İhracat 100'ü aştı ama dış açık alarm veriyor

Yıllık ihracat Türk ekonomi tarihinde ilk 100 milyar dolarlık sınırı aşarak yeni bir dönemece girdi. Ancak doların 1.20, Euro'nun da 1.70'li seviyelere geldiği bir ortamda 15 milyar dolarlık ithalat ve 6 milyar dolarlık dış ticaret açığı gelen rekora da gölge düşürüyor. TİM'in ihracatçı birliklerinden derlediği eylül ayı ihracat verileri dün tarihi bir sınır olan 100 milyar doları aştığı için Ankara Ulus'taki ilk Meclis binasında açıklandı. İhracattan sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen'in de katıldığı toplantıda, ihracatın rekor kırmasından çok düşen kur ve buna bağlı olarak artan ithalata dikkat çekildi.

AÇIKTA YENİ EŞİK 6 MİLYAR DOLAR
İhracattaki bu rekora karşın asıl kaygı düşük kur nedeniyle eşiği her geçen ay artan ithalat ve dış ticaret açığından kaynaklanıyor. Şubat 2001'deki kriz sonrası liranın yüzde 50 değer kaybıyla 1 milyar doların altına inen dış ticaret açığı, 2002'de başlayan toparlanma ile birlikte hızla artışa geçti. Dolar ve Euro'nun YTL karşısında değer yitirdiği her dönem aylık dış ticaret açığının 1 milyar dolar yukarı tırmandı. Aylık açık, Kasım 2003'te 3 milyar dolara, Mart 2005'te 4 milyar dolarlara çıktı. 2006 ortasında ise dolar kurundaki toparlanmaya karşılık açık tırmanmaya devam etti. Bunun nedeni ise yurtdışı piyasalardaki dalgalanma. Euro'nun 2 YTL'yi, doların 1.59 YTL'ye çıktığı Haziran 2006'ya kadar ithalat 12 milyar dolara tırmanırken ihracat 7 milyar dolarlar da takıldı kaldı. Bunun sonucu aylık dış ticaret açığı 5 milyar dolara demirledi.

YA İÇ TALEP CANLI OLSA!
Son iki aylık veriler ise açıkta 6 milyar dolara çıkıldığını gösteriyor. Uzmanlar 100 milyar dolarlık psikolojik sınırın sadece bir rakam olduğunu, iç talepte durulmanın yaşandığı bir dönemde 6 milyar doların üzerindeki açıklara dikkat edilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, şu değerlendirmeyi yapıyor: "İyi ki iç talepte duraklama var. Eğer iç talep canlı olsa tüketim malı ithalatı bu düşük kurlarla patlar, talebi gören sanayicilerin yatırımlarını artırmaları nedeniyle yatırım malı ithalatı da hızla artardı. Bu nedenle 6 milyar dolarlık açığa alışılmalı. Talepteki kıpırdanma açığı 7-8 milyar dolara kadar yükseltebilir."