Gıda-kira durmazsa hedef hayal

1- GIDA Kuraklık, dış şoklar, petrol fiyatları gelip geçici... Enflasyonun 2 başrol oyuncusu 10 yıldır değişmiyor: Kira ve gıda. Üreticinin değil aracının fiyatı belirlediği, tarımda verimliliğin artmadığı Türkiye'de gıda fiyatlarının TÜFE'yi düşürmeye yardımcı olması beklenmemeli

2- KONUT 2007'de enflasyon yüzde 8.39, kira fiyatları yüzde 16 arttı. Kira artışlarını yasal olarak sınırlandırma girişimleri geçmişte sonuçsuz kaldı. Kiradaki artış, çarpık kentleşme, konut arzının yetersizliği, geriye dönük fiyatlama alışkanlığının çözülmesiyle durdurulabilir

2006 yılı başında açık enflasyon hedeflemesine geçen ekonomi yönetimi, iki yıldır koyduğu enflasyon hedeflerini tutturamıyor. 2006'da yüzde 5 olarak konulan hedefe karşın gerçekleşme yüzde 9.65, geçen yıl da yüzde 4 hedefine karşın gerçekleşme yüzde 8.39 oldu. 2001 krizinin ardından enflasyonla mücadeleye başlayan ekonomi yönetimi, yüzde 70'lerdeki enflasyonu 2004'te tek haneye çekmeyi başardı. Ancak 2003'ten bu yana TÜFE yüzde 8'lerin altına çekilemiyor. Ne kuraklık, ne dış şoklar, ne de petrol fiyatları enflasyondaki bu katılığı açıklamakta yeterli kalıyor. Enflasyonun başrolünde sadece bu yıl değil yıllardır iki önemli oyuncu var: Gıda ve kira.

ZİHNİYET DEĞİŞİMİ ŞART
Türkiye'nin son 12 yılındaki enflasyonunda bu iki kalemin payı yüzde 50'nin üzerinde. Verilere göre 1995'te yüzde 76 olan TÜ- FE'nin 36.85 puanı (yüzde 48.5'i) konut ve gıda fiyatlarındaki (içki ve sigara o dönemde ayrılmadığı için analize bu kalemler de dahil edildi) artıştan kaynaklandı. O tarihten bu yana ağırlığı azalmadı aksine arttı. Hatta 2007'oe TÜ- FE'nin yüzde 63.5'i bu iki kalemden kaynaklandı. Merkez Bankası, enflasyonla ilgili orta vadede düşeceğini beklese de gıda ve konut sektörlerindeki yapısal önlemler çözülmeden enflasyonu yüzde 4'lere çekmesi zor görünüyor. 2004'ten bu yana küçük de olsa düşme eğilimine girmesine karşın yüzde 21 olan kira enflasyonu 2007 sonunda sadece yüzde 16'ya kadar gerileyebildi. Çünkü, ev sahipleri konut arzının yetersiz kalması, çarpık kentleşmenin nimetlerinden yararlanıyor ve geriye dönük fiyat ayarlamasından vazgeçmiyor. 1999'da dönemin hükümeti enflasyonda kira artışlarını yüzde 20 ile sınırlandırma girişimleri de evsahiplerini durduramıştı. Konut arzının artırılamaması da kira fiyatları ve enflasyon üzerinde büyük baskı yaratıyor.