Adli Sicil Kanunu yürürlüğe girdi
Sicil konusunun yeni TCK'ya uyumunu öngören Adli Sicil Kanunu, Resmi Gazete'de yayımlanarak, yürürlüğe girdi.
Yasa, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkumiyete
ilişkin bilgilerin, otomatik işleme tabi bir sistem kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılmasına, değerlendirilmesine, muhafaza edilmesine ve gerektiğinde en seri ve sağlıklı biçimde ilgililere bildirilmesine dair usul ve esasları belirliyor.
Hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk hukukuna göre tanınan mahkumiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş yabancıların kayıtları da dahil tüm adli sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'ndeki Merkezi Adli Sicil'de tutulacak.
Merkezi Adli Sicil, adli sicil kayıtlarının güncelleştirilmesi, düzenlenmesi, düzeltilmesi ve mahalli adli sicillere ulaştırılmasını sağlayacak. Mahalli Adli Sicil, bulunduğu yer ile gerektiğinde diğer yerlere ait adli sicil bilgilerinin bilgisayara girilmesi, bu bilgilerin merkezi adli sicile aktarılması ile merkezi adli sicilden bilgilerin alınıp ilgili şahıs ve kurumlara iletilmesi ile görevli olacak.
ADLİ SİCİLE KAYDEDİLECEK BİLGİLER
Türk mahkemeleri tarafından vatandaşlar veya yabancılar hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri, adli sicile kaydedilecek.
Bu bağlamda; hapis cezaları, hapis cezalarının ertelenmesi ve sonrasındaki detaylar, adli para cezaları, kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkumiyet, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkumiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar, ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar, ceza zaman aşımının dolduğunu tespite ilişkin karar, genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı, Askeri Ceza Kanunu'na göre verilmiş mahkumiyet kararlarındaki feri cezalar, adli sicile kaydedilecek.
ADLİ SİCİLE KAYDEDİLMEYECEK BİLGİLER
Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa bile; askeri disiplin cezaları ve sırf askeri suçlara ilişkin mahkumiyet hükümleri, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar, idari para cezasına ilişkin kararlar, adli sicile kaydedilmeyecek.
Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak mahkeme, hakim, Cumhuriyet savcısı, askeri hakim veya askeri savcılık tarafından istenmesi halinde verilmek üzere kaydedilecek.
Adli sicil bilgileri, kullanılış amacı belirtilmek suretiyle ilgili kişiye veya vekiline, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilebilecek.
Yabancı devletler tarafından istenilen adli sicil bilgilerinin verilmesinde karşılıklılık ilkesi gözetilecek. Adli sicil bilgileri; mahalli adli sicillerde Cumhuriyet başsavcılıklarınca, asliye mahkemelerinin bulunmadığı ilçelerde kaymakamlıklarca, merkezi adli sicilde ise Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce verilecek.
ADLİ SİCİL BİLGİLERİNİN SİLİNMESİ
Adli sicildeki bilgiler, şu hallerde silinerek arşiv kaydına alınacak:
-Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
-Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
-Ceza zaman aşımının dolması,
-Genel af.
Adli sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen silinecek. Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyet hükümleri, kesinleştiği tarihten itibaren mahkumiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nce adli sicil kayıtlarından çıkarılarak arşiv kaydına alınacak. Adli para cezasına mahkumiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adli sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilecek.
ARŞİV BİLGİLERİNİN İSTENMESİ
Arşiv bilgileri, kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi veya vekili, Cumhuriyet başsavcılıkları, hakim veya mahkemeler, yetkili seçim kurulları, özel kanunda gösterilen hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından istenebilecek.
Kanunda açıkça belirtilmediği takdirde, kişi hakkında alınacak bir karar veya yapılacak bir işlemle ilgili olarak, bir yakınının adli sicil veya arşiv kayıtları istenemeyecek ve bu bilgiler, kişiyi herhangi bir haktan yoksun bırakmak için dayanak olarak kullanılamayacak.
18 yaşından küçüklerle ilgili adli sicil ve arşiv kayıtları ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere Cumhuriyet başsavcılıkları, hakim veya mahkemelerce istenebilecek.
ADLİ SİCİL BİLGİLERİNİN GİZLİLİĞİ
Adli sicil ve arşiv bilgileri gizli tutulacak. Bu bilgiler, görevlilerce açıklanamayacak ve bu kanun hükümlerine göre verilen kişi, kurum ve kuruluşlarca veriliş amacı dışında kullanılamayacak.
Adli sicil ve arşiv bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine ve her halde kaydın girildiği tarihten itibaren 80 yıl geçtikten sonra tamamen silinecek.
Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkumiyete ilişkin adli sicil ve arşiv kayıtları da talep aranmaksızın ortadan kaldırılacak.
Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkumiyet kararına ilişkin adli sicil ve arşiv kaydı silinecek.
ADLİ SİCİL VE ARŞİVDE SORGULAMA
Mahkeme, hakim, askeri hakim, Cumhuriyet başsavcılığı, askeri savcılık doğrudan doğruya; kolluk ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bir suça ilişkin soruşturma ve kovuşturma kapsamında adli sicil ve arşiv kayıtlarında elektronik ortamda sorgulama yetkisi, Adalet Bakanı'nın onayı ile verilebilecek.
Adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesiyle ilgili kararları almak ve kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün teklifi ve bakan onayı ile üç hakimden oluşan bir komisyon kurulacak.
Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Adalet Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek.
ADLİ SİCİLDE ATAMALAR
Merkezi ve mahalli adli sicildeki şube müdürü, mühendis, çözümleyici, programcı, istatistik uzmanı, tercüman, şef, bilgisayar işletmeni ile veri hazırlama ve kontrol işletmenleri, Adalet Bakanlığı'nca atanacak, gerektiğinde sözleşmeli olarak da çalıştırılabilecek.
Kişiler tarafından yapılacak adli sicil veya arşiv kaydı taleplerinde 3 YTL ücret alınacak. Bu ücret, Adalet Bakanlığı'nın ihtiyaçlarında kullanılmak üzere Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İşyurtları Kurumu'na gelir olarak kaydedilecek.
Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nce toplanmış olsun veya olmasın, suç tarihi itibarıyla bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki kayıtlardan, süre yönünden silinme koşulu oluşanlar silinecek. Ancak, Anayasa'nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76. maddesi hükümleri ile özel kanunlar saklı tutulacak.
Arşive alınan kayıtlar hakkında, Adli Sicil Kanunu'nda öngörülen sürelerin dolduğu veya ertelenmiş olan hükmün esasen vaki olmamış sayıldığı hallerde bu tarih esas alınarak, Anayasa'nın 76. maddesinde sayılan suç ve mahkumiyetler dışındaki kayıtlar için, ilgilinin, Cumhuriyet Başsavcılığı'nın veya Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün talebi üzerine hükmü veren mahkemece veya talep edenin bulunduğu asliye ceza mahkemesince arşiv kaydının silinmesine karar verilecek.
Öte yandan yasanın yürürlüğe girmesiyle, 3682 sayılı Adli Sicil Kanunu yürürlükten kalktı. Bu arada Ceza Muhakemesi Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'da değişiklik öngören kanunlar da Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
|
