Satrancı kurtaran fikir

Satrançla hobi olarak uğraşan, fakat hayatında bir satranç kitabı okumamış, turnuvada oynamamış bir arkadaşım, bir keresinde "Satrançtaki açılışlar, yaratıcılığı öldürüyor," demişti. Satrançta artık bilgisayarların da yardımıyla belli açılış hamlelerinin çok detaylı incelendiğini, 25-30 hamlenin 'kitaptan' oynandığını kastediyordu. Özellikle büyükustalar arasındaki turnuva hazırlığında, açılışlarda daha önce oynanmış hamleler, yeni planlar ve fikirler bulmak çok önemli. Rakip, tanıdık olmayan bu hamle karşısında bocalar ve iyi oynamamaya başlayabilir. Satranç teorisinin hızla geliştiği 19. ve 20. yüzyıllarda birçok farklı konum incelenmiş. Sicilya, vezir gambiti, İspanyol ve bazı açılışlarda 25-30 hamle teorik. Yani geçmişte oynanmış oyunlardaki hamleleri, tekrar edebilirsiniz. Günümüzde, her hafta dünyanın her tarafında binlerce oyun oynanıyor. Bunların birçoğu internet'te bulunabiliyor. Satranç da bilgi çağından etkileniyor. Tespiti yapan, haklı gibi görünse de yine de önceden oynanan hamlelerin anlamını kavramak, ustalık gerektiriyor. Teorik varyantların dışına çıkıldığında, tipik hamleleri bilmiyorsanız, belli bir noktadan öteye gidemezsiniz. Ama teorik bilgi, turnuvada başarı için şarttır.

RASTGELE AÇILIŞ USTALIK İSTER!
Satrancın, gelişen açılış teorisi nedeniyle öldüğünü 1920'lerin başlarında yenilmez bir makine gibi oynayan Capablanca da iddia etmişti. Satrancın Esasları adlı kitabın yazarı da olan Kübalı dünya şampiyonu, satranç tahtasının 10x10 şeklinde genişletilmesini önerdi. Neyse ki haklı çıkmadı ve satranç yoluna devam ediyor. Bir başka dünya şampiyonu Fischer, satrancı bıraktıktan 24 yıl sonra yeni bir öneri getirdi. 'Fischer random'ın ('random', İngilizce 'rastgele') yanı sıra 'Chess960' ismiyle de anılan bu satranç türünde piyonlar, yine ikinci ve yedinci yataydan oyuna başlıyor. Ancak taşların başlangıç konumundaki yerleri, rastgele belirleniyor. Her oyuna taşlar değişik yerlerde başlayınca, açılışın önemi kalmıyor. 960 sayısı, taşların başlangıçta 960 farklı şekilde dizilebilmesinden gelir. 'Fischer random'da rok atılır, fakat taşların yerleri farklı olunca rok biraz garipleşmiştir. Bazen tek bir taşı oyuna sokup rok yapabilirsiniz, bazen de üç taşın oyuna girmesi gerekir. Şah ve kale, klasik satrançtakinden farklı karelerde olsa da rok atılacağı zaman, klasik satrançta geldikleri karelere götürülerek rok yapılır. 1996'da yapıyan ilk Fischer Random Dünya Şampiyonası'nı Peter Leko kazanmıştı. Her yıl ağustos ayında Almanya'nın Mainz kentindeki festivalde ise dünyanın en iyi oyuncuları bir araya gelir. Bu yıl Anand, Ivanchuk, Aronian, Mamedyarov gibi isimlerin yanı sıra katıldığı turnuvada Moldoyvalı büyükusta Bologan birinci oldu. Satranç960 Dünya Şampiyonası'nı ise Anand'ı geçen Levon Aronian kazandı.