İhracatçıya desteğin olumlu etkileri

Türkiye bir yıldır, ekonomik krizle yatıp, ekonomik krizle kalkıyor. Krizden, neredeyse tüm sektörler büyük ölçüde etkilendiler. En çok etkilenenlerden biri de ihracatçılar. Özel sektörün, ihracattaki en büyük yardımcısı ise kuşkusuz Türk Eximbank.

Bir süredir kaynak yetersizliği içinde bulunan ve bu nedenle kredi taleplerini de karşılayamaz duruma gelen Eximbank, son açıklanan "Ekonomik Önlemler Paketi" ile rahatladı. Aktarılacağı açıklanan 1 milyar 300 milyon dolar, hem Eximbank'ın, hem de ihracatçıların yüzünü güldürdü.

İhracata finansman desteği
1999 yılında ihracatçılara 3,5 milyar dolar kredi kullandıran Eximbank'ın, 1999 yılının ilk altı ayında verdiği kredi 1,5 milyar dolar. Yılın ikinci yarasına yönelik kaynak aktarımına rağmen, Eximbank'ın 1999 yılı hedefi olan 5 milyar dolara ulaşması pek mümkün gözükmüyor. Ancak Ağustos ayında hedeflenen 500 milyon dolarlık "ihracat kredisi"nin izleyen aylarda biraz daha artması ile 4-4,5 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Bu arada KOBİ'lere verilen kredilerde de, belirgin bir artış göze çarpıyor. 1999 yılının ilk 6 aylık rakamlarına göre, KOBİ'lerin aldığı payın, bir önceki yıla göre yüzde 95 artarak 210 trilyona yükselmesi olumlu bir gelişme. Eximbank kredilerinin yüzde 19'unu dış ticaret şirketleri, kalan yüzde 41'ini de, orta büyüklükteki fırmalra kullanmış durumdalar.

Aracı bankalarda sıkıntı yaşanıyor
Son zamanlarda, en çok şikayet edilen konuların başında, Eximbank kredilerine aracılık eden bankalar geliyor. Uygulamada, Eximbank'ın ihracatçı firmalara sağladığı döviz kredileri, bir "aracı banka" vasıtasıyla kullandırılıyor. Bu aşamada özellikle "banka limitleri" konusunda ciddi sorunlar yaşanıyor. Olayın kamu bankaları ağırlıklı 5-6 banka ile yürütülmesi sonucu, şikayetler giderek artmakta.

Eximbank'ın personel ve şube sayısını artırarak, tam anlamıyla bankacılık faaliyeti yapar hale getirilmesi, en ideal olanı. Ancak bunun kısa zamanda gerçekleşmesi mümkün değil. Kaldı ki, bu yola başvurulması halinde, siyasi baskılara açık olma ve hantallaşma gibi riskler de sözkonusu.

Bu aşamada, az şubeli ve orta boy bankaların, Eximbank limitlerinin artırılması, kaynak temininde ortaya çıkan darboğazın aşılmasını sağlayabilir. Öte yandan, Eximbank kaynaklı kredilerin, banka limitleri ile bağlantısı olmaksızın, Eximbank'ın olanakları ölçüsünde ve tüm bankaların kefaletinin kabulü yöntemi ile kullandırılması da, bir diğer kalıcı çözüm yolu olabilir.

Ülke ihracatının yaklaşık yüzde 15'ine finansman desteği sağlayan Eximbank'ın, aracı bankalarla ilgili yeni düzenlemelere gitmesi, hem ihracatçının hem de ülke ekonomisinin yüzünü güldürecektir.