Temmuz ayı yeni mezunlar, çalışan kesim ve firmalar açısından ayrı bir anlam taşıyor. Üniversitelerden yeni mezun olan gençler iş hayatına atılmaya hazırlanırken çalışan kesim de alacakları zam oranını tahmin etmeye çalışıyor. Durum firmalar açısından da farklı değil. Bir yandan yeni mezun alımları ile ilgili harekete geçerken bir yandan da verecekleri ücret artışlarını belirliyorlar. Bugünkü enflasyonist ortam ve global kriz dolayısıyla çalışan kesim ücret artışları konusunda çok iyimser olamıyor. Arthur Andersen'ın yaptığı araştırma da bu seneki ücret artışlarının geçen yıllara oranla daha düşük seyrettiğini gösteriyor.

Finans Dışı Sektörler
YÖNETİM
Genel Müdür 60.000-140.000

FİNANS
Mali ve İdari İşler Direktörü 25.000-70.000

Bütçe Planlama Müdürü 14.000-25.000

Muhasebe Müdürü 12.000-25.000

Finans Şefi 8.500-24.000

Mali Analist 8.000-16.000

SATIŞ VE PAZARLAMA
Satış ve Pazarlama Direktörü 55.000-90.000

Pazarlama Müdürü 45.000-60.000

Satış Müdürü 14.000-55.000

Müşteri Hizmetleri Müdürü 19.000-25.000

Ürün Müdürü 14.000-23.000

Ürün Müdürü Yardımcısı 9.000-16.000

Bölge Satış Müdürü 8.500-21.000

Satış Temsilcisi 5.500-10.000

İNSAN KAYNAKLARI
İnsan Kaynakları Direktörü 35.000-70.000

İnsan Kaynakları Müdürü 9.500-45.000

İnsan Kaynakları Uzmanı 9.500-13.000

Personel Uzmanı 5.000-8.500

BİLGİ İŞLEM
Bilgi İşlem Müdürü 25.000-55.000

Sistem Analisti 8.500-16.000

Programcı 7.000-13.000

Sistem Destek Uzmanı 5.000-9.000

Fabrika Müdürü 23.000-47.000

Kalite Müdürü 15.000-24.000

Üretim Planlama Sorumlusu 16.000-25.000

Araştırma Geliştirme Uzmanı 8.500-17.000

ÜRETİM
Lojistik Direktörü 21.000-42.000

Satınalma Müdürü 12.000-21.000

Depo Sorumlusu 5.500-10.000

LOJİSTİK
İdari İşler Müdürü 8.000-17.000

Yönetici Sekreteri 6.000-23.000

Departman Sekreteri 5.500-14.000

* 1999 yıllık brüt ücret milyon TL.

* Arthur Andersen tarafından yapılan maaş araştırmaları ve yapılan mülakatlar baz alınarak hazırlanmıştır.

Finans Sektörü
PAZARLAMA (Kurumsal/Bireysel)

Genel Müdür Yardımcısı 44.000-102.000

Müdür 27.000-44.000

Yönetmen 18.000-30.000

Uzman 10.000-19.000

MALİ KONTROL/MUHASEBE
Genel Müdür Yardımcısı 40.000-85.000

Müdürü 26.000-39.000

Yönetmen 14.000-29.000

Uzman 9.000-14.000

HAZİNE
Genel Müdür Yardımcısı 53.000-104.000

Müdürü 28.000-56.000

Yönetmen 19.000-30.000

Uzman 11.000-21.000

SERMAYE PİYASALARI
Genel Müdür Yardımcısı 53.000-16.000

Müdür 28.000-57.000

Yönetmen 19.000-32.000

Uzman 11.000-19.000

KREDİLER
Genel Müdür Yardımcısı 42.000-97.000

Müdür 25.000-44.000

Yönetmen 16.000-26.000

Uzman 9.000-15.000

OPERASYON
Genel Müdür Yardımcısı 35.000-71.000

Müdür 25.000-41.000

Yönetmen 15.000-27.000

Uzman 8.000-12.000

İNSAN KAYNAKLARI
Genel Müdür Yardımcısı 37.000-76.000

Müdür 23.000-39.000

Yönetmen 15.000-25.000

Uzman 9.000-14.000

BİLGİ İŞLEM
Genel Müdür Yardımcısı 37.000-71.000

Müdür 27.000-41.000

Yönetmen 18.000-30.000

Uzman 9.000-17.000

Ücretler arasındaki farklılıklar sektörel olarak incelendiğinde ise şu unsurlar ön plana çıkıyor:

* Sektörel bazda ücret farklılıkları:
Rekabetin çok yoğun olduğu finans sektöründeki maaşlar diğer sektörlerden oldukça farklı. Bunu dışında diğer sektörler arasında da bir mukayese yaptığımızda bazı sektörlerde maaşların daha yüksek olduğu gözlenmekte. Hızlı tüketim ürünleri, ilaç ve son dönemin en gözde sektörlerinden olan telekomünikasyon yüksek ücret ödeyen sektörler arasında. Bunun yanında ekonomik krizden en çok etkilenen tekstil ve de otomotiv sektöründe maaş artışları enflasyonla aynı doğrultuda olmadığından ya da çalışanlara performans zamları tam olarak yansıtılamadığından bu sektörlerdeki ücret oranı diğerlerine göre daha alt seviyede kaldı. Tabiiki maaş farklılıklarını sektörler dışında etkileyen temel faktörler arasında şirket büyüklüğü ve cirosunu da gözardı etmemek gerekir.

* Ücretleri etkileyen faktörler:
Hızla globalleşen dünyamızda yabancı dil bilen kişiler bilmeyenlere oranla ise alımlarda çok daha avantajlı oluyorlar. Firmalar arayışlarında bir hatta birden fazla yabancı dil bilen adaylara yöneliyorlar. Maaş açısından da yabancı dili olanlar diğerlerine göre daha yüksek maaş alıyorlar. Finans ve bilgi işlem gibi rekabetin çok yüksek olduğu alanlarda çalışanlar diğerlerine oranla daha fazla kazanıyorlar. Sekreterlerin maaşları çok değişken olabiliyor. Yönetcisinin özel asistanı gibi çalışan bazı sekreterler aldıkları sorumluluklar doğrultusunda düz sekreterlere oranla daha fazla maaş alıyorlar.

* Ücret zamlarına genel bakış:
Ekonomik belirsizlik ve enflasyon ortamında yönetici ücretlerinin belli bir seviyede tutulması oldukça zorlaşıyor. Özellikle enflasyonist ortamlarda reel ücret artışlarını saptamak çok daha güçleşiyor. Bu dönemlerde şirketler yüksek enflasyonun maaşlar üzerindeki etkisini azaltmak için ücret artış dönemlerini kısaltıyorlar. Yıl içinde bir artış yapan firmalar bu oranı yılda 2'ye, yılda 2 artış yapanlar ise yılda 4'e çıkarıyorlar.

* Ücret zamlarında performansın rolü:
Çalışanlara performansları doğrultusunda ücret zammı yapmak çalışanlar açısından büyük bir motivasyon kaynağı oluyor. Birçok çokuluslu şirket tarafından çalışanların verimliliğini arttırmak için düzenli olarak uygulanan bu performansa dayalı ücret sistemi giderek Türk şirketlerinde de daha çok uygulanmaya başlandı. Performansın ücret ayarlamalarındaki önemi ve etkisi özellikle kriz dönemlerinde artıyor.

* Ücret zamlarında sektörel farklılıklar:
Yaşanan global krizin yansımaları sektörel bazdaki ücret artışlarında görülebiliyor. Bankacılık, iletişim teknolojileri, gıda gibi sürekli büyüyen ve rekabetin yüksek olduğu sektörlerde ücret zamları geçen senelerdekinden çok farklı olmazken, krizin derinden etkilediği otomotiv ve tekstil gibi sektörlerdeki zam oranlarında ciddi bir düşüş bekleniyor. Rekabetin çok yoğun olduğu ev eleman transferlerinin çok sık gündeme geldiği bankacılık sektöründe ise ücret artışların yine belli bir seviyenin üstünde olacağı tahmin ediliyor.

* Maaşın iş değiştirmedeki etkisi:
Ülkemizde ve yurtdışında yapılan araştırmalarda çarpıcı olarak karşımıza çıkan gerçek elemanlara sunulan maddi imkanların kişilerin iş değiştirmesi için önemli bir neden olmakla beraber tek başına yeterli bir sebep olmaması. Maaşın yanısıra şirketin sunduğu kariyer olanakları ve kişisel gelişim fırsatları kişilerin iş değiştirme kararları üzerinde çok etkili oluyor. Ancak finans ve bilgi işlem gibi talebin çok yüksek olduğu alanlarda maddi nedenler ön plana çıkıyor. Bu alanlarda görev yapan kişilere sunulan ödenti paketleri çalışanlar açısından diğer alanlara oranla önemli bir yer tutmaktadır. Transfer ücretleri gündeme gelmekte ve kişiler daha iyi imkanlar sağlayan firmalara yönelmektedirler.