Beş yıl aradan sonra Documenta 12...

Dünyanın en önemli etkinliklerinden 'Documenta 12', tüm görkemiyle izlenmeyi bekliyor. Elbette koşa koşa oraya da yetiştim. Türkiye'den Halil Altındere, bu beş yılda bir Almanya'nın Kassel kentinde yapılan bu önemli sergiye seçilmiş. Bu kez serginin küratörleri Roger Brügel ve karısı Ruth Noack. Documenta 12'de karşıma 17. yüzyıl hatları, İran ipek halıları, bir de Hokusai çıkınca fena afalladım. Paul Klee ve Manet de cabası... Schloss Wilhelmshöhe Müzesi de serginin mekânlarından. Bu müzenin 16. yüzyıl Hollanda resmi katında, 2007 tarihli filmler hep birlikte sergileniyor. Kerry James Marshall'larla Frans Hals'lar yan yana... Polonyalı Zofia Kulik'in 1997 tarihli kolajlarıyla da Van Dyck portreleri aynı katta. Noack ve Buergel, Berlin Ulusal Müze İslam Eserleri Koleksiyonu'na, Berlin Devlet Kütüphanesi Prusya Kültür Mirası Doğu Departmanı'na, Londra Victoria ve Albert Müzesi'ne başvurmuş. Bu müze ve koleksiyonlardan getirttikleri 17. yüzyıl hatları, kaligrafileri, minyatürleri, Kuzeybatı İran halıları, 19. yüzyıl başı kâğıt üzeri suluboya Hint resimleri, 1835 tarihli bir Hokusai'yi 1960'ların Sovyet kavramsalcılarını, 1968 Amerikan kuşağını, günümüzün yükselen genç sanatçılarıyla birlikte sergilemeye karar vermiş. Sonuç gerçekten şaşırtıcı olmuş. Aslında bu eski bir Documenta geleneği. Örneğin Documenta 12'de yeni işleriyle yer alan muhalif sanatçı Zoe Leonard, Documenta 9'un ana mekânı Neue Galerie'de 1800'lere ait aile ve kadın portrelerinin olduğu salona, vajina portreleri başlıklı vajina fotoğraflarını yerleştirmişti. Halil Altındere, aslında sergiye '15 Dakika Özgürlük' isimli projesiyle katılacakmış. Almanya'nın katı bürokratik engellerini aşamadığından proje gerçekleşememiş. Proje, ömrünün büyük kısmını, gözetlenerek Kassel Hapishanesi'nde geçirmesi öngörülen mahkûmlardan arzu edenleri, 15 dakikalığına ayakları yere değmeden, helikopterle Kassel kentindeki Documenta mekânları üzerinde gezdirmeyi amaçlıyormuş. Bu proje yerine ürettiği video filminde ise Altındere, Kürtlerin sözlü tarihini üreten 'dengbej'ler üzerine bir film yapmış. Tüm bu çalışmaları izlemek isteyenler için Documenta 12, 23 Eylül'e kadar açık. Polonyalı sanatçı Zofia Kulik'in çalışması ilgiyle izlendi.