Ergen beyni farklıdır

Ergenlerin, yetişkinlerin kaçınabildiği durumlarda cesur davranmalarını kolayca yargılarız. Onları düşüncesizlikle, yaşamı tanımamakla, sorumsuzlukla suçlarız. Oysa son araştırmalar, bunun basit bir başında kavak yelleri' esme dönemi olmadığını gösteriyor. Çünkü ergen beyninin karar vermeden sorumlu bölümleri, görevleri yerine getirirken erişkinden farklı çalışır. Ayrıca bu durumlarda, beynin diğer bölgelerinden alabildiği yardım da çok daha azdır. Yani ergenlikte davranışların kontrolünü sağlayan bölgeler yeterli düzeyde gelişmemiştir.

KENDİ KENDİNİ KONTROL
Davranış kontrollerimizde farklı iki sistem çalışır. Biri daha refleksken, diğeri daha kontrollüdür. Örneğin araba kullanırken, öndeki araca çarpmak üzereyken refleks olarak donup kalınır. Oysa diğer kontrol sistemi fren yaparak, direksiyonu kırmamızı sağlar. Bir ergen için donup kalmayı engelleyebilmek, bir erişkinden çok daha zordur. Yine araştırma, ergenlerin benzer karar verdiklerinde beynin gerekli bölgesini çok fazla zorladıklarını, oysa erişkinlerin beynin farklı bölgelerini çalıştırarak yükü bölüştürdüğünü söylemektedir. Bu durum ergenlerin niye daha dürtüsel ve düşünmeden davranabildiklerini açıklayabilir. Ergenlerin karar verme ve davranışlarını kontrol etme sürecinde, görev yapan beyin bölgeleri ciddi fiziksel değişmlerden geçer. Beyin, boyut olarak altı yaşından sonra büyümez ve yetişkin beyniyle yaklaşık aynı boyuttadır. Ama işlevsel gelişimi, 20'li yaşların sonuna kadar devam eder. Bu gelişim sırasında ergenlerin riskli davranışları hem onlar hem aileleri hem de toplum için sorun yaratır. İstatistiklere göre 16-20 yaş arasında trafik kazası ve kaza sonucu ölüm daha fazla... Alkoliklerin yüzde 40'ı ilk sorunu 15-19 yaşında yaşıyor. AIDS hastalarının yarısından fazlası 25 yaş altında. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar gençlerde çok yaygın. Kumar oynamaya başlama yaşı 12'lerde, bunların tümü ve başka birçok sorun, gençlikte başlayıp erişkin dönemde devam ediyor. Bu bilgiler önemli. Çünkü sorunları ve nedenlerini bilince, önlemeye yönelik çalışmalar yapmak kolaylaşabilir. Ayrıca ergenlere kızarken, sorumsuzluktan değil, ergen beynine sahip oldukları için kontrolsüz ve dürtüsel olduklarını düşünerek kendimizi kontrol edebiliriz. Asıl sorun ve araştırılması gereken, erişkin döneme çoktan geçtiği halde dürtüsel, tehlikeli, kontrolsüz davranışları nedeniyle ailelerine, diğer insanlara, ülkelerine zarar vermeleri. Onları değerlendirirken "Beyin gelişimleri tamamlanmış ve ergenliğin başlangıcında kalmış," diyerek, beyinlerini olgunlaştırmaya mı, yoksa sadece sorumsuz ve bencil olduklarını kabul edip durdurmaya mı çalışacağımızın yanıtını bulmalıyız.