Türkiye'nin, birkaç milyar dolar borç para bulabilmek için IMF'nin karşısında zor durumlara düştüğü ve onların bir çok isteğine "evet" demek mecburiyetinde kaldığı şu dönemde, var olan milyarlarca dolarının, yurtdışına kaçıyor olması, son derece acı bir olay...Sözü uzatmadan, kaçan ve kaçacak olan milyarlarca doları tek tek ele alalım.

Gurbetçi hesapları
Şu anda, Almanya'daki vatandaşlarımızın, TC. Merkez Bankası'nda 10 milyar dolar civarında "süper döviz hesapları" var. Bu hesaba, yıllık yüzde 11 civarında faiz ödeniyor. Üstelik, Türkiye'de bu gelirler için beyanname verilmiyor ve vergi de ödenmiyor. Faizlerden sadece stopaj alınıyor.

Bu faizlerin Almanya'da beyan edilip gelir vergisi ödenmesi gerekiyordu. Bir yıl kadar önce, Merkez Bankası'na mevduatın transferine aracılık eden Alman Dresdner Bank'a, savcılığın talimatıyla Mali Polis ani bir baskın düzenledi ve Türkiye'de süper döviz hesabı olanları tespit etti. Beyan edilmeyen faiz gelirlerinin son birkaç yıllık, cezalı vergisi istendi. Şu anda, Almanya'daki Türkler çok zor durumda. Evlerine baskın yapılıyor ve yatak odalarına kadar aranıyor. Türkiye'deki hesabını gizleyenlerin bir kısmının, "işsizlik yardımı" aldıkları da saptandı. Bunun üzerine, işsizlik yardımı da durduruldu ve ödenenler de cezalı olarak istenilmeye başlandı. Şu anda 300 bine yakın Türk perişan durumda. Türkiye'ye döviz gönderdiklerine, göndereceklerine pişman oldular.

Türk Hükümeti, bir yıldır bu olayları sadece seyrediyor. Eğer bu soruna "özel emeklilik fonu" çerçevesinde bir çözüm bulunmazsa, iki yıl içinde, vadesi doldukça yaklaşık 10 milyar dolarlık döviz, Türkiye'den yurt dışına gidecek.

Döviz getirene ceza
Yabancı ülkelerde dövizi olanların ya da 1998'de "Mali Milat", 2001'de de ekonomik kriz nedeniyle yurt dışına para kaçıranların, bunu Türkiye'ye getirmeleri halinde, kendilerinden geriye dönük olarak, cezalı vergi istenecek. Nedenine gelince, ilgili yasa maddesinde yani GVK. Md. 85/1'de açıkça yazılı değil ama Maliye Bakanlığı'nın 220 No.lu Gelir Vergisi Tebliği ile "yorum yoluyla" yaptığı açıklamaya göre, yurt dışında elde edilen faizlerin, 5 dolar dahi olsa, her yıl itibariyle Türkiye'de beyanı isteniliyor.

Dövizini Türkiye'ye getiren kişi, o dövizin geçmiş yıl faizleri nedeniyle cezalı vergi ödeme durumu ile karşı karşıya kalabileceği için, kolay kolay Türkiye'ye gelmeyecek. Vergi Usul Kanunu'nun 30/7. maddesi uyarınca, "Yurtdışından getirdiğin paranın kaynağını açıkla, vergisini ödedin mi?" diye sorulabilecek olması da, dövizini getirecek vatandaşı ürkütecek.

Kur farkı korkusu
Türkiye'ye yatırım yapmak için döviz getiren yatırımcılar, bu dövizlerin kasa da ya da bankada durması halinde, kur farkı nedeniyle trilyonlarca lira vergi ödeyebiliyorlar. Örneğin 1 Şubat 2001'de Türkiye'ye yatırım amacıyla 10 milyon dolar getirip, fizibilite çalışmalarına başlayan bir yatırımcı, 5 ay sonra, duran dövizin kur farkı nedeniyle, 5 trilyon TL kazanç sağlamış kabul ediliyor ve kendisinden vergi isteniyor. Bunu gören yatırımcı, duran dövizi nedeniyle 1-2 trilyon TL vergi ödüyor ama kalan dövizini de alıp Türkiye'yi terk ediyor. Böyle olunca da, hem yeni yatırımcı gelmiyor hem de daha önce gelenler apar topar başka ülkeye kaçıyorlar...

Yurtdışına yatırım
Türkiye'de mevzuat son derece karmaşık üstelik vergiler de çok ağır. Yatırım için 172 değişik formalite ve imza gerekiyor. Geriye dönük vergiler, her an için gelebiliyor. Oysa Romanya ve Bulgaristan'da, yabancı yatırımcıya bedava arsa tahsis ediliyor. 10-15 yıl kurumlar vergisi muafiyeti tanınıyor .Böyle olunca, sadece yabancı yatırımcı için değil yerliler için de Türkiye cazip olmuyor. Bizim yerli girişimciler de Romanya, Bulgaristan ve diğer ülkelere gidiyorlar. Son 4 yılda, Türk yatırımcılarının diğer ülkelerde yaptıkları yatırımın tutarı 3 milyar doları buldu.

İşte böyle, bir yandan da birkaç milyar dolar için IMF'nin kaprislerini çekerken, diğer yandan da mevcut dövizler uçup gidiyor... Acilen yasal bazı düzenlemeler yapılmaz ve birtakım girişimlerde bulunulmazsa, Dimyat'a pirince giderken, evdeki bulgurdan yani milyarlarca dolarlık dövizden oluruz...