 10'unu ise Sırp nüfusun oluşturduğu Kosova eski Yugoslavya'nın dağılmasıyla birlikte 1999'dan bu yana BM gözetiminde. Güvenlik ise 16 bin askerlik NATO gücünde. 1990'ların ortasında bağımsızlık yanlısı Arnavutlar, Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) adlı gerilla hareketi kurarak Sırp hedeflerini vurunca, Sırplar da etnik katliama başladı. Eski Yugoslavya lideri Slobodan Miloseviç, bölgeye uluslararası müdahaleye izin vermedi. Ancak 1999'daki NATO hava harekatıyla Bosna'daki çatışmalara müdahale olunca dağılan Yugoslavya'dan geriye altı bağımsız ülke kaldı...