Dünya kararı konuşuyor

Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti hakkındaki kararını dünya basınında geniş yer buldu.

WASHINGTON POST: TÜRKİYE'Yİ YÖNETENLER, LAİKÇİLERİN MEYDAN OKUMASINI ATLATTI

ABD'de yayımlanan Washington Post gazetesi, Ak Parti'nin kapatılmaması yönünde Anayasa Mahkemesi'nin aldığı kararı, "Türkiye'yi yönetenler, laikçilerin meydan okumasını atlattı" başlığıyla verdi.

Gazetenin İstanbul çıkışlı haberinde, "İslami kökleri olan partinin hayatta kalmayı sürdüreceği ancak kararın ciddi bir uyarı niteliği taşıdığı" belirtildi. Washington Post kararın, "hükümetin laik karakterinin korunması niyetini taşıyan Türkler'i üzdüğünü" iddia ederek şöyle devam etti: "Parti'nin destekçileri davayı, yargı darbesi girişimi olarak niteliyor ve laik liderleri, sandıkta kazanamadıkları siyasi gücü yargı manevralarıyla ele geçirmekle suçluyordu."

Türkiye'de yargının daha önce de parti kapattığını ancak bu davada ilk kez en çok oyu almış iktidar partisinin böyle bir durumla yüz yüze
kaldığı belirtildi. Kararın, Avrupa Birliği yolunda giden ve terörizme karşı savaşan Türkiye'nin yolunu değiştirmesini engellediği yorumu da yapıldı. Ancak gazete, bu olayların altındaki siyasi gerginliğin yerinde durduğunu, "Ak Parti'nin liderleriyle, ana muhalefet partisi, ordu ve yargıyı da içine alan laik yapının karşılıklı olarak birbirlerine derin bir husumet ve şüphe beslediğini" savundu.

Washington Post, "nüfusunun çoğunluğu Müslüman, demokratik ve laikliğin anayasada kutsal görüldüğü bir ülke" diye nitelediği Türkiye'de İslam'ın yerinin tartışıldığını yazdı.

Görüşüne başvurulan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS) Türkiye Projesi Direktörü Bülent Alirıza, Türkiye'de, laikliğin ne olduğu ve nasıl korunması gerektiği konusunda bir konsensüs bulunmadığını söyledi. Alirıza, ''AK Parti'nin laikliğin sürdürülmesini kabul ettiğini ve seçmeninin isteğine göre laikliğin sert yönlerini değiştirmeye çalıştığını'' ifade etti.

Gazeteye konuşan CHP Milletvekili Onur Öymen, ''iktidar partisinin mevcut politikalarına devam etmesi durumunda ciddi sonuçların
doğacağını'' kaydetti.

Washington Post ayrıca, ''hükümeti devirme planları yapmakla suçlanan'' ve aralarında eski askeri yetkililerin de bulunduğu örgüt (Ergenekon)
hakkında yasal işlemlerin yürütüldüğüne değindi.Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ergün Özbudun, gazeteye açıklamasında "başörtüsü meselesinin, İslam'ın Türkiye'deki rolüne ilişkin tartışmada en büyük mesele ve siyasi sembol haline geldiğini" kaydetti. Özbudun, bazı kız öğrencilerin okula perukla gelmek gibi bir çözüm bulduğunu anlattı.

17 yaşındaki lise öğrencisi Büşra Kıdam, gazeteye açıklamasında, "başörtüsünün kendisine manevi kuvvet ve güvenlik verdiğini, gelecek yıl
üniversiteye başladığında istemeden de olsa kapıda başörtüsünü çıkarmak zorunda kalacağını, ancak başörtüsünü çıkarmanın fikirlerini
silmeyeceğini'' kaydetti.

Yazıda, Türkiye'nin, derin farklılıkların bir arada görülebileceği bir ülke olduğu belirtilirken, "İstanbul'da kolsuz bluzler ve yüksek topuklu
ayakkabılarla kafelerde oturan kadınlara, kara çarşaflı kadınların eşlik ettiği, Türkiye'de kürtajın yasal olduğu" gibi ifadeler de yer aldı.
Siyaset bilimci Ali Çarkoğlu da gazeteye, ''bir uzlaşma ve tartışma döneminden geçmek zorunda kalacağız'' değerlendirmesini yaptı.

THE TIMES: "BU KARAR, İSLAM'IN DEMOKRASİ İLE BİR ARADA OLABİLECEĞİNİ GÖSTERDİ"

Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti aleyhine açılan kapatma davasında verdiği red kararı, birçok İngiliz gazete ve televizyonlarında geniş yer buldu. The Times gazetesinin karar ile ilgili yaptığı yorumda, kararın iktidardaki parti için anlamlı bir zafer olduğunu ve Türk demokrasisi için bunun modern ve laik bir ülkede İslam'ın rolü üzerinde öneminin çok fazla olduğu yorumunu yaptı. "Türk demokrasisi 4 kez darbe yaşadı. Dün 5'inci darbeden kurtuldu." ifadelerini kullanan Times gazetesi, Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti'nin laiklik karşıtı eylemlerin odağı olmadığına karar verdiğini yazdı.

Ayrıca gazete, Anayasa Mahkemesi'nin aynı zamanda aylar süren bir belirsizliği de ortadan kaldırdığına dikkat çekti. Türk ordusu içinde AK Parti alehtarı çok sayıda asker bulunduğunu ve bunların bir bahane bularak parti üzerine gidebileceğine dikkat çeken Times, şu yorumda bulundu: "AK Parti'nin yasaktan kurtuldu ancak dikkatli olmalı. Kararın sonucuna bakılırsa bu sonuç ülkedeki siyasi atmosferi sakinleştirmesi bakımından oldukça önemli. Aynı zamanda yabancı yatırımcılara güven verme ve demokratik ilkelerin önemini anlama açısından da çok önemli. Bu kararın verdiği mesaj İslam dünyası için de ayrı bir öneme sahiptir."

FT: "ERDOĞAN'I ÜÇ KERE İNDİRMEK İSTEDİLER ÜÇÜNDE DE BAŞARISIZ OLDULAR"

Financial Times (FT) gazetesi de mahkeme kararıyla ilgili yaptığı değerlendirmede kararın Erdoğan için, ordu içinde, yargıda, medyada AK Parti karşıtı ve eleştirmenleri ile CHP'ye karşı kazanılan önemli bir zafer olduğunu yazdı. Geçtiğimiz Mart ayında AK Parti'ye karşı açılan davanın ülkedeki siyasi hayatı felce uğrattığını vurgulayan FT, 11 üyeden 10'unun normalde AK Parti'yi laiklik karşıtı olarak görmesine rağmen sadece 6'sının partinin kapatılması yönünde oy kullandığını aktardı. Kararın Ankara ve İstanbul'da partinin kapatılacağı yönündeki hakim görüşü de yıktığının altını çizen gazete, gelecekte parti yanlısı kuruluşları ile laik kesim ilişkilerinin ne yönde olacağının ise merak edildiği yorumunu yaptı. AK Parti'nin bundan sonra toplumun tüm katmanlarına hitap etme konusunda daha geniş olacağını yazan Financial Times, Avrupa Birliği'nin (AB) genişlemeden sorumlu komiseri Olli Rehn'in, "Türkiye'ye bundan sonra bütün enerjisini kullanması için cesaretlendirmeliyiz." sözlerini aktardı.

THE GUARDİAN: "TÜRKİYE BÜYÜK BİR SİYASİ KRİZDEN KURTULDU"

Anayasa Mahkemesi kararının laik kesim ile İslami kesim arasında muhtemel bir barış yolunu açmaya vesile olduğunu yazan The Guardian, "Mahkeme kararı, geçtiğimiz Pazar günü İstanbul'da meydana gelen terör saldırısının ardından iyice gerilen siyasi havayı yumuşatma adına önemli bir karar." ifadesini kullandı. Haberin devamında ise, kararın önemli olsa da Türkiye'nin siyasi sisteminin ne kadar kırılgan olduğunu gösterdiğini ve iktidarın gözetim altında olacağını yazdı.

IRİSH TİMES: "MAHKEME, TÜRKİYE'Yİ KAOSTAN KURTARDI"

İrlanda basını da Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti'ye ilişkin kararını sayfalarına taşıdı. Irish Times gazetesi haberin başlığında, "Mahkeme, iktidardaki AK Parti'yi kapatmayı reddetti" dedi. Anayasa Mahkemesi, AK Parti'nin kapatılması istemiyle açılan davanın üçüncü gününde kararını açıklamıştı. Mahkeme Başkanı Haşim Kılıç, düzenlediği basın toplantısında AK Parti'nin kapatılması talebinin reddedildiğini açıklamıştı. Karar, dünya basının da yankı bulmuştu.

Gelişmeleri sayfalarına taşıyan Irish Times gazetesi, mahkemenin AK Parti'yi kapatmadığını belirterek, "Mahkeme, Türkiye'yi koastan kurtardı." dedi. Gazete, 30 saat civarında süren görüşmelerin ardından 6 yargıcın kapatma yönünde oy kullandığını ancak 7 yargıcın kapatmaya "evet" demesi gerektiğini hatırlattı. Gazete, "Kapatma yerine mahkeme, AK Parti'ye sert bir uyarı verdi." dedi. Irish Times, Anayasa Mahkemesi'nin çoğu üyesinin "katı laikçi" Eski Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından atandığını hatırlatarak mahkemenin kapatma kararının "sürpriz" olduğunu da belirtti. Bu karara rağmen AK Parti'nin kendini güvende hissedemeyeceğini belirten gazete, bundan sonraki gelişmelerin AK Parti'nin nasıl davranacağına bağlı olduğu yorumunda bulundu.

NY TİMES: AK PARTİ KIL PAYI KURTULDU

Amerikan New York Times gazetesi, Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti hakkında dün verdiği kararı "AK Parti kıl payı kurtuldu" şeklinde duyurdu. Gazetede yer alan Sabrina Tavernise imzalı haberde 6 yargıcın kapanması yönünde oy kullandığı belirtilirken, "Bu sayı 7 olsaydı yeniden seçimlere gidilirdi ve Türkiye yeni bir siyasi kaosun içine sürüklenebilirdi" denildi.

Kararın hem Başbakan Tayyip Erdoğan hem de demokrasi için bir zafer görüldüğünü aktaran gazete, ancak verilen bütçe yardımını kesme cezasının da bir uyarı niteliği taşıdığını belirtti. NY Times, alınan bu kararla partinin ve taraftarlarının, ülkeyi 1923 yılından beri perde arkasından yöneten seküler eski muhafızlara karşı zafer kazandığını dile getirdi.

Kararla birlikte Mart ayından beri devam eden siyasi tıkanıklığın da aşıldığını kaydeden gazete, yine kararla birlikte daha açık bir dini toplum isteyenlerle İslam'a daha fazla alan tanınmasıyla seküler yaşam tarzlarının sona ermesinden korkanlar arasındaki keskin kutuplaşmanın yumuşadığı ifade etti. Gazete, kararın ardından Erdoğan'ın da "partisinin hiçbir zaman laiklik karşıtı eylemlerde odak noktası haline gelmediğini" söylediğini aktardı.Ancak kararın yine de bazı laik kesimden zafer olarak değerlendirildiği kaydeden NY Times, Onur Öymen'in "AK Parti artık daha önceki çizgisinde devam edemez" dediğini kaydetti.Gazete ayrıca kararın, seküler elite karşı çıkan ancak başörtü düzenlemesi konusunda kendisine kızan liberal Türklere ulaşmak için AK Parti'ye yeni bir fırsat tanıdığını kaydetti. Gazete, Sabancı Üniversitesi'nden Ersin Kalaycıoğlu'nun AK Parti'yi "sarı kart gören ve bir daha aynı hatayı yapması halinde çıkarılacak olan" futbolcuya benzettiğini aktardı.Washington Enstitüsü'nde Soner Çağaptay'ın görüşlerine de yer veren gazete, Çağaptay'ın ilginç benzetmesini aktardı: "Karar iyi bir karar. Eğer AK Parti taşmış bir nehirse, mahkeme nehrin kenarlarına bent yaptı. Nehrin önüne bir baraj yapmadı"

LE FIGARO:"AK PARTİ KIL PAYI KURTULDU"

Fransa'nın önde gelen gazetelerinden Le Figaro, Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti hakkındaki kararını, "AK Parti kıl payı kurtuldu", Le Monde ise, "Türk adaleti iktidar partisini yasaklamadı" başlıklarıyla verdi.

Her iki gazete, internet sitelerinde, Anayasa Mahkeme Başkanı Haşim Kılıç'ın dünkü açıklamasına geniş yer verdi.Le Figaro, "Sonuçta hukuki darbe gerçekleşmedi. Dün Anayasa Mahkemesi iktidardaki AK Parti hakkında açılan davada kararını verdi. AK Parti bir oyla kapatılmaktan kurtuldu" ifadesini kullandı.Haberde, bu kararla hakimlerin "devlet kurumlarının işleyişini istikrarsızlaştırmamayı tercih ettiği ve Türkiye'yi derin bir siyasi krize atmaktan kaçındığı" yorumu yer alırken, "kapatılmaktan kurtulan AK Parti'nin, bir uyarıyla ucuz kurtulduğu ve çok sayıda gözlemciye göre, davanın, laiklik ilkesine dönülmesi konusunda bir hatırlatma niteliği taşıdığı" ifadesi kullanıldı.

Le Monde'daki haberde, Başbakan Erdoğan'ın, "Anayasa Mahkemesi'nin aldığı bu kararla Türkiye'nin önündeki belirsizlik ortadan kalktı.
Hiçbir zaman laikliğe karşı eylemlerin odağı olmayan AK Parti bundan sonra da Cumhuriyetimizin temel niteliklerine sahip çıkmaya devam
edecektir" şeklindeki sözleri de yer aldı.Gazete, AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın sözcüsü Cristina Gallach'ın, Anayasa Mahkemesi'nin, AK Parti'nin kapatılması davasıyla ilgili verdiği kararı "olumlu" olarak nitelendirdiği bilgisini de hatırlattı.

ORTA ASYA'DA DA YANKI BULDU

Anayasa Mahkemesi'nin Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) hakkında verdiği karar, Orta Asya basınında da yankı buldu.Bölgenin önde gelen haber siteleri karara ilişkin haberi kısa sürede okuyucularına duyurdu.
Kırgızca yayın yapan Azattık Radyosu, Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti hakkında verdiği kararla ilgili haberini "Mahkeme, Ak Parti halkındaki kapatma talebini reddetti." başlığıyla verdi. Radyo haberinde, "Türkiye Anayasa Mahkemesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın AK Parti'sinin kapatılması yönündeki dilekçeyi reddetti" ifadesi kullanıldı. Haber detayında ise AK Parti'nin kapatılması yönünde karar çıkması halinde ise Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecinin zora gireceği, ülkede siyasi ve ekonomik kriz çıkabileceği" görüşü dile getirildi.

Bölgedeki aktif haber merkezlerinden "Ferganaru" Ajansı ise Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti hakkındaki kararıyla ilgili verdiği haberde, "Anayasa Mahkemesi, AK Parti'nin faaliyetine son vermedi" başlığı kullandı.Haberde, Anayasa Mahkemesi'nin, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından AK Parti hakkında açılan kapatma davasına son noktayı koyarak "kapatmama" yönünde karar aldığı belirtildi. Ajans haberinde, kararın özellikle AK Parti'nin kapatılmasından yana olan kesimde şok etkisi yaptığı dile getirildi.

BBC Özbek servisi ise Anayasa Mahkemesi kararıyla ilgili haberini "AK Parti Kapatılmadı" başlığıyla verdi. Haberde,"Türkiye Anayasa Mahkemesi, iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi hakkında 'kapatılmasın' kararı çıkarttı" denildi.Özbek Servisi haberinin detayında Anayasa Mahkemesi'ndeki oylama prosedürüne açıklık getirildi ve yapılan oylamada açılan davanın altıya karşı beş oyla reddine karar verildiği aktarıldı. Haberde ayrıca AK Parti'nin bundan önceki 22 Temmuz 2007'de aldığı seçim başarısına dikkat çekildi. Ayrıca parti hakkında açılan davanın, Avrupa'da rahatsızlık uyandırdığı ve özelikle yabancı yatırımı önemli ölçüde ürküttüğü hatırlatıldı.