Bu sorunlar çözülmeden TÜFE düşmez

Üreticiden alınan ürünler market rafına gelene kadar fiyatları 4'e katlanıyor. Ancak fiyatı artıran üretici değil sevk zincirindeki aracılar.

Tarımda dönüm başına verim çok düşük. Kuraklık, sel gibi afetler fiyatları doğrudan yukarı çekiyor.

Ürünler ağırlıklı iç pazara satılıyor. Bu nedenle ihracata dönüldüğünde verim de artmadığı için içte fiyatlar zıplıyor.

Tarımda bölünmüş tarlalar verimi etkiliyor. Bu sorunun çözümü için daha sert önlemler gerekiyor.

Sözleşmeli tarımla üretici perakende zincirine direkt mal satabiliyor. Böylece aracılar ortadan kalkıyor. Marketlerin kazancı daha yüksek oluyor ancak fiyatlar kontrol altına almak kolaylaşıyor. Üretici de aracının eline bakmak zorunda kalmıyor.

Kirada geriye dönük fiyatlama davranışları halen sürüyor. Öyle ki enflasyon yüzde 8'lerde seyrederken kira fiyatlarının yıllar sonra ilk kez yüzde 16'ya gelmesi başarı olarak kabul ediliyor. Hükümetin 'yasal sınır' önlemi daha önce de denendi ancak yaptırım zayıf kaldığı için sıkıntı sona ermedi.

Çarpık kentleşme ve büyük şehirlerde konut arzının halen yetersiz olması kira fiyatlarının düşüşünü engelliyor.

Özellikle nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu büyük şehirlerin merkezlerinde arsa kalmaması, fiyatların astronomik düzeylere çıkmasına neden oluyor. Müteahhitler de maliyet yüksek olunca bu tür arsalara düşük gelirliler için konut yapmıyor. Bu da konut açığını sürdürüyor. TOKİ ve belediyelerin düşük gelirliler için konut üretimi tek başına bu yükü kaldıramıyor. Arsa üretiminin hızlanması gerekiyor.

Kiraların elden yatırılması ve finans sistemine girmesi takibi kolaylaştıracak ancak bu konuda zorlayıcı bir durum yok. Ekonomi yönetimi bir yandan vergi kaybı yaşarken diğer yandan kiralarda denetim yapması zorlaşıyor.