Milli gelirin % 3'ünü halktan topladı

Türkiye'de sermaye piyasasının oluşmasında en önemli isimlerden biri kuşkusuz dün intihar ederek hayatına son veren Abidin Cevher Özden'di. Nam-ı diğer Banker Kastelli, 1961-1982 arasındaki Türk finans sistemine damga vuran isimdi. Öyle ki 1982'de batmadan önce o ve diğer bankerlerin Türk halkından topladığı para 3.2 milyar dolardı. Bunun yüzde 70-75'inin Banker Kastelli'ye ait olduğu düşünülürse 2.2 milyar dolar toplamıştı işadamı, banka ve sade vatandaştan. 1982'de milli gelir 65 milyar dolar olduğundan hareketle Kastelli'nin milli gelirin yüzde 3.3'ü kadar bir parayı halktan topladığı söylenebilir. Bugün 659 milyar dolarlık Türkiye ekonomisinde bu para yaklaşık 22 milyar dolara denk geliyor. İş dünyasına banker olarak 1961'de girdi. İlk işi tasarruf bonolarıydı. O dönemde memurlara maaşlarının bir kısmı bono olarak veriliyordu. Ancak vatandaşlara bono değil para lazımdı. Bonoların hamiline yazılı olması Kastelli'ye yaradı. Memurdan bonoları değerinin altına paraya çeviriyordu. Ancak devlet bu parayı vermeyince Kastelli de battı. Tekrar ayağa kalkışı ise 1980 öncesine denk geliyor. O dönemde bankalar yüzde 2-3 sabit faizlerle para topluyordu. Ancak kaynak yetmeyince mevduat sertifikaları çıkardılar. Fakat alıcı yoktu. Kastelli'ye ikinci fırsat böylece doğmuş oldu. 100 liralık sertifikayı 75'e alan Kastelli halka "100 lira getirin ben size yüzde 5-6 vereceğim" diyordu.

PONZİ'Yİ UYGULADI
Böylece Ponzi finansman modeli denilen sistem işletiliyordu. Ponzi'de sisteme her gelen yeni kişi bir öncekini finanse ediyordu. Zincir böylece uzayıp gidiyordu. Kastelli'de bu zincirin halkaları 250 bin kişiye ulaşmıştı. Sertifikaların satışı durdurulunca Kastelli ikinci kez iflas etti. Binlerce insan Kastelli'nin büroları önünde kuyruklar oluşturdu. O ünlü Bankerler Krizi'ne neden olan adam olarak Türk iktisat tarihine geçen Kastelli, aynı zamanda Türkiye'de finansal sistemin yeniden düzenlenmesine yol açtı. "Bankerler krizi" ile birlikte Türkiye'de Sermaye Piyasası Kanunu çıkartıldı ve Sermaye Piyasası Kurulu kuruldu ve İstanbul Borsası açıldı. 1982'deki batış sonrası tasfiye kurulu oluşturuldu ve 150 bin kişi tasfiyeye başvurdu. Tasfiye masası alacaklılara parasını tamamen ödedi. İnşaat işleri ise iyi gitmedi. 2007'de borçları nedeniyle bunalımdaydı. Oğlunun mezarı başında intihar girişiminde bulundu, olmadı. Bunalımı, son olarak dün İstanbul Kadıköy'deki kendisine ait işhanında son buldu. EKONOMİ