Hasta hakları hekimlere yönelik şiddeti artırır mı?

Giderek artan hekimlere yönelik şiddet vakaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce hasta haklarının çok sık gündeme getirilmesi, hekimlerin saldırıya uğramalarına yol açıyor olabilir mi? E. Altuner/İstanbul

Son günlerde medyaya yansıyan dayak yiyen, yaralanan, öldürülen hekim olayları, hekimlere dönük şiddetin arttığı anlamına gelmeyebilir. Bu konuda elimizde güvenilir bir araştırma veya kayıt yoktur. Bir artış söz konusu olsa bile, bunu hasta hakları konusunda yapılan çalışmalarla ilişkillendirmeyi makul kılacak bir gerçeklik yoktur. Hekimlere yönelik şiddet, her zaman varolmuştur. Hastanın iyileşmemesi, kötüye gitmesi, sakat kalması veya ölmesi durumunda, hasta yakınları kolaylıkla hekimi suçlayabilmektedirler. Hekim daima hastasına faydalı olmak ister. Ancak hekimin, müdahale ettiği her hastayı iyileştirme gücü yoktur. Böyle bir güçleri olsaydı, hekimler bunu hastalarından esirgemezlerdi. En azından kendilerinden esirgemezlerdi ve ölümsüz olurlardı. Oysa, hekimler de diğer insanlar gibi, ölümü başlarından savamazlar.

GARANTİ VERMEMELİ
Hekim, her şeyi doğru ve eksiksiz yapsa bile hasta iyileşmeyebilir, kötüye gidebilir veya ölebilir. Ancak, bu durumun hasta ve yakınlarınca önceden bilinmesi gerekmektedir. Hekimin hasta ve hasta yakınlarını, hastalığın ve tıbbi müdahalenin olası kötü sonuçları hakkında bilgilendirmesi, riskleri açıkça anlatması son derece önemlidir. 'Bir şey olmaz, sen bana güven. Şimdiye kadar çok kişiyi tedavi ettim, hepsi düzeldi' tarzında konuşan bir hekim, işler umduğu gibi gitmediğinde ciddi ve ölçüsüz tepkilere maruz kalabilmektedir. Hastanın kötüleşmesinden ve ölümünden sorumlu olduğunun hukuken kanıtlanması bile, hasta yakınlarının hekime saldırmalarını meşru kılmaz. Sapla samanı birbirine karıştırmamak gerekir. Hak başka bir şeydir, suç başka bir şey. Haklı olmak suç işlemeyi gerektirmez.

MAĞDURİYETİ ÖNLER
Hasta haklarının amacı, hastaları hekim karşısında daha güçlü konuma getirmek veya hastaları hekimlere karşı kışkırtmak değildir. Hasta hakları hareketinin misyonu, hastaların sağlık hizmetlerinden yararlanırken mağdur olmalarını engellemek, haksızlığa maruz kalmalarını önlemektir. Hastaların mağduriyeti ve haksızlığa maruz kalmaları, her zaman hekimlerden kaynaklanmamaktadır. Sistemden kaynaklanan hasta yoğunluğu gibi etkenler, altyapı, ekipman ve donanım eksiklikleri, yönetim kusurları, finansman sorunları, mevzuat yetersizliği gibi birçok faktör, hasta hakkı ihlallerine yol açmaktadır. Bu faktörler, sadece hastaları değil, hekimleri ve diğer sağlık çalışanlarını da mağdur etmektedir. Bu nedenle hasta hakları alanında elde edilecek gelişmeler, hekimler için de bir kazanç olacaktır. Bundan dolayıdır ki, hem dünyada hem de ülkemizde hasta hakları hareketini başlatanlar ve geliştirenler, hep hekimler ya da hekimlerce kurulan örgütler olmuştur.