Avrupa önderliği
1993 yılında kurulan vakıf, barışçıl uzlaşma yöntemlerinin geliştirilmesi ve benimsenmesi uğruna bugüne dek çok sayıda konferans düzenledi. Bu konferansları ve çalışmaları uluslararası platforma da taşıyan vakfın en önemli girişimi ise uzlaşma bilimi ve sanatı üzerine çalışmalar yapan Avrupa örgütlerini biraraya getirmek oldu.

Böylece uzlaşma ve barışın, yalnızca Türkiye'de değil Ortadoğu ve Avrupa'da da benimsenmesi yolunda adımlar atıldı. Pekçok Avrupalı sivil toplum örgütünün cesaret gösterip kuramadığı birliğe, Umut Vakfı önderlik etti. İlkine Dedemanlar'ın evsahipliği yaptığı "Barış Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Avrupa Konferansları" her yıl, değişik ülkelerde gerçekleşiyor.

İnanç ve çaba
Size bu sayfalardan, hep acı tabloları ve ürkütücü rakamları yansıttık. Bu acıları, ürkünç tabloları belki unutturmayacak ama güzellikler de var, toplumumuzda. Bunun içindir ki barış gönüllüsü, güpgüzel insanların biraraya getirdiği bu vakfı sizlere anlatıyoruz. Barışa böylesine inanan ve barışın yerleşmesi için böylesine çaba harcayan insanlar da var, aramızda. Vakfın Genel Koordinatörlüğü'nü yapan Güzin Tarı ve Yönetim Kurulu üyesi Sibel Savacı ile sohbet ederken, barış adına, uzlaşma adına ne çok iş yaptıklarını dinliyorum, keyifle.

Eğitim seminerleri, kompozisyon ve karikatür yarışmaları, futbolseverlere çağrı, 'Silahın şakası yok' kampanyası, araştırma-inceleme yarışmaları, yurttaşlık bilincinin yaygınlaştırılması, uzaktan öğrenim projesi, öğrenci değişim projesi, 20 bine varan imza kampanyaları... 'Silahın şakası yok' başlıklı kampanyayla, futbol sahalarında stand kurularak futbolseverlerden imza toplanmış ve bireysel silahsızlanma yolunda onlardan destek alınmış.

"Bu yarışmalar da ne ki" demeyin. Amaçlanan, özellikle gençlerin kendilerini ifade edecek bir ortam bulmaları ve diyaloğun, uzlaşmanın, dolayısıyla barışın sağlanmasında bir rol edinebilmeleri. Vakfın düzenlediği yarışmalarla, gençler arasında bu amaç doğrultusunda bir aktivite oluşturulmuş.

Yurttaşlık kitabı
Vakfın üzerinde önemle durulması gereken bir büyük projesi ise liselerde okutulmak üzere hazırlanan 'Yurttaş Olmak İçin...' öğrenci ve öğretmen el kitabı. Kitabın amacı, gençlere tartışmayı öğretmek, onları demokrat ve katılımcı bireyler olarak geleceğe hazırlamak. Kitapta, diğer yurttaşlık kitaplarında bulunmayan öğretim yöntemleri dikkat çekiyor.

Prof. Dr. İpek Gürkaynak'ın sorumluluğunda iki yılda hazırlanan kitap, 'İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi' ile başlıyor 'Çocuk Hakları Sözleşmesi' ile bitiyor. Kitapta boş kalan sayfalar, göze çarpıyor. 'Vatandaş Gazetesi', 'Aile içi demokrasi' 'Benim çocuk hakları listem' başlıklarıyla boş bırakılan sayfalarda, öğrencilerin kendi içlerindeki dünyayı kaleme alarak arkadaşlarıyla paylaşması isteniyor.

Bugün bazı okullarda okutulan 'Yurttaşlık' kitabı, öğrencilere gerçek birer yurttaş olmayı öğretmeyi amaçlıyor. Umut Vakfı'nın kurucusu Nazire Dedeman'ın dediği gibi, 'Her yurttaş kendi haklarını korumayı bilirse, karşısındakinin de haklarını korur. Demokrasiye giden yol buradan geçer.'

"Her eline geçiren kullanmasın"
Vakıf üyeleri, barışın sağlanması için uzlaşmanın gerekliliğine inanıyor ve bu nedenle gençlerin eğitimine önem veriyor. Şiddete yönelik karşı kampanyalar yapıyor. Genel Koordinatör Güzin Tarı, "Çağın gelişimi, insanları yalnızlığa itti. Ve insan yalnızlığını bir nesne ile tamamlamaya yöneldi" derken silahın toplumumuzda nasıl yer edinmeye başladığına işaret ediyor ve soruyor "Şiddet nereden doğuyor?" yanıtı da hazır: "Kendini ifade edememekten".

Nazire Dedeman'ın oğlu Umut'un ölümüne sebebiyet veren failin yalnızca 18 milyon lira ağır para cezasına çarptırılması, cezaların ne yazık ki caydırıcı olamadığı görüşünü hakim kılıyor, vakıfta. Vakfın, bir başka önerisi de var, ruhsatsız silahların kontrol edilemediği ülkemizde ne kadar mümkün bilinmez ama; silahları yeniden toplatarak, çok kısıtlı olarak yeniden ancak ruhsatlı olarak dağıtılmasını sağlamak. Amerikan Başkanı'nın, lise cinayetlerinin ardından verdiği toplatma kararı örnek olarak veriliyor.

Umut Vakfı Genel Koordinatörü, çok önemli bir noktaya daha dikkat çekiyor ve 'Silahın, her eline geçen tarafından kullanılabilir olmaktan çıkarılması' gerektiğini belirtiyor. Tarı, bunun sağlanması için silahların evde şahsa ait kilitli dolaplarda saklanması ve tetiğe sahibinden başkasının kullanmasına izin tanımayan bir kontrol mekanizmasının takılması gerektiğini söylüyor.

Sorun çözücüler yetiştiriyor
Bir anne, Nazire Dedeman, almış eline meşaleyi, karanlıktan aydınlığa doğru bir yol çiziyor, barışı arıyor, hoşgörüyü arıyor... Nazire Dedeman'ın başında olduğu Umut Vakfı, umudunu hiç yitirmeden sorunları diyalogla çözebilecek ortamların varolacağına inanıyor. Herkesin kendi anladığını ortaya koyacağı bir platform oluşturmayı hedefliyor. Bunlar için, soluklarını, zamanlarını, paralarını harcıyor. Ve bu yoldaki çabalarını, inançlarını; kararlılıkla ilgili ve yetkili kurumlara, insanlara ulaştırıyor. Herkesi, 'Silaha ve şiddete hayır' kampanyalarına katılmaya davet ediyor. (Vakıfla ilgili daha geniş bilgi için: http://www.umut.org.tr)

Baroyla iletişim
Umut Vakfı'nın çabaları, İstanbul Barosu'nu da etkilemiş ve harekete geçirmiş, böylece baroda 'Bireysel Silahlanmaya Karşı Mücadele Çalışma Grubu' oluşturulmuş. Grubun başkanlığını üstlenen Avukat Özgül Beyazıt Kıvanç, amaçlarının, bu konudaki mevcut yasal yapılanmanın incelenerek, karşılaştırmalı hukuk sistemleri çerçevesinde neler yapılabileceğini ve sistemin nasıl iyileştirileceğini araştırmak olduğunu söylüyor.

Grup, bu çalışmayla ruhsatsız silahların kontrolünün sağlanması, cezaların ağırlaştırılması ve eğitimin yaygınlaştırılması başlıkları altında üç sonuç elde etmeyi planlıyor. Henüz görevine başlayan grup, ilk olarak ruhsat alabilme koşulları ve kolaylık derecesini belirleyecek. Çocukların şiddete eğilimden uzaklaştırılmaları ve bilinçlendirilmesi için de çocuk suçları tespit edilecek.

Zeynep KURTBAY