Geçtiğimiz Pazar günü, Hürriyet gazetesinin tepesinde yer alan "90 dakikanın sırrı açıklandı" haberini okuyunca, hemen, o dönemin İngiltere Başbakanı Sir Harold Wilson'un anılarını anlattığı "Final Term; The Labour Government 1974-1976" isimli kitabını hatırladım..

Murat Bardakçı'nın haberinde, 1974 yılında İngiltere ile savaşa girmemize ramak kaldığı ilk defa açıklanıyor, deniliyordu..

Oysa Wilson, daha 1979 yılında yazdığı anılarında bu gerilimi ve Ecevit ile yaptığı konuşmaları anlatmıştı.. Kitabın çıktığı günlerde Londra'da uluslararası bir toplantıyı izlemekte olduğumuzdan, alıp okumak imkanımız olmuştu.. Bakın Harold Wilson, bu gerilimi özetle nasıl anlatıyor:

"24 Temmuz günü, Parlamento'daki odamda, Denis Healey'in bütçe ile ilgili konuşmasını dinlemeye hazırlanıyordum.. Dışişleri Bakanı (Callaghan'dan söz ediyor) acil bir mesajla geldi. Türkler havaalanını (Lefkoşe) bombalayacaklarını bildirmişler. Oysa havaalanında çoğunluğu İngiliz, BM güçleri var. Dışişleri Bakanı, Ecevit ile derhal telefon görüşmesi yapmam gerektiğini söyledi. Ecevit'i aradım ve onu ciddi biçimde bu planı konusunda uyardım.. Ancak Ecevit uyarımı kabul etmedi. Daha sonra ise mutlaka askeri danışmanları ile konuştuktan sonra, beni aradı ve İngiliz birliklerinin tam yerlerini tespit ettiklerini, onların oldukları yeri bombalamayacaklarını söyledi.. Bombalamaya karşı çıkacağımı kendisine tekrarladım. Bizim, adada hazır kuvveti olan tek ülke olarak, burada görev yapan BM askerlerini savunma konusunda sorumluluğumuz vardı.. BM güçleri arasında Kanadalılar da vardı. Onların hayatını da tehlikeye atamazdık. Bu plana direnmemiz gerektiğini anlamasını istedim.. Şunu anlamalıydı ki, eğer bu planı yürürlüğe koyarsa, savaş uçaklarımıza, tereddütsüz Türk uçaklarını düşürme emri verecektik. Derhal savaş uçaklarımız pozisyonlarını aldı. Üssümüz takviye edildi.. Ama o, planında kararlıydı. Ama bir buçuk saat sonra beni aradı ve bombalama planını iptal ettiklerini söyledi.. Eğer bunu yapmasa idi, hiç şüphesiz biz de karşılık verecek ve belki de savaş tırmanacaktı..."

İşte İngiltere Başbakanı'nın anılarından, o gün geçenler..

Sonra bir başka bilgi daha verelim size. Haberde sözü edilen Brendan O'Malley ve Ian Craig'in yazdığı "America, Espionage and the Turkish Invasion" isimli kitap da, 1999 yılında İngiltere'de basılmış bir kitaptır.

Kıbrıs krizi sırasında, ABD'nin tutumunu gerçekten merak edenlere, Kissinger-Callaghan görüşmelerine ilgi duyanlara da, Kissinger'ın yazdığı ve yine 1999 yılında ABD'de basılan "Years of Renewal" isimli kitabı tavsiye ederiz.. Çok ilginç bir kitap.. ABD'nin pozisyonunu değerlendirirken şunu da unutmayalım; Nixon'un Başkanlık günleri artık sayılı idi..

Neyse; demek ki 90 dakikanın sırrı yeni değil, bundan 22 yıl önce açıklanmış.. Her kim Murat Bardakçı dostumuzu yanılttı ise, son derece ayıp etti..