IMF ile yeni stand-by anlaşması piyasaları çoşturuyor. Dolar 1.5 ayda yüzde 11.5 düştü. Borsa iki ay önceki tarihi dip düzeyine göre yüzde 90 prim yaptı

Türkiye'nin 2002 yılı için IMF'den ek kaynak alacağına yönelik beklentilerle mali piyasalarda başlayan iyimserlik havası dün dozunu iyice artırdı. Dolar 1 milyon 515 bin lira değerinden hızla gerileyerek 1 milyon 500 bin psikolojik sınırının altına indi ve günlük yüzde 2,1 değer kaybetti.

Doların Merkez Bankası efektif satış kurunun 1.483.5 bine inmesi ve son iki aylık en düşük düzeyine gerilemesi faizleri de gevşetiyor. Bugün yapılacak 26 Haziran vadeli yaklaşık 7 aylık bono ihalesi öncesinde bu tarihli kağıtlara bile alım geldi. Hazine faizi yüzde 77 düzeyinde gerçekleşirken, bugün valörlü faizler yüzde 75.5 düzeyine indi.

Ekonomide olumlu beklentiler yanında her iki piyasadaki gelişmeler borsayı adeta ateşledi. Geçen haftanın yüzde 12,8'lik priminden sonra borsa dün de yüzde 7,85 artışla 12,263 puana ulaştı. Endeksin bu düzeyi 0,82 cent'lik dolar endeksine denk geliyor. Bu da son iki ayda borsanın dolar bazında yüzde 90,6 prim yaptığını ortaya koyuyor. En son 17 Eylül tarihinde seans içinde 0,43 cent ya da 6,882 puanla tarihi dip düzeyilerine inen borsa, o tarihten bu yana yükseliş eğilimine girdi.

* Dolarda yüzde 11.5 kayıp- En son 5 Ekim 2001 tarihinde bankalararası piyasada 1.678 bin liraya kadar yükselen doların 1.5 aylık düşüşü 195 bin lirayı ve yüzde 11,5'i buluyor.

Haftasonu basında yapılan yorumların olumluluğunun yanında 10 milyar dolarlık dış kaynağa ek olarak 2002'de IMF'e yapılacak 5,1 milyar dolarlık borç geri ödemesinin erteleneceği haberleri iyimserliğin dozunu iyice artırdı.

Buna Hazine'nin 500 milyon dolarlık yeni dış borçlanmaya çıkması da eklendi.

Yabancıların daha çok borsadaki alımları ile iyimser havanın etkisi iyice artarken, faiz piyasasında ve borsada kâr realizasyonlarına gitme eğilimi yeni alımlarla karşılandı. Bu nedenle piyasalarda işlem hacimleri artı. Borsada, 2001 yılında ilk kez bir katrilyonluk işlem sınırı aşıldı ve 643 milyon dolarlık hisse senedi el değiştirdi.

Doların daha da düşmesini, son günlerde kamu bankalarının alımları önlüyor.

* Çöküşün sonu- Borsanın iki ayda 0,43'ten 0,82 cent düzeyine çıkması ve önümüzdeki birkaç ayın beklentisinin iyi olması; kâr realizasyonları gündeme gelse bile, tarihi alt düzeyini 17 Eylül'de geride bıraktığına işaret ediyor. Eğer önümüzdeki aylarda krizde yeni bir şok dalgası yaşamazsak ki, şimdilik böyle bir beklenti yok, İMKB'nin bu seyri, beşinci büyük çöküşünü sonlandırmış olacak. 20 ay süren ve 3,79 cent'ten 0,43 cent'e kadar inen çöküşte, endeks yüzde 88,6 ile tarihinin en büyük düşüşünü yaşadı.

Şimdi mali piyasalarda esen bu iyimserlik rüzgârı bir süre sonra IMF ile yeni stand-by anlaşmasının imzalanmasıyla hız kesebilecek, ardından hükümetin uygulaması beklenecek.

Mevsimsel koşulların da katkısıyla reel ekonomide canlanma gündeme gelecek. Bu gelişmelere paralel olarak şu anda kısa vadeli yabancı yatırımcıların giderek daha uzun vadeye kaymaya ve hisse senedi dışında devlet iç borçlanma senetlerine de yönelmeye başladıklarını görebiliriz..

* Sonuç- "Hayata inanın! İnsanlar her zaman yaşayacak, daha geniş ufuklu ve zengin yaşamlar kuracaklardır" W. E. B. DuBois