| 19 Şubat 2009, Perşembe |
İLİŞKİLİ HABERLER
Büyük uzlaşı bozuldu Taliban yine hortladı
Bercan TUTAR / DIŞ HABERLER
19.02.2009
Afganistan'da Taliban'ın yeniden yükselişi; ABD, Rusya, Çin, Pakistan ve İran arasındaki büyük uzlaşmanın bozulmasına bağlanıyor. Pakistanlı uzman Raşid, ABD'nin Taliban'ı bırakıp Irak'a girmesini 'ilk günah, ilk hata' olarak niteliyor..
Afganistan'da Taliban'ın yeniden yükselişinin dış dinamikleri arasında öne çıkan iki faktör bulunuyor. İlki ABD, AB, Rusya, İran, Pakistan, Hindistan ve Çin gibi aktörlerin Orta Asya'daki enerji ve nüfuz alanları üzerinde 1990'larda vardıkları 'büyük uzlaşma'nın Irak işgali ile bozulması. İkincisi, dünya enerji kaynaklarının dörtte üçünün bulunduğu bölgede hak iddia eden aktör sayısındaki enflasyonun uzun süreli uzlaşmayı imkansız hale getirmesi.
PAKİSTAN'DA HAYAL KIRIKLĞI
Taliban üzerine dünyaca tanınmış uzmanlardan Pakistanlı Ahmed Raşid'e göre 2001'de Taliban'ı iktidardan uzaklaştırdıktan sonra ABD'nin Irak'ta El Kaide avına çıkması büyük bir hata. Raşid (59), "Taliban şimdi sadece Afganistan'ı değil Pakistan'ı da tehdit eden bir güç haline geldi" diyor. 2003'te Irak'a giren ve dünyaya, "Ya bizimlesiniz ya da karşı" tehdidini savuran Bush yönetimi, Afganstan'ın çevresindeki ülkelerin bütün kırmızı çizgilerini çiğnemeye başladı. Bu da kendisine, "Güçlenen Taliban' olarak geri döndü. Washington ilk olarak Pakistan'ı hayal kırıklığına uğrattı. Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref'in, Taliban'a karşı ABD'ye verdiği desteğin tek gerekçesi, ABD'nin Hindistan ile ittifakını engellemekti. Ancak, 2007'de imzalanan ABDHindistan nükleer anlaşması ipleri kopardı. Pakistan, Çin ile ortak hareket etmeye başladı. Çin hem Pakistan'ın en büyük yatırımcısı hem de en büyük silah tedarikçisi durumuna geldi. Pekin, mallarını Pakistan limanlarına ulaştırmak ve boru hatlarıyla da İran'dan ihtiyacı olan petrol ve doğal gazı almak için Afganistan, Pakistan ve İran'ın içinde yer aldığı kuzey-güney enerji koridoruna büyük önem veriyor.
RUSYA'NIN 'ÜS' ROLÜ
Rusya, ABD'nin Taliban ile verdiği mücadelede karşı safa geçtiğini 30 Ocak 2009'da açıkça ilan etti. ABD'nin Taliban'a karşı savaş adı altında Rusya'nın etki sahasında askeri ve ekonomik ilerleyişine Moskova, İran ile askeri ve stratejik ilişkilerini geliştirerek, NATO'nun lojistiğini zorlaştırarak tepki verdi. ABD'nin Türkmenistan, Hazar ve Orta Asya gazını Hindistan üzerinden dünya pazarlarına taşıyacak Trans Afgan Boru Hattı'na öncelik vermesi, Ukrayna ve Gürcistan'da Moskova karşıtı hükümetleri işbaşına getirmesi; Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'da askeri üsler elde etmesi Rusya- ABD arasındaki uzlaşmayı bozdu. Misilleme olarak Rusya, ABD'nin Taliban ile mücadelesinde hayati rol oynayan Orta Asya ülkelerindeki askeri varlığına set çekmeye başladı...
PAKİSTAN'DA HAYAL KIRIKLĞI
Taliban üzerine dünyaca tanınmış uzmanlardan Pakistanlı Ahmed Raşid'e göre 2001'de Taliban'ı iktidardan uzaklaştırdıktan sonra ABD'nin Irak'ta El Kaide avına çıkması büyük bir hata. Raşid (59), "Taliban şimdi sadece Afganistan'ı değil Pakistan'ı da tehdit eden bir güç haline geldi" diyor. 2003'te Irak'a giren ve dünyaya, "Ya bizimlesiniz ya da karşı" tehdidini savuran Bush yönetimi, Afganstan'ın çevresindeki ülkelerin bütün kırmızı çizgilerini çiğnemeye başladı. Bu da kendisine, "Güçlenen Taliban' olarak geri döndü. Washington ilk olarak Pakistan'ı hayal kırıklığına uğrattı. Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref'in, Taliban'a karşı ABD'ye verdiği desteğin tek gerekçesi, ABD'nin Hindistan ile ittifakını engellemekti. Ancak, 2007'de imzalanan ABDHindistan nükleer anlaşması ipleri kopardı. Pakistan, Çin ile ortak hareket etmeye başladı. Çin hem Pakistan'ın en büyük yatırımcısı hem de en büyük silah tedarikçisi durumuna geldi. Pekin, mallarını Pakistan limanlarına ulaştırmak ve boru hatlarıyla da İran'dan ihtiyacı olan petrol ve doğal gazı almak için Afganistan, Pakistan ve İran'ın içinde yer aldığı kuzey-güney enerji koridoruna büyük önem veriyor.
RUSYA'NIN 'ÜS' ROLÜ
Rusya, ABD'nin Taliban ile verdiği mücadelede karşı safa geçtiğini 30 Ocak 2009'da açıkça ilan etti. ABD'nin Taliban'a karşı savaş adı altında Rusya'nın etki sahasında askeri ve ekonomik ilerleyişine Moskova, İran ile askeri ve stratejik ilişkilerini geliştirerek, NATO'nun lojistiğini zorlaştırarak tepki verdi. ABD'nin Türkmenistan, Hazar ve Orta Asya gazını Hindistan üzerinden dünya pazarlarına taşıyacak Trans Afgan Boru Hattı'na öncelik vermesi, Ukrayna ve Gürcistan'da Moskova karşıtı hükümetleri işbaşına getirmesi; Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'da askeri üsler elde etmesi Rusya- ABD arasındaki uzlaşmayı bozdu. Misilleme olarak Rusya, ABD'nin Taliban ile mücadelesinde hayati rol oynayan Orta Asya ülkelerindeki askeri varlığına set çekmeye başladı...
İLİŞKİLİ HABERLER
Yayın tarihi: 19 Şubat 2009, Perşembe
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2009/02/19//haber,5C4B2A8087334B1BBF32B37CF68FCC98.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2009, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.
Dünya Haberleri
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Gizlilik Bildirimi | Künye / İletişim | Bize Ulaşın
 |
Copyright © 2003-2009 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|