Bedava sirke baldan tatlı!

Bedava. Yani bedelsiz, ücret ödemeden... Akla bayramlarda otoyol ve köprülere tanınan ayrıcalıktan başka bir şey getirmiyor ilk etapta. Hava, bulut, dere-tepe, yağmur-çamur da bedava, Orhan Veli'nin dediği gibi. Şimdilik... Gidişat ise biz tüketiciler için daha güzel günleri işaret ediyor (mikro anlamda tabii; enflasyon oranlarına girmiyorum bile!). Bir 'bedavakonomi'dir gidiyor. Müzik dünyasındaki yeni trend, 'şarkıyı bedava indir'tmek. Madonna'dan Coldplay'e, Offspring'e kadar şarkıcılar ya tek bir parçayı ya da tüm albümü hayranlarına ücretsiz sunuyor. Prince ise farklı bir yöntem denemiş, albümünü Mail on Sunday gazetesiyle beraber promosyon olarak dağıtmıştı. Bu noktada belirtmekte fayda var; bedava müzik akımının öncüsü Radiohead olarak kabul edilse de, grup aslında hayranlarının iyi niyetine güvenmiş, 'Gönlünüzden ne koparsa' demişti.

ÜCRETSİZ 10 BİN DERGİ
'Beleş müzik' akımında Myspace gibi platformların yanı sıra korsana karşı mücadelenin de etkisi büyük. 'Bedavakonomi'nin belkemiğini oluşturan ücretsiz haberleşme, ulaşım ve eğlence ise maliyetlerin düşmesine (Çin sağolsun!) ve reklamverenlerin tüketiciye ulaşma hezeyanına bağlanıyor. Bir kere interneti kullanan herhangi bir servisin ücretli olmasını artık aklım almıyor. Koskoca Google bile yüzlerce programını kullanıcıların emrine amade etmişken, bir servise, siteye para ödemek deli saçması! YouTube'daki videolar ücretsiz; internette sonsuz bilgiye anında ve bedel ödemeden ulaşmak mümkün. E, daha ne! Bunu fark eden New York Times gibi gazeteler internet sitelerindeki ücreti kaldırdı. Rolling Stone dergisi, aylık tüm içeriğini internete bedava koyuyor. Ünlü moda dergisi V de onun yolundan gidiyor (www.vmagazinedigital. com). Teknoloji dergisi Wired ise daha radikal bir girişimle geçen ayki sayısının 10 bin adedini bedava dağıttı. Kapak konusu ise 'bedavakonomi'ydi!

İZLE REKLAMI, AL MALI
'Bir alana bir bedava', 'şunu yapana bu bedava' devri, yerini 'tamamen ücretsiz'e bırakıyor. Tüketicinin ödemesi gereken tek bedel ise, reklama maruz kalmak. Ryanair, filosunun dış yüzeyine ve uçakların içindeki her şeyin üzerine reklam alarak bedava seyahate olanak veriyor. Spiral Frog, Qtrax ve We7 25-30 milyonlarca şarkılık arşivlerini bedavaya açıyor; parça arama ve indirme sırasında reklam dinlemek şartıyla tabii! Bylk, reklam izleyen müşterilerine bedava dakika kazandıran bir operatör. Japonya'daki üniversitelerde ise markalar fotokopi makinelerine ve defterlere sponsor oluyor. Öğrenciler reklamlı kâğıt ve defterlerle ders çalışıyor ama okul araç-gereçlerine para ödemiyor. 'Bedavakonomi'nin yansımaları ülkemizde de yavaş yavaş hissediliyor. Pegasus'un bedava uçak biletleri, bedelsiz dağıtılan Gaste ve 20 Dakika gazeteleri, Tarkan'ın albümü, 2006 yılında ücretsiz gerçekleştirilen Radar Live festivali, Turkcell'in SMS, kontör ve dakika hediyeleri, ilk aklıma gelenler. Belki bir gün peynirekmek de bedava olur, kim bilir!