Gerçek bir cinsel sapkýnlýk mý, normal bir dürtü mü? Kimi uzmanlara göre fantezi boyutunda zevki artýran bir unsur, temel bir içgüdü olarak algýlanan fetiþizm, kimilerine göre bu ince sýnýrýn ötesinde ve sapkýnlýðýn karþýlýðý...

Normal mi, anormal mi?
Psikiyatrist Nihat Kaya ise fetiþizmi açýklarken, ilk olarak insan doðasýnýn ve deðer yargýlarýnýn kabul ettiði cinsel uyarým ve cinsel objeler dýþýnda da uyarýlabilen insanlarýn varlýðýný kabul etmek gerektiðinin üstünde duruyor. Kaya, normal ve anormal davranýþlarýn, insanýn doðasýnda birlikte bulunduðunu, toplumsal etmenler, kiþinin yetiþtiði aile ortamý ve etkilendiði yaþamsal olaylarýn, insanýn tercihlerini þekillendirdiðini söylüyor.

Pek çok uzmanca normal kabul edilen fetiþizm, bir kýsým uzmanlarca da bazýlarýnýn cinsel obje seçimindeki sapkýnlýðý olarak tanýmlanýyor ve cinsel objenin (sevilenin) çoðunlukla cansýz, bazen deðersiz maddenin oluþturduðu durum olarak açýklanýyor.

Fetiþist kiþinin cinsel objesi, bir kadýnýn iç çamaþýrý, ayakkabýsý, parfümü olabildiði gibi, bir erkeðin de çorabý, külodu, eldiveni olabiliyor.

Her ne kadar fetiþizim cansýz objelerle sýnýrlandýrýlmýþsa da insan vücudunun bir kýsmý da, örneðin; meme, ayak, saç, ense, göbeði de fetiþ için cinsel uyarý ve tatmin aracý olabiliyor.

Erkeksi bir duygu mu?
Fetiþizmde cinsel iliþki için çoðu zaman bir kiþinin gerekli olmadýðý kabul ediliyor. Çünkü fetiþist için obje canlanýyor ve canlanýrken de büyük bir þehvet uyandýrýyor.

Fransýz Psikolog Alfred Binet'ye göre fetiþizm, sadece erkeklerde görülen bir saplantý. Sözcük kökeni "büyü" ya da "yapýlmýþ þey" anlamýna gelen ve Portekizce "feitiço"dan kökenini alan fetiþizme, kadýnlarda pek sýk rastlanmýyor. Bunun nedeni, psikolojik geliþimlerinin özellikleri; görsel uyarýlara çok daha az tepki vermeleri. Her ne kadar günümüzün çaðdaþ kadýný, görsel seks ünitelerine en az erkek kadar ilgi duyuyorsa da, bunun seks hayatýný renklendiren fantezilerden daha yoðun bir boyutu yok.

Na'sý biþey bu fetiþ?
Psikiyatrist Nihat Kaya fetiþist karakteri, kiþilik bakýmýndan zayýf, pasif, baðýmlý ve sýkýlgan olarak tanýmlýyor. Genelde içe dönük ve fantastik bir dünyaya sahip insanlarýn fetiþist olduðunu söylüyor. Kaya; "Bu tip insanlar zaman zaman da öfke ve saldýrganlýk nöbetleri geçirirler. Öz saygýsý, kendine güveni düþük olduðundan, çevrenin kendisi hakkýndaki düþüncelerini önemserler. Çok hassas ve kuþkucu olurlar," diyor ve ekliyor: "Bu insanlar kadýnlara karþý -fetiþistlerin çoðu erkekler arasýndan çýktýðýndan- naziktirler, onlar tarafýndan sevilir ve takdir edilirler, evlenme teklifleri alýrlar ama evlilikte normal bir cinsel yaþam baþarýsý gösteremezler. Gülünç duruma düþme, alaya alýnma þüphesi taþýrlar. Kaygýlý ve ürkektirler. Bundan dolayý kendilerini güçsüz hissederler. Kadýnlara karþý utangaç, çekingen olurlar. Oysa fiziksel açýdan hiçbir zayýflýklarý yoktur. Temelde çocukluk yýllarýnda kendini diðer insanlardan aþaðý görme kompleksi önemli rol oynar."

Amerikan Psikiyatri Birliði'ne göre:
Birçok kadýn ve erkekte az çok bir "fetiþ"e karþý ilgi vardýr. Bunun normal cinsel yaþamý etkilememesi durumunda problem yoktur. Amerikan Psikiyatri Birliði'nin "Parafililer" baþlýðý altýnda sýnýflandýrdýðý fetiþizm tanýmýný ise þöyle yapýyor:

a) En az altý aylýk süre boyunca, kiþinin canlý olmayan nesneleri kullanmakla ilgili yoðun (Örneðin: kadýn iç çamaþýrlarýna...) cinsel yönden uyarýcý fantezileri, cinsel dürtüleri ya da davranýþlarý, yineleyici bir biçimde ortaya çýkar.

b) Bu fanteziler, cinsel dürtüler ya da davranýþlar, klinik açýdan belli bir sýkýntýya ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diðer iþlevsellik anlamýnda bozulmaya neden olur.

c) Fetiþ nesneleri aykýrý giyimde kullanýlan kadýn giysileri (travestik fetiþisizmde olduðu gibi) ya da takti jenital uyarý saðlamak amacýyla tasarlanmýþ araçlarla (örneðin: vibratör) sýnýrlý deðildir.

Yani kiþinin fetiþlerinin, onun ailevi, sosyal, mesleki ve hobisel alanlarýný daraltmamasý ve fonksiyonlarýný bozmamasý durumunda, normal sýnýrlarda olduðu kabul ediliyor.