Anketlere göre türbanlı oranı arttı mı azaldı mı?

Türkiye'de kadınların örtünme biçimleri hakkında yapılan kamuoyu araştırmaları farklı sonuçlar veriyor. Tarhan Erdem'in yönetiminde Konda araştırma şirketinin anketine göre Türkiye'de başını örten kadınların oranı "muhafazakâr-demokrat" AKP'nin iktadarda olduğu son 4 yılda yüzde 64.2'den yüzde 69'a yükseldi. Ancak son bir yıl içinde yapılan iki büyük araştırma Konda'nın sonuçlarıyla çelişiyor. 32 Gün programı ve A&G'nin Eylül 2007 tarihinde ortak hazırladığı araştırmaya göre her 100 kadından 61'inin başını örttüğü Türkiye'de son üç buçuk yılda başı kapalı kadınların sayısında yüzde 2.9'luk bir azalma oldu. TESEV'in Kasım 2006'da yayınladığı "Türkiye'de Din, Toplum ve Siyaset" araştırmasını verilerine göre Türkiye'de evin dışına çıkarken başını örtenlerin oranı 1999'da yüzde 72.7 iken bu rakam 2006'da 63.5'e düştü.

5289 DENEK VAR
Konda araştırma şirketinin 41 ilde toplam 5289 kadın ve erkekle yaptığı anketin en dikkat çekici sonucu geleneksel örtünme biçimi olan yemeni, başörtüsü takanların hızlı bir şekilde örtünme biçimini türbana dönüştürmesi. Araştırma verilerine göre başını türbanla örtenlerin oranı son dört yılda yüzde 3.5'ten 16.3'e çıktı. Başörtüsü, yemeni gibi geleneksel örtülerle örtünen kadınların oranında ise yüzde 59.5'ten, yüzde 51.9'a düşüş oldu. Diğer bir deyişle son dört yılda başını örtenlerin oranı kendi içinde yüzde 10 dolayında artarken, örtenler içinde daha modern ve şehirliliği işaret eden türbanı kullananların oranı 4.7 misli katlandı. Eğitim düzeyi yükseldikçe genel olarak Türkiye'de örtülü kadınların oranı düşüyor, ancak tüm örtülü kadınlar arasında eğitim seviyesinin artışıyla beraber türban kullanma oranı radikal bir biçimde artıyor. İlkokul ve daha az eğitimlilerde türban takma oranı son dört yılda 3.9 kat artarken, lise mezunları arasında bu oran tam 6.9 kez artıyor. Taha Erdem'in araştırmasının bir başka ilginç sonucu ise ev kadınlarının dörtte üçü, öğrencilerin dörtte birinin başını örtmesi. Bekâr kadınların yarısı evlilikten sonra başlarını örtüyorlar. Türkiye'de her bekâr yüz kadından sadece 35'i başını örterken, 65'inin başı açık. Konda'nın bu bulgusu 38 il ve 128 ilçede 1863 denekle yapılan 32. Gün- A&G araştırmasıyla örtüşüyor. Bu araştırmaya göre evli kadınların % 70.6'sı başını kapatırken bu oran bekârlarda % 31.8.

23 İLDE YAPILMIŞ
Konda anketinin bir başka dikkat çekici verisi başını örtme eğiliminin kentte kırsal kesime göre daha fazla artması. 2003 yılında kentte oturanlar arasında başını örtenlerin oranı yüzde 56.3 iken bu oran 4 yıl içinde yüzde 64.9'a yükseldi. Kırsal kesimde ise başını örtenlerin oranı yaklaşık beş puanlık artışla yüzde 75.5'ten yüzde 80.2'ye yükseldi. TESEV'in 23 ilde 1492 kişiyle yaptığı anketin verileri ise kırsalda Konda'nın çalışmasıyla aynı eğilimi gösterirken şehirlerde çelişiyor. TESEV'in rakamları eşarp/başörtüsü/yemeni takanların oranının kırsalda artış, şehirlerde ise düşüş olduğunu işaret ediyor.