Yunanistan 74'te Trakya üzerinden saldırı planlamış

ABD Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs krizini de içeren 1973-76 dönemine ait Kıbrıs, Türkiye ve Yunanistan arşivlerini kamuoyunun bilgisine açtı. Raporda, hazırlıkları 15-20 Temmuz arasında yapılan Türkiye'nin 1'inci Barış Harekâtı'nın ABD istihbaratı tarafından "günü bile belirlenerek" Dışişleri Bakanlığı'a iletildiği, ancak bu bilginin kendisine ulaşmadığını ileri süren Dışişleri Bakanlığı'nın önlem almaması yüzünden Türkiye'nin müdahalesinin engellenemediği kaydedildi. Raporda, 20-25 Temmuz arasında ise Atina'nın, Kıbrıs'a mukabele olarak Türkiye'ye Trakya üzerinden saldırmayı düşündüğü, ancak ABD istihbaratının, bu gelişmeyi ayrıntılarıyla önceden belirlediği anlatıldı.

ABD'NİN ÖNLEMİ AÇIKLANMADI
Bu bölümde, ABD'nin ne önlem aldığına ilişkin hane ise "gizliliği hâlâ kaldırılmadığı için" sansürlendi. Arşivlerde yer alan belgelerde, dönemin Başkanı Gerald Ford'un, Kıbrıs krizinden Yunanistan'daki cunta yönetimini sorumlu tuttuğu görüldü. Raporlara göre, ABD istihbaratı, 15 Temmuz 1974'te Kıbrıs'ta Rum darbesini de önceden belirleyemediği için engelleyemedi. Rapordaki bazı dikkat çekici görüşmeler şöyle:

* 21 Temmuz 1974: Başkan Nixon, Dışişleri Bakanı Kissinger'a, "Rumlar galiba pek savaşmıyor" dedi "Türkler iyi savaşır, güçlüdür" yanıtını aldı.

* 9 Ağustos 1974: Kissinger, yeni Başkan Ford'a, "İngilizler, Yunanistan'a tam destek veriyor ve Türklere karşı askeri eylem tehdidinde bulunuyor. Bu hayatta duyduğum en aptalca şeylerden biri" dedi.

* 15 Ağustos 1974: Kissinger, kurmaylarına, "Yunanlıların tarafına kaymamalıyız. Amerikan karşıtı olan bu ülkeyi (Yunanistan'ı) profesyonel şekilde desteklememeliyiz. Biz, askeri gücümüzü bir NATO müttefikine karşı kullanmayız" dedi.

* 19 Ağustos 1974: ABD'nin Lefkoşa büyükelçiliği önündeki bir Rum gösterisi sırasında ABD Büyükelçisi Rodger Davies, dışarıdan açılan ateşle öldürüldü.