ABD petrolünün varili 78 dolara çıktı

Varil başına yaklaşık 78 dolardan işlem gören ABD ham petrolü Temmuz 2006'daki varil başına 78.40 dolar zirvesine yaklaştı.

Hem gerçekleşen, hem de gerçekleşme tehlikesi bulunan ham petrol arz kesintileri, petrol tüketicisi ülkelerdeki rafineri sıkışıklıkları, global yakıt talebi ve yatırımcıların petrol ve diğer emtia alanlarına para yatırmaları petrol fiyatlarını yukarı çekti.

FONLAR

Emeklilik fonlarından ve hedge fonlardan, aralarında petrolün de bulunduğu emtia alanına yatırım girişi, bu yıl daha önce global ekonominin nasıl hareket edeceğine yönelik kaygılarla ara verilmesinin ardından, yeniden canlandı.

Enerji piyasalarındaki spekülatif işlemler, yatırımcıların borsa ve tahvil piyasası gibi piyasalardaki kazançları aşmak istemesiyle son yıllarda artış gösterdi.

Ancak Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu'na göre, 24 Temmuz'da biten haftada ham petrol piyasası New York Mercantile Exchange'deki spekülatörler, fiyatların ineceğini düşünerek net uzun pozisyonlarını kısalttılar.

OPEC'TEN DAHA AZ PETROL ARZI

Dünya petrollerinin üçte birini elinde toplayan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), 2006 yılından daha az petrol arz etmeye karar verdi.

Geçen yıl attığı iki adımla OPEC arzını günlük 1.7 milyon varil veya yaklaşık yüzde 6 oranında düşürdü. Yaptığı ikinci kesinti 1 Şubat itibariyle geçerli oldu.

Reuters'in tahminlerine göre OPEC üyelerinin günlük yaklaşık 1 milyon varillik kesintiyi zaten uyguladığı yönünde. OPEC önümüzdeki Eylül ayında toplanarak bundan sonraki üretim politikasına karar verecek.

Petrol tüketicisi ülkeler ise petrol fiyatlarının düşmesine destek olması için OPEC'in daha fazla ham petrol arz etmesi çağrısında bulundu ancak, örgütün petrol bakanları arzının yeterli olduğunda ısrar ediyorlar.

TALEP

Bundan önceki fiyat artışları arz kesintileri nedeniyle tetiklendiyse de, şu andaki yükselişin ardındaki esas nedenler Çin ve ABD gibi ülkelerden gelen petrol talebi.

Global talep büyümesi 2004 yılında yükselmesinin ardından geriledi ancak, hâlâ çıkışta ve yüksek fiyatlar ekonomik büyüme üzerinde şimdiye kadar çok az bir etki yapabildi.

Analistler, dünyanın yüksek nominal fiyatlarla oldukça iyi dayandığını, çünkü döviz ve enflasyona göre ayarlandıklarından daha önceki fiyat artışlarına oranla son artışların daha düşük kaldığını, ayrıca bazı ekonomilerin daha az enerji-yoğun bir hale geldiklerini söylüyor.

NİJERYA

Dünyanın sekizinci büyük petrol ihracatçısı olan Nijerya'dan gelen ham petrol arzı, ülkenin petrol sanayisine yönelik saldırılar nedeniyle Şubat 2006'dan bu yana azaldı.

Petrol şirketleri Nijerya'nın günlük petrol üretimindeki azalışın yaklaşık 547,000 varillik miktarını bu saldırılar ve sabotajlara bağlıyorlar. Bu miktar, ülkenin günlük 3 milyon varil üretiminin yaklaşık yüzde 18'i anlamına geliyor.

RAFİNERİ DARBOĞAZLARI

Hem petrol arzındaki sıkıntılara ek olarak, dünya genelinde rafineri kapasitesinde de bir azalma oldu.

ABD'deki rafinerilerde, yakıt talebinin zirveye çıktığı yaz ayları başında beklenmedik kesintiler meydana geldi ve stokların azalmasına neden oldu.

ABD verilerine göre benzin stokları 204.1 milyon varille, geçen yılın 7.7 milyon varil altında bulunuyor. Ancak yüksek fiyatlara rağmen talep hâlâ artıyor.

Yıllarca süren yatırım eksikliği nedeniyle rafineri kapasitesi zaten düşüktü.

İRAN

Petrol tüketicileri aynı zamanda dünyanın en büyük dördüncü petrol ihracatçısı olan ve nükleer çalışmaları nedeniyle Batı ile anlaşmazlık yaşayan İran'dan kaynaklanabilecek bir arz kesintinden de kaygı duyuyorlar.

Batılı devletler İran'ın sivil nükleer programını, nükleer silah geliştirmek için bir kılıf olarak kullanmasından şüpheleniyor ancak İran bunu reddediyor .

IRAK

Irak ise petrol sektörünü yeniden ayağa kaldırmaya çalışıyor. Irak'ın ihracatı, Saddam Hüseyin yönetimi zamanındaki günlük 1.7 milyon varilden, günlük 1.5 milyon varile düştü ve bir türlü artış gösteremiyor.

REUTERS