Şimdi yeni bir panik başlıyor. 1998'deki filmi seyredenlerin yadırgamayacağı ancak onu aratacak olan yeni düzenlemede, özellikle büyükşehir belediyesi sınırları içindeki gayrimenkullerin;
* Beyan edilecek asgari değeri 1998'e kıyasla en az 10 misli artıyor. Bu artış bazı semtlerde özellikle arsalarda 30-40, hatta 70 mislini buluyor.
* Emlak Vergisi oranları da, bir kat artırılıyor. Yani konutların ve arazilerin vergisi binde 1'den 2'ye, diğer binalar binde 2'den 4'e, arsalarınki de 3'ten 6'ya çıkartılıyor...
Böyle olunca, emlak sahiplerine 'iki ciddi darbe' geliyor. Hem oranlar yükseliyor hem de vergiye esas asgari değerler artınca, ödenecek vergiler de 1998'de beyan edilene kıyasla, 20 ile 140 misli artmış olacak. Örneğin Ankara Kenedy Caddesi'ndeki arsası için 1 milyar lira vergi veren bir vatandaş, arsasının asgari değeri 70 misli, vergi oranı da bir misli artırıldığı için 140 milyar lira arsa vergisi ödeyecek.
Cumhurbaşkanı'nın onayını bekleyen ve Emlak Vergisi oranlarını da yüzde 100 artıran yeni yasa da yürürlüğe girince, 1998'de 100 milyon lira emlak vergisi ödeyen bir vatandaş, gayrimenkulün asgari değer artışı ve vergi oranı artışı nedeniyle 2002'de en az 2 milyar lira ödeme durumuyla karşı karşıya kalacak.
Konutun 1998'de beyan edilen değeri, yasa gereği 1999'da yeniden değerleme oranı kadar, izleyen yıllarda da yeniden değerleme oranının yarısı kadar arttı. Örnekleyecek olursak;
1998'de 100 milyar lira olarak beyan edilen değer,
1999'da yüzde 77,8 oranında artarak 177,80 milyar lira
2000'de yüzde 26,05 oranında artarak 224,11 milyar lira.
2001'de yüzde 28 oranında artarak 286,86 milyar lira oldu.
* 2002 yılında emlak vergisine esas alınacak asgari değerler, semtine göre yeniden belirlendi ve 1998 yılına kıyasla 10 misli, bazılarında ise 20-30 misli artırıldı. Bu arada, arsa değeri 70 misli artırılan vergisi de 140 misli artırılan semtler var.
Buna göre, bir evin emlak vergisine esas değerinin 1998'e kıyasla 10 misli artması demek, Emlak Vergisi'nin büyükşehirlerde 20 misli artması anlamına geliyor. Çünkü verginin oranı da bir misli artıyor. Büyükşehir belediyesi dışındaki diğer bölgelerde de emlak vergisi en az 10 misli artıyor.
* 2002 yılının mart, nisan ve mayıs ayları içerisinde, yaklaşık 18 milyon vatandaş emlak vergisi beyannamesi verip; evi, dükkanı, mağazası, arsası ve arazisinin değerini beyan edecek. Gayrimenkulü olan vatandaş, "Benim evimin ya da dükkanımın değeri şu kadar milyar liradır" diye istediği değeri beyan edemiyor.
* İller itibariyle mahalle, cadde ve sokaklardaki arsalar için asgari metrekare değeri ilan edildi.
* Binalar içinde betonarme, ahşap, yağma, karkas olma durumuna göre asgari metrekare değeri 1998'e göre yaklaşık 10 misli yükseltilerek ilan edildi.
* Vatandaş evinin brüt metrekaresine ve inşaatın türüne göre, asgari bir değer hesaplayacak. Buna, evinin arsa payının değerini ekleyecek. Bu şekilde evinin emlak vergisine esas asgari değerini bulacak.
* Beyan edeceği değer, asgari değerin altında olamayacak.
İşin doğrusu, bina metrekare maliyetlerindeki 10 misli artış çok yüksek tutulmuştur. Arsalarda ise 100 kat 140 kat vergi artışı getiren değer tespiti de tam bir 'vergi faciası' olmuştur. Şu aşamada bunun indirilmesi mümkündür. Cumhurbaşkanı'mız yasayı onaylamazsa, vergi paniği kısmen de olsa önlenir...
