| 16 Aralık 2008, Salı |
İki ülke cumhurbaşkanları Abdullah Gül ve Nursultan Nazarbayev’in karşılıklı ziyaretleri, gelişen ilişkilerin de göstergesi. Nazarbayev, Gül’ün cumhurbaşkanı olduktan sonraki ilk resmi konuğuydu.
İLİŞKİLİ HABERLER
Türkiye ile karşılıklı yatırımlar artacak
BİLGE ESER
15.12.2008
Bugün bağımsızlığının 17'nci yıldönümünü kutlayan Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Amreyev: Bizi ilk tanıyan ülke Türkiye'ydi. Amacımız mevcut ticaret seviyesini artırmak..
Orta Asya'nın hem jeopolitik konumu hem de ekonomik gelişimi sayesinde önde gelen ülkelerinden biri olan Kazakistan, günde 1.3 milyar varille dünyanın önemli petrol üreticileri arasında bulunuyor. GSMH bakımından da bölgede ileri bir seviyeye sahip olan Kazakistan, bugün Türkiye'nin de aralarında olduğu birçok ülkeye yatırım atağı başlatmış durumda. Bugün bağımsızlıklarının 17'nci yıldönümünü kutlayan Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Bagdat Amreyev ile, ülkesinin Orta Asya'daki önemini, gelecekteki yatırımları ve Türkiye-Kazakistan ilişkilerini konuştuk.
* Kazakistan bugün (16 Aralık) bağımsızlığının 17'nci yıldönümünü kutluyor. Sovyetler'in dağılmasının ardından çok önemli bir ülke haline gelen Kazakistan'ın hem ekonomik hem de konum bakımından stratejik önemini anlatabilir misiniz?
Kazakistan, 2.7 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 8'inci büyük ülkesi. Jeopolitik bakımdan çok önemli bir bölgede yer alıyor. Kuzeyde Rusya, doğuda Çin, batıda Avrupa, güneydeyse İslam dünyası gibi önemli dört medeniyetle çevrilmiş durumda. Ülkemizin beşte biri Avrupa kıtasındadır. Yani diğer bir deyişle Kazakistan önemli bir Avrasya ülkesidir. İkinci olarak Kazakistan, eski Sovyet ülkeleri arasında da Rusya'dan sonra ikinci büyük ülkedir. Bu bölgede istikrarı korumak için tarihte çok büyük çaba gösteren bir ülkedir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 15 yeni ülke dünya haritasında yer aldı. Sayın Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev'in siyaseti sayesinde tüm gerginlikleri ortadan kaldırmayı başardık. Kazakistan'da ne iç ne de dış sorunları nedeniyle tek bir kişi bile zarar görmedi. Üçüncü önemli rolümüzse nükleer silahların azaltılması oldu. Kazakistan dünyanın 3 ya da 4'üncü büyük nükleer silah kapasitesine sahipti. Ancak Sovyetlerin dağılmasından sonra 2 bin savaş başlığımızı yok ettik. Bu çok önemli ve dünyada bir eşi daha olmayan bir adımdır. Dördüncü büyük katkımızsa Rusya ve Çin ile sınır anlaşmalarıdır. Her iki ülkeyle de hiçbir sınır sorunumuz olmadı.
HEDEF 5 MİLYAR DOLAR
* Peki ekonomi konusunda gelişmelerinizden söz edebilir misiniz?
Kazakistan, eski Sovyet ülkeleri arasında ekonomi bakımından en önemli ülkedir. Dünyada petrol rezervleri bakımından ilk 5-6 ülkeden biriyiz. Günde 1.3 milyar varil petrol üretiyoruz. Petrolümüzü yurtdışına çıkaracak yeni rotalar arıyoruz. 2015'te günde 2.5 milyar varil hacmine ulaşmayı planlıyoruz. 2020'deyse günde 4 milyar varile varmayı hedefliyoruz. Son 6-7 yılda Kazakistan ekonomisinde büyük bir ilerleme oldu. Kazakistan'ın GSMH'si 15 yıl önce Orta Asya ve Kafkas ülkeleri arasında ikinciydi. Bugünse, Orta Asya ve Kafkaslardaki 5 ülkeyi toplarsanız, toplam GSMH'leri bizim yarımıza denk geliyor. Bu çok önemli bir ilerlemedir. Kriz öncesindeki rakamlara bakarsak, Kazakistan'ın son 4-5 yılda yurtdışına yaptığı yatırımın 25 milyar dolara ulaştığını görürüz. 10-15 yıl içinde dünyanın en ileri 25-30 ülkesi arasına girmeyi umuyoruz.
* Türkiye ile Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkiler son 10 yılda büyük yol katetti. Bugüne kadar yapılan yatırımlardan ve bunların önemlerine değinebilir misiniz?
İlk olarak sizin aracılığınızla kardeş ülke Türkiye'ye, bağımsızlığımızdan bu yana tüm yaptıkları için teşekkür etmek istiyorum. Türkiye 17 yıl önce bizi ilk tanıyan ülkeydi. Sadece 10-15 dakika içinde bizi tanıdı. Egemenliğimizin ilk günlerinde, buraya gelen ilk yabancı şirketler Türk'tü. İlk yeni binalarımız Türk şirketler tarafından yapıldı. Bize ilk yabancı yardımı 1990'ların başında Türkiye 200 milyon dolarla yaptı. Bunları asla unutmayacağız. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerinse çok iyi gittiğini söyleyebiliriz. Ama var olan ticaret seviyesini çok daha artırmalıyız. Şu anda iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2.5 milyar dolar miktarında. En son Devlet Başkanı Nazarbayev ile Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 3-4 yıl içinde 5 milyar dolara ulaşma konusunda anlaşmaya vardı. Türkiye bize bugüne kadar 2 milyar dolar yatırım yaptı. Hepsine teşekkür ediyoruz, ancak potansiyelimize göre çok düşük. Arzumuz daha da artması.
TÜRKİYE BATI'YA AÇILAN KAPI
* Türkiye birçok Asya ülkesi için Batı'ya açılan bir kapı olarak görülüyor. Kazakistan için Türkiye'nin önemine değinebilir misiniz?
Türkiye geçmişte Kazakistan'ın Avrupa'ya açılan kapısıydı ve bugün de böyle. Türkiye Avrupa ile çok iç içe bir ülke. Ayrıca Türk hükümetinin Kars-Tiflis tren yoluna katkısını takdir ediyoruz. Bu hem ticareti artırmak, hem de ulaşım masraflarını azaltmak bakımından çok önemlidir. Ayrıca OSCE (AGİT) üyesi olduğumuza da değinmek isterim. 2010'da başkanlığı alarak tarihte ilk kez Avrupalı olmayan bir Asya ülkesi, Avrupa'nın bu en önemli kurumunun başına geçecek.
* Kazakistan bugün (16 Aralık) bağımsızlığının 17'nci yıldönümünü kutluyor. Sovyetler'in dağılmasının ardından çok önemli bir ülke haline gelen Kazakistan'ın hem ekonomik hem de konum bakımından stratejik önemini anlatabilir misiniz?
Kazakistan, 2.7 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 8'inci büyük ülkesi. Jeopolitik bakımdan çok önemli bir bölgede yer alıyor. Kuzeyde Rusya, doğuda Çin, batıda Avrupa, güneydeyse İslam dünyası gibi önemli dört medeniyetle çevrilmiş durumda. Ülkemizin beşte biri Avrupa kıtasındadır. Yani diğer bir deyişle Kazakistan önemli bir Avrasya ülkesidir. İkinci olarak Kazakistan, eski Sovyet ülkeleri arasında da Rusya'dan sonra ikinci büyük ülkedir. Bu bölgede istikrarı korumak için tarihte çok büyük çaba gösteren bir ülkedir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 15 yeni ülke dünya haritasında yer aldı. Sayın Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev'in siyaseti sayesinde tüm gerginlikleri ortadan kaldırmayı başardık. Kazakistan'da ne iç ne de dış sorunları nedeniyle tek bir kişi bile zarar görmedi. Üçüncü önemli rolümüzse nükleer silahların azaltılması oldu. Kazakistan dünyanın 3 ya da 4'üncü büyük nükleer silah kapasitesine sahipti. Ancak Sovyetlerin dağılmasından sonra 2 bin savaş başlığımızı yok ettik. Bu çok önemli ve dünyada bir eşi daha olmayan bir adımdır. Dördüncü büyük katkımızsa Rusya ve Çin ile sınır anlaşmalarıdır. Her iki ülkeyle de hiçbir sınır sorunumuz olmadı.
HEDEF 5 MİLYAR DOLAR
* Peki ekonomi konusunda gelişmelerinizden söz edebilir misiniz?
Kazakistan, eski Sovyet ülkeleri arasında ekonomi bakımından en önemli ülkedir. Dünyada petrol rezervleri bakımından ilk 5-6 ülkeden biriyiz. Günde 1.3 milyar varil petrol üretiyoruz. Petrolümüzü yurtdışına çıkaracak yeni rotalar arıyoruz. 2015'te günde 2.5 milyar varil hacmine ulaşmayı planlıyoruz. 2020'deyse günde 4 milyar varile varmayı hedefliyoruz. Son 6-7 yılda Kazakistan ekonomisinde büyük bir ilerleme oldu. Kazakistan'ın GSMH'si 15 yıl önce Orta Asya ve Kafkas ülkeleri arasında ikinciydi. Bugünse, Orta Asya ve Kafkaslardaki 5 ülkeyi toplarsanız, toplam GSMH'leri bizim yarımıza denk geliyor. Bu çok önemli bir ilerlemedir. Kriz öncesindeki rakamlara bakarsak, Kazakistan'ın son 4-5 yılda yurtdışına yaptığı yatırımın 25 milyar dolara ulaştığını görürüz. 10-15 yıl içinde dünyanın en ileri 25-30 ülkesi arasına girmeyi umuyoruz.
* Türkiye ile Kazakistan arasındaki ekonomik ilişkiler son 10 yılda büyük yol katetti. Bugüne kadar yapılan yatırımlardan ve bunların önemlerine değinebilir misiniz?
İlk olarak sizin aracılığınızla kardeş ülke Türkiye'ye, bağımsızlığımızdan bu yana tüm yaptıkları için teşekkür etmek istiyorum. Türkiye 17 yıl önce bizi ilk tanıyan ülkeydi. Sadece 10-15 dakika içinde bizi tanıdı. Egemenliğimizin ilk günlerinde, buraya gelen ilk yabancı şirketler Türk'tü. İlk yeni binalarımız Türk şirketler tarafından yapıldı. Bize ilk yabancı yardımı 1990'ların başında Türkiye 200 milyon dolarla yaptı. Bunları asla unutmayacağız. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerinse çok iyi gittiğini söyleyebiliriz. Ama var olan ticaret seviyesini çok daha artırmalıyız. Şu anda iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2.5 milyar dolar miktarında. En son Devlet Başkanı Nazarbayev ile Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 3-4 yıl içinde 5 milyar dolara ulaşma konusunda anlaşmaya vardı. Türkiye bize bugüne kadar 2 milyar dolar yatırım yaptı. Hepsine teşekkür ediyoruz, ancak potansiyelimize göre çok düşük. Arzumuz daha da artması.
TÜRKİYE BATI'YA AÇILAN KAPI
* Türkiye birçok Asya ülkesi için Batı'ya açılan bir kapı olarak görülüyor. Kazakistan için Türkiye'nin önemine değinebilir misiniz?
Türkiye geçmişte Kazakistan'ın Avrupa'ya açılan kapısıydı ve bugün de böyle. Türkiye Avrupa ile çok iç içe bir ülke. Ayrıca Türk hükümetinin Kars-Tiflis tren yoluna katkısını takdir ediyoruz. Bu hem ticareti artırmak, hem de ulaşım masraflarını azaltmak bakımından çok önemlidir. Ayrıca OSCE (AGİT) üyesi olduğumuza da değinmek isterim. 2010'da başkanlığı alarak tarihte ilk kez Avrupalı olmayan bir Asya ülkesi, Avrupa'nın bu en önemli kurumunun başına geçecek.
Haberin fotoğrafları
İLİŞKİLİ HABERLER
Yayın tarihi: 16 Aralık 2008, Salı
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/12/16//haber,75B5D57255BF4391BD33C8E286ADC1E0.html
Tüm hakları saklıdır.
Copyright © 2003-2008, TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş.
Yaşam Haberleri
Son Dakika | Ana Sayfa | Yazarlar | Çizerler | Günün İçinden | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Spor | Hava Durumu | Sarı Sayfalar | Dosyalar | Günaydın | Televizyon | Astroloji | Sağlık | Magazin | Teknoloji | Otomobil | Turizm Rehberi | Emlak | İşte İnsan | Sabah Çocuk | Mobil Eğlence | Detaylı Arama | Cuma | Cumartesi | Pazar | Kültür-Sanat | EGazete | Gazete Reklam | Internet Reklam | Künye / İletişim | Bize Ulaşın
 |
Copyright © 2003-2008 Tüm hakları saklıdır. TURKUVAZ GAZETE DERGİ BASIM A.Ş. | 
|