Kapısına kilit vurulan işyeri sayısında patlama

Talep daralması işletmeleri kriz yıllarından beter vurdu. Ekonomik durumun en önemli göstergelerinden birisi olan işyerlerinin kapanma oranı, son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu yılın Ocak-Mayıs döneminde, açılan her 100 işyerine karşılık 54 işyeri kapanırken, açılan her 100 ticari küçük işyerine karşılık 148 işyeri kapandı.

Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanılarak yapılan çalışmaya göre, şirket ve kooperatiflerle firmalardan oluşan işletmeler ekonomideki gelişmelerden olumsuz etkilendi.

Dünya ekonomisinde yaşanan yavaşlamanın yansımaları, memur maaşlarının satın alma gücündeki azalma, Çin faktörü, işyerlerinin SSK prim yükü, kredi geri ödemelerindeki sıkıntıların da aralarında bulunduğu nedenlerle sıkıntı yaşayan işletmeler, geleceğe ilişkin de umut taşımayınca çareyi kapıya kilit vurmakta buldu.

Şirket ve firmalardan oluşan işletmeler ekonomik krizlerin yaşandığı yıllarda bile bu derecede kötü etkilenmediler.

Ekonomik bozulmadan işletmelerin en fazla etkilendikleri 1989 yılında, işyerlerinin kapanma oranı yüzde 51,2 olmuştu. Bu yıldan sonra kapanma oranları azalma eğilimine girdi.

1994 krizinde açılan her 100 işletmeye karşılık 20 işyeri kapanırken, 2001 krizinde bu sayı 35'e yükseldi. 2007 yılında yüzde 32,3 olan kapanma oranı, bu yılın ilk beş ayında yüzde 54,4'e yükseldi. Bu dönemde, şirket ve kooperatifler ile, bunların dışında kalan ticari işletmeler olmak üzere toplam 47 bin 393 işyeri açılırken, 25 bin 785 işyeri kapandı.

Söz konusu dönemde yönetim şekli "şirket" ve "kooperatif" olan işyerlerinde kapanma oranı yüzde 18 olurken, 24 bin 723 şirket ve kooperatif açıldı, 4 bin 450 şirket ve kooperatif kapandı.

Şirketler içerisinde kapanma oranı en yüksek olanlar limitet şirketler oldu. 2008 yılı Ocak-Mayıs döneminde limitet şirketlerinde kapanma oranı yüzde 89,7 olarak gerçekleşti., Aynı dönemde, kapanma oranı Anonim şirketlerde yüzde 7,5, Kolektif şirketlerde binde 8, Kooperatiflerde de yüzde 2 oldu.

TİCARİ İŞLETMELER ÇÖKTÜ

Şirket ve kooperatiflerin dışında kalan küçük işletmelerde, Ocak-Mayıs döneminde 22 bin 670 işyeri açılırken, 21 bin 335 işyeri kapandı. Ticari işletmelerde kapanma oranı yüzde 94 seviyesine çıktı.

Küçük işletmelerin faaliyet gösterdikleri ekonomik alanlara bakıldığında ise en yoğun kapanmaların, toptan ve perakende ticaretle uğraşan işyerlerinde olduğu görüldü. Tarım dışı istihdamın deposu olarak görülen toptan ve perakende ticaret yapan işyerlerinde kapanma oranı yüzde 148,1'e fırladı. Bu alanda 2008 yılının Ocak-Mayıs döneminde 11 bin 271 ticari firma açılırken, kapanan ticari firma sayısı 16 bin 694 oldu.

Ekonomik bozulmadan ikinci sırada etkilenen küçük işletmeler tarım sektöründe faaliyet gösterenler oldu. Daha çok hane şeklindeki işletmelerden oluşan Türkiye tarımı son yıllarda uygulanan destekleme politikaları nedeniyle sürekli kan kaybederken, 2008 yılının 5 aylık döneminde firma haline gelebilmiş olan tarım işletmeleri de kötü etkilendi, kapanma oranı yüzde 137,7 oldu.

Madencilik işinde uğraşan firmalarda da söz konusu dönemde kapanma oranı yüzde 105,1 olarak gerçekleşti. Tarım dışı istihdamın dörtte birinden fazlasını oluşturan imalat sanayi işyerleri de olumsuz etkilenen sektörler arasında yer aldı. İmalat alanında faaliyet gösteren firmalarda kapanma oranı yüzde 55,3 oldu.

ATO BAŞKANI: İŞSİZLİĞİ ARTIRIYOR

Ankara Ticaret Odası Başkanı Sinan Aygün, TÜİK verilerine göre kapanan işyerlerindeki artışın endişe verici olduğunu belirterek, "Kapısına kilit vuran işletmeler işsizlik oranına olumsuz yansıyacak" dedi.

İşyerlerinin kapanmasının tüketim daralmasının en büyük göstergesi olduğunu kaydeden Aygün, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Piyasada inanılmaz bir durgunluk yaşanıyor. Tüccarımız, esnafımız deyim yerindeyse sinek avlayarak gününü geçiriyor. Hal böyle olunca da vergisini, kredisini, SSK primini ödeyemiyor, çareyi işyerini kapatmakta buluyor. İşyerlerinin kapanması, yıllardır tüketimle büyüyen ekonomiyi dara sokacak. Piyasayı canlandıracak ekonomik tedbirler bir an önce alınmazsa ülke girdiği bu kısır döngünün içinden çıkamayacak."

(ANKA)