Türk hava kontrol sistemi yenileniyor

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü'nün mega projesi olan ''Türkiye'deki Hava Trafik Kontrol Kaynaklarının Sistematik Modernizasyonu Projesi (SMART)'' kapsamında Esenboğa, Atatürk, Adnan Menderes, Antalya, Dalaman Hava Limanlarındaki hava trafik kontrol sistemleri ve hava trafik yönetimi altyapısının ara modernizasyonu bu yıl yapılacak.

Türkiye havacılık tarihinin en önemli projelerinden biri olan ve hava kontrol sistemlerinin tek merkezden yürütülmesine olanak tanıyan SMART kapsamında ''hava radar trafik sistemleri'', gelişen teknolojiler çerçevesinde yenilenecek ve hava güvenliği büyük ölçüde artırılacak.

DHMİ yetkililerinden edinilen bilgiye göre, şu anda kullanılan Türkiye Hava Trafik Kontrol sistemleri, 1989 yılında İtalyan Selenia firmasıyla imzalanan ''Türkiye Hava Trafik Radar Kaplama Projesi'' kapsamında kurulmuştu.Yapılan incelemeler sonucunda, 1980'lerin teknolojisine sahip sistemlerin teknik ve ekonomik ömürlerini doldurduğu, artan hava trafiği ile kapasitesinin yetersiz hale geldiği ve hava trafik güvenliğini sıkıntıya soktuğu belirlendi. Sistemin eski olması nedeniyle yedek parça sağlanmasında zorluklar yaşandığı ve pahalıya mal olduğunu gözlemlendi. Ayrıca, gelişen teknoloji ile güvenli hava trafik idaresi sağlayan ve kontrolörlerin iş yükünü azaltarak kapasiteyi artıran modern fonksiyonların, örneğin Eurocontrol'ün zorunlu hale getirdiği STCA güvenlik fonksiyonunun, Avrupa'da sadece Türkiye hava sahasında bulunmadığı kaydedildi.

ARA MODERNİZASYON

SMART, hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanılan mevcut radarların yenilenmesi ve kaplama boşluklarının giderilmesi için ilaveleri de kapsıyor. 1990-92 yılları arasında Türkiye hava sahasının radarlı kontrolünün sağlanması için 17 adet radar tesis edilmişti. 15 seneden fazla süredir hizmet veren bu radarların teknik ve operasyonel ömürlerini doldurması nedeniyle güçlükler yaşanıyor.

SMART gerçekleştirilene kadar, mevcut hava trafik kapasitesine uygun olarak sağlıklı hava trafik hizmetinin gerçekleştirilmesi amacıyla Esenboğa, Atatürk, Adnan Menderes, Antalya, Dalaman Hava Limanlarında mevcut ATC sistemlerinin ve Hava Trafik Yönetimi altyapısının ara modernizasyonu yapılacak. Bu yıl gerçekleştirilecek olan ara modernizasyon kapsamında mevcut radar sistemlerinin yenilenmesi ihalesi, 18 Aralık 2007'de yapıldı.

HAVA TRAFİĞİ TEK MERKEZDEN SAĞLANACAK

Türkiye hava sahasının sıkışan kapasitesinin artırılmasını hem de hava trafik kontrol sistemlerinin modernizasyonunu amaçlayan SMART kapsamında şu anda Ankara ve İstanbul'da verilen ''Türkiye Saha Kontrol Hizmeti'' tek merkezden Ankara ACC'den (Yol Kontrol) yapılacak. İstanbul, Antalya, A. Menderes, Dalaman, Bodrum ATC'ler (Hava Trafik Kontrol), ''APP (yaklaşma kontrol)'' ve ''TWR (kule)'' hizmeti verecek. Ayrıca KKTC Hava Sahası, Ercan ACC-APP tarafından kontrol edilecek.Proje ile oluşturulacak uydu destekli karasal dijital hatlardan oluşan ses ve radar data ağı sayesinde acil durumlarda yaklaşma merkezleri birbirlerini destekleyebilecekler. Böylece Türkiye hava trafik kontrol teknik altyapısının güvenilirliği artacak ve gelecek 20-30 senelik ihtiyaca cevap verecek kapasiteye ulaşacak.

AKILLI BİNALAR GELİYOR

Hava Trafik Kontrolünü sağlayan donanımların ve operasyon odalarının özel koşullar gerektirmesi nedeniyle, proje kapsamındaki hava limanlarına, akıllı binalar yapılıyor. Isıtma, soğutma, aydınlatma ve güvenlik tesisatlarının hava trafik hizmetlerine özel olarak ele alındığı bu binalar, bölgesel ihtiyaçlara göre inşa ediliyor.Bu kapsamda yapılan binalar şöyle: Merkezi Ankara ACC-APP Binası (41.000 metrekare), İstanbul (Atatürk) Havalimanı TWR-APP (7.000 metrekare), A. Menderes Havalimanı APP (6.300 metrekare), Dalaman Havalimanı APP (2.700 metrekare) ve Ercan Havalimanı ACC-APP-TWR (6.700 metrekare).Milas-Bodrum Havalimanı'nda ise operasyon ve cihaz odasının diğer merkezlerle uyumu sağlanacak şekilde teknik blok içinde tadilat yapılacak.

Antalya Hava Limanında yapılacak olan APP-TWR binası, bu ihale kapsamı dışında temin edildi. Bu binaya monte edilecek olan hava trafik kontrol sistemlerinin montajı ve devreye alınması sırasında ortaya çıkacak tadilat işleri yüklenici tarafından yapılacak.

(AA)