Yağmalanan tekno market rekabet ihlali mi yapıyor?

Türkiye pazarına toplumu uzun süre konuşturacak bir giriş yapan tekno market uygulamasının rekabet ve tüketici yasası boyutunu sizlerle paylaşma ihtiyacını hissettim. Nedenine gelince; dün gün boyu bazı TV'lere yorumları ile katılan 'uzmanlar'ın rekabet cephesinden yanlış değerlendirmelere tanık oldum. Nedense her konuda kendilerini uzman sananların saç baş yolduran yorumları maalesef toplumu yanlış bilgilendiriyor.
Uluslararası bir tekno marketin İstanbul Ümraniye'de açtığı mağazada yarı yarıya varan düşük fiyatla bazı malları satması üzerine adeta yağmalama ile sonuçlanan uygulama 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a aykırı olup olmadığı hakkındaki düşüncelerimi paylaşmak istiyorum.

Rekabet boyutu
Bir uygulamanın Rekabet Kanunu kapsamında rekabet ihlali olarak değerlendirilebilmesi için iki noktaya bakmak lazım. Birincisi, yasanın 6'ncı maddesinin ruhunu oluşturan satıcı firmanın bu konuda sektörde bir başka firma ile bu uygulamaya yönelik anlaşma yaptı mı yapmadı mı? Eğer firmanın bu uygulaması tek başına bir uygulama ise Rekabet Kanunu'nun 6'ncı maddesinde bahsedilen teşebbüsler arası anlaşma veya uyumlu eylem şeklinde bir rekabet ihlalinden bahsedilemez. Ancak bu malın tedarikçileri de bu firmaya verdiği malı ayırımcı fiyat uygulaması ile vermişse burada rekabet ihlali mahiyetinde bir anlaşma olabilir. Ancak bu konuda elimizde henüz bir veri yok. Haksız rekabetten bahsedenler var, ancak bu iddialar Rekabet Kanunu kapsamında değil, Türk Ticaret Kanunu kapsamında değerlendirilmeli ve ticaret hukukçuları bu konuyu yorumlamalıdır. Öte yandan Rekabet Kanunu'nun 6'ncı maddesinde belirtilen 'hakim durumun kötüye kullanılması' ihlali olabilmesi için bu firmanın sektörü etkileyebilecek bir pazar payına sahip olmalı. Ancak bu market, ilk şubesini açtı. Bir başka deyişle pazar payı hakim durumda olabilecek bir pay değil. Dolayısıyla bu yönüyle de rekabet ihlalini gündeme getirecek bir uygulama yok. Yani Rekabet Kurumu'nun soruşturmasını gerektiren bir durum söz konusu değil.

Tüketici boyutu
Uygulamanın 4077 Sayılı Kanun kapsamına aykırı olup olmadığı hususu Sanayi Bakanlığı Tüketici ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü'nün görevi . Görünen, tüketicinin aleyhine değil, yararına bir uygulama olduğu... Bir de mağazanın açılışından önce gazetelere verilen ilanlarda sözü edilen sayıda ve fiyatta malın satılıp satılmadığı konusu var. Bu da ancak Sanayi Bakanlığı'nın incelemesiyle ortaya çıkabilir. Öte yandan reklamlarında tüketiciyi yanıltan bir uygulama varsa bu yönü ile de Reklam Kurulu'nu ilgilendirir. Bu yasanın uygulanması ile görevli birimlerin bağlı bulunduğu Sanayi Bakanı Zafer Çağlayan yerinde inceleme talimatı verdi. Ancak inceleme sonunda Tüketici Yasası'na aykırı uygulama var mı, yok mu onu zaman gösterecek.

Pazarlama stratejisi
Bu uygulamayı başlatan tekno marketin dünyadaki uygulaması da bu yönde. Uyguladığı pazarlama stratejisi, bazı mallarda olağanüstü düşük fiyatlarla promosyon mahiyetinde satışa sunarak mağazanın açılışlarında halkın dikkatini çeken büyük kitleleri mağazanın önünde saatlerce kuyrukta bekletip, mağazanın camlarının kırılması ve dağıtılmasını sağlayarak dikkat çekerek medyada yer almak. Bu uygulamanın amacı, halkın kafasında en ucuz malın bu market ismi ile özdeşmesini sağlamak. Satışa sunulan malların hepsinde değil, sadece dikkat çekecek bir kaç malda ucuz fiyat uygulaması yöntemi benimsenerek 'bu markette satılan tüm ürünler ucuzdur' imajını veren uygulamalar halen tüm hipermarketlerin başvurduğu yöntemdir.
Bence uygulamanın sadece pazarlama stratejisinin bir parçası olduğu ve dünyada benzer uygulamalarının olduğu, Rekabete aykırı durumun olmadığı, dolayısıyla Rekabet Kurumu'nun göreve çağrılmasının sadece bilgisizlikten kaynaklandığını söylemek gerekir.