Resim dünyasını istila eden Çin köyü

Pek çok ülke, ucuz işgücü sayesinde pazarlarını istila eden ucuz Çin mallarından şikâyetçi. Oyuncaktan bisiklet ve tekstile kadar yayılan birçok sektörde bunu görmek mümkün. Ama bu küresel istilayı en iyi açıklayan şeylerden biri, ucuz Çin resimleri. Sadece Türkiye'ye yılda yaklaşık 1.5 milyon Çin resmi giriyor. Bu resim akını 1999'da başladı. Bu zaman zarfında, sadece Asmalımescit'te beş galeri kapandı. Asıl etkilenenler ise devlet dairelerine, turistik otellere, okullara, hastanelere ve restoranlara resim yapan küçük atölyeler. İstanbul'da, resim piyasasının en önemli mekânlarından olan Asmalımescit'te atölyesi bulunan ressam Muzaffer Akyol, Çin'deki üretkenliğin ucuzlukla süslendiğini ve çok cazip bir çekim alanı oluştuğunu söylüyor. Çin resimleri Türkiye'de 10 ile 80 dolar arasında satılıyor; yani Türk resimlerinin 10'da biri fiyatına... Akyol, "Ressam boya, tuval, fırça alacak, çerçeve yaptıracak. Bunların ederini ancak bir kazanımla ödeyebilir. Resim alan olmazsa, bu malzemeleri nasıl alacak, atölye kirasını nasıl ödeyecek?" diye durumu açıklıyor. Ekspresyonist, sürrealist, natüralist ve daha birçok ekole ait her tür resmi yapan Çinli ressamlar her ülkenin nabzına göre şerbet veriyor. Türkiye'ye senede ortalama 500 bin adet Çin resmi getiren ve yüzde 100 kârla satışa sunan Cevat Sarıkartal'ın verdiği bilgiye göre, en çok Atatürk, İstanbul ve manzara resimlerine talep var. Dünyada en çok alıcı bulan resim ise, Van Gogh'un Ayçiçeği Tarlası... Portrelerde en çok rağbet görenler ise, Shakira, Beckham, Bush, Mao, Clinton, Elvis, Yaser Arafat... Muzaffer Akyol, üretilen resimlerin hiçbir sanatsal değeri bulunmadığına işaret ediyor. "Resimler özgünlükten uzak ve fabrikasyon. Benzetme var ama sanatın olmazsa olmazları yok." Çin'de, yaklaşık 8 bin kişinin çalıştığı fabrikalarda, ressamlar resmin çeşitli unsurları üzerinde neredeyse uzmanlaşmış ve bir üretim bandı mantığıyla resim yapıyorlar. Örneğin, bir manzara resminin ağaçlarını bir grup ressam yaparken, başka bir grup gökyüzü boyuyor, bir başkası da deniz çiziyor.

GÜNDE 10 RESİM
Çin'deki bu resim fabrikalarının merkezi, Shenzen yakınlarındaki Dafen köyü. Başta Huang Jiang ve 20 kadar ressam, yanlarında çıraklarla 1989'da Dafen'de ilk resim fabrikasını kurmuş. Düşük ücret ve ucuz kira sayesinde Huang, 20 yılda Dafen'i, çevresindeki başka yerleşimlerle beraber, bir resim başkentine dönüştürmüş. Ressamlar akın etmeden önce 300 nüfuslu bir köy olan Dafen'de bugün yaklaşık 700 galeri ile 8-10 bin ressam faaliyet gösteriyor. Günde 12 saat çalışarak ortalama 10 kopya resim yapan ressamlar, haftada 100-150 dolar, daha küçük fabrikalarda çalışanlar ise 38 cent kazanıyorlar. Dafen'de güzel sanatlar eğitimi almış ressamlar hem orijinal resimler hem de Johannes Vermeer, Van Gogh gibi eski ustaların çalışmalarından kopyalar yapıyor. 1992'de 'Edebi ve Sanatsal Yapıtların Korunması' ile ilgili Bern anlaşmasına göre, eski ressamların resimlerinin kopyaları yapılabiliyor, yaşayan sanatçıların eserlerini kopyalamak ve satmak ise yasadışı. Ama korsan üretim konusunda zaten ünlü olan Çin, bu ucuz kopyaları da internet üzerinden satmaya devam ediyor.