Hasta ve yakınlarına kim bilgi vermeli?

Hastanede bir sorunumuz olduğunda ya da bilgi edinmek istediğimizde kiminle muhatap olacağımızı ve bu konudaki haklarımızı ne yazık ki tam olarak bilemiyoruz. Hasta ve yakınlarına sadece hekim mi bilgi vermeli, yoksa hemşire ve diğer sağlık çalışanları da bu işi yapabilir mi?

Hastaların bilgilendirilme hakları dört ayrı kategoride değerlendirilebilir:

* İlki: Başvurabilecekleri sağlık kurumu ve sağlık çalışanları hakkında bilgi edinme hakkıdır. Sağlık kurumlarının kapasiteleri, verdiği hizmetler, personel durumu, laboratuvar, ameliyathane ve servis imkanları, ölüm ve komplikasyon (tıbbi girişimlere bağlı ortaya çıkan sorunlar) oranları hakkında güvenilir bilgilere ulaşabilmelidirler. Yine hasta, kendisiyle muhatap olan sağlık çalışanlarını tanıyabilmelidir. Örneğin; poliklinikte kendisini muayene eden hekimin, serviste enjeksiyonu yapan hemşirenin ya da laboratuvarda kolundan kan alan sağlık memurunun kimliğini ve o kurumdaki görevinin ne olduğunu bilmelidir.

PROSEDÜR ANLATILMALI
* İkincisi: Sağlık hizmetinden yararlanma sürecinde uyması gereken kurallar ve prosedürler hakkında bilgi edinebilme hakkıdır. Herhangi bir yakınma ile başvuran hastaya, öncelikle ilgili sağlık kurumunun hangi biriminde ve nasıl muayene-tedavi olabileceği ile uyması gereken prosedür (nasıl kan verilir, nasıl röntgen çekilir...) hakkında bilgi verilmelidir.

* Üçüncüsü: Uygulanacak tıbbi girişimlere onay verme öncesinde, hastanın doğru karar verebilmesi için aydınlanmasına dönük bilgilenme hakkıdır.

* Dördüncüsü: Hastanın kendisiyle ilgili tıbbi gerçeği, hastalığını, tedavisini ve nasıl sonuçlanacağını öğrenme hakkıdır.

BİLMEK HASTANIN HAKKI
İlk iki bilgilendirmenin kurumsal olarak yapılması gerektiğinden, sorumluluk sağlık kurumlarının yöneticilerine aittir. Aslında sağlık kurumu ve sağlık çalışanlarıyla ilgili bilgilerin, bağımsız bir akreditasyon kurumunca verilmesi çok daha tercihe şayandır. İkinci ve üçüncü kategorideki bilgi verme sorumluluğu ise asıl olarak tıbbi işlemi uygulayacak olan ve hastadan sorumlu olan hekime aittir. Ancak kan alma, enjeksiyon, EKG çekme gibi hemşire veya teknisyenler tarafından yapılan işlemler hakkında, işlemi yapan sağlık çalışanının hastaya bilgi vermesi uygun olur. Ama bu konularda da, hasta isterse hekiminden ek bilgi alabilir. Hastaya daha geniş bilgi aktarmak ve beceri kazandırmaya dönük eğitim vermek gerektiğinde, eğitici hemşire veya diğer uzman personelden yararlanılabilir. Örneğin; diyabet hastalarına insülin enjeksiyonu ile ayak bakımı, astım hastalarına sprey türü ilaç kullanımı ya da yatan hastalara hasta hakları hakkında eğitim verilmesi gibi...