Marsilya'da kedi-fare oyunu

Fransız usulü kara-filmleri ne kadar özlemişiz... Gerçi bu çok sevdiğim türün Amerikan çeşitlemelerine hiçbir itirazım yok. Ama Fransızların ünlü 'Şiirsel Gerçekçilik' akımının başyapıtlarından beri bu türe getirdikleri şiir ve duygusallık bambaşkadır. Özellikle meraklıları için... Film ilk olarak, çok kendine özgü yazar-yönetmen Jose Giovanni'nin romanından, yine türün ustalarından Jean-Pierre Melville tarafından tam 40 yıl önce sinemaya yeniden uyarlanmış. Giovanni (1923-2004) bir zamanlar soygun işlerine karışmış ve ölüme mahkum olmuştu. 1948'den 1954'e kadar hücrede idamını bekledi, ama sonra afla çıktı. Ve tüm yaşadıklarını başarılı romanlara dönüştürdü. Bunların hepsi filme alındı, daha sonra, yazdıklarını kendisi yönetmeye de başladı. Demek ki, filmin malzemesi bunları bizzat yaşamış bir yazara dayanıyor. Böylece, 60'lı yıllarda uzun süreli hapse mahkum olup içerden kaçan azılı suçlu Gu'yu (Gustave'ın kısaltılmışı) tanıyoruz. İçerden çıkınca sevdiği kadın Manouche'la birlikte yurtdışına kaçmadan önce son bir vurgun vurmak isteyen sert, haşin bir erkek. Bunun için, yeraltı âleminin önde gelenlerinden iki kardeşle işbirliğine gidiyor. Ama bu âlemde kime güvenilir ki...İkinci Nefes bu tür filmlerin tüm gereklerini yerine getiriyor, tüm yasalarını uyguluyor. Şaşırtıcı bir açılış ve aynı ölçüde başdöndürücü bir final arasında film, aksiyonu ikinci plana atarak bizlere dört başı mamur karakterler sunmaya sıvanıyor. Bu âlemi tüm kurallarıyla karşımızda buluyoruz: Bu 'kurtlar sofrası'nda, her şeye karşın sözü namus bilen, ihaneti bağışlamayan, dostluğa sadık insanlar da vardır. Ama korkaklar, hainler ve gammazlar da öyle çoktur ki... İşin kanun yanında da: kendine özgü yöntemlerine karşın temelde namuslu Parisli komiserle, sanıkları ünlü 'su işkencesi'yle konuşturmaya çabalayan, Jean Gabin suratlı Marsilyalı komiser gibi... Ve her kendini bilen kara-filmde olduğu gibi, olaylar trajik bir ton taşıyor, dramın kaçınılmazlığı hissediliyor, kaderin ağlarını örüşü sanki duyuluyor. Bu kara, kapkara dünyayı aydınlatan şeylerin ışığı da: Dostluk, aşk, bağlılık, vefa ve dürüstlük. Daniel Auteuil yine muhteşem. Monica Bellucci ise ilk kez sarışınlığı deniyor ve ideal bir 'femme fatale' oluyor. Ama Michel Blanc, Jacques Dutronc, Eric Cantona ve diğerleri de unutulabilir mi? Dış dünyayla ilişkilerini kesip, telefonlarını tümden kapayıp iki buçuk saatlerini bu filme verenler büyük keyif alacak. Öbürlerini bilmem.

İKİNCİ NEFES * * *
(Le Deuxieme Souffle)
Yönetim ve senaryo: Alain Corneau Görüntü: Yves Angelo Müzik: Bruno Coulais Oyuncular: Daniel Auteuil, Monica Bellucci, Michel Blanc, Jacques Dutronc, Eric Cantona, Daniel Duval, Gilbert Melki, Philippe Nahon. Fransız filmi.