Varlık Vergisi faciası

Toplumsal Tarih dergisi, tarihle ilgilenen, bu topraklarda olup biteni öğrenmek isteyenlerin ellerinden düşürmemeleri gereken bir yayın.
Dergi, bu ayki sayısında şair Ahmet Muhip Dıranas'ın çok bilinmeyen bir yönünü ortaya koymuş; dergiciliğini...
Dıranas, 14 Mayıs 1952'de yayın hayatına başlayan Hizmet dergisinin muharririymiş.
Rıfat Bali'nin aktardığına göre, Dıranas Türk ve gayrimüslim yurttaşlara yapılan haksızlığı ortaya koymak için, Varlık Vergisi kanununun kabul edildiği tarihte İstanbul Defterdarı olan Faik Ökte'nin anılarını yayınlamış.
"Varlık Vergisi denen bela mali kuvvete değil, isme dayanıyordu. Kendi adamlarını daha açıkçası el altından rüşvet verenleri muaf tutarak, yolunu bulamayanları da varını yoğunu elinden alarak bir lokma ekmeğe muhtaç ettiler.
Evleri yıktılar, hanumanlar söndürdüler. Yetmişlik ihtiyarları Aşkale'de süründürdüler, ölüme mahkum ettiler. Birçok yavruların babalarını Aşkale'ye sürerek yetim bıraktılar" ifadeleriyle kanun gündeme getirilmiş.
Hizmet gazetesi hem Ökte'nin anılarını yayınlamış, hem de mağduriyete uğrayan yurttaşlarla uzun mülakatlar yaparak yayınlamış.
O çileyi yaşayanlardan tüccar Viktor Benardette anılarını şöyle dile getirmiş:
"1942'de Varlık Vergisi alınmaya başlandığında firmamdan 210 bin lira isteniyordu.
Bu miktar bizim ödeme kuvvetimizden çok fazla idi. Vergiyi ödemek için ailemin 2-3 ay önce almış olduğu, Aşir Efendi caddesindeki 125 bin lira değerindeki maruf Alyanak Hanı'nı, şahsıma ve anneme ait gayrimenkulleri tutarlarının karşılığında para almak üzere Emlak Bankası'na müracaat ettim. Cem'an 200 bin lira tutan bu gayrimenkullere mukabil bana kaç para teklif ettiler tahmin eder misiniz? Tam 12.500 lira.
...
- Kaç lira vergi ödediniz.
- Aşağı yukarı 100 bin lira.
- Ya mütebakisi?
- On bir buçuk ay kalmak üzere ilk kafileyle Aşkale yolculuğu. Bu yolculuğu ve Aşkale'de çektiğimiz acıları burada tekrarlamaya bilmem lüzum var mı?
Şunu söylemek isterim ki, Aşkale'de hava ve yaşayış şartlarının bozukluğundan sürgün olarak gelen arkadaşlardan bir çoğu zatürreeye tutuldu ve işin en acı tarafı da hastaların ekserisini doktorsuzluk ve ilaçsızlıktan orada bıraktık."
Dergide o dönem mağdur olmuş başka insanların da anıları yer alıyor.
Yakın tarihimizi, bu tarihteki yanlışları iyi bilmemiz lazım ki, bugün ve yarın için doğru ders çıkaralım.