Satrancın yaşlı mabedi

İstanbul Satranç Derneği, Türkiye'de satrancın doğduğu yerdir. 1943'te kurulan İSD, (müdevamleri için 'dernek') üç kez yer değiştirdi. En sonunda İstiklal Caddesi'nin ortasında, Ağa Camii'nin bulunduğu sokaktaki yerine taşındı. Türkiye'nin satranç geçmişinde bir yere sahip olup da derneğin tozunu yutmamış birisine rastlayamazsınız. Dernek, öğlen saatlerinden akşam 22.00'ye kadar açıktır. Burada, İstanbul ve Türkiye'nin kalburüstü satranççılarına her an rastlayabilirsiniz. Kapısında "Üye olmayan giremez!" yazsa da Dernekler Kanunu gereği, satranca ilgi duyan herkesin girebildiği bir lokaldir. Derneğin farklı odalarında, analiz yapanlara, heyecanlı yıldırım partilerine ve kimi zaman da yapılan güncel tartışmalara misafir olabilirsiniz. Derneğin tanıdık simalarından tek tek bahsetmek mümkün değil; ancak nesillerce derneği ziyaret eden satranç severleri ağırlayan derneğin sorumlusu Vatan Hacıefendioğlu'yu anmamak olmaz. Vatan Ağabey'in tereddüt etmeden oynanan eğlenceli bir satranç türünde yenilmez olduğunu da not düşelim. Dernek, bugün artık eski şaşaalı günlerinden çok uzakta. Türkiye'de satrancın yaşadığı gelişimin, artan açık turnuvaların ve profesyonelleşmenin yanı sıra özellikle internet'te satrancın gelişimi, Türkiye'deki çoğu satranç kulübü gibi derneği de olumsuz etkiledi. Ayrıca dernek, köhne haliyle çekici olmaktan uzak. Geçtiğimiz haftalarda eski bir Bilim ve Ütopya dergisinde 2005'teki İSD Genel Kurulu'ndan yola çıkarak Türkiye'de satrancın durumunu değerlendiren, Kuvay Sanlı imzalı bir yazı okudum. Burada da söz edildiği gibi İSD'nin ara sıra düzenlenen turnuvalar hariç, örneğin son yıllarda düzenlenen Tempa Pano'nun sahipleri Gazeryan kardeşlerin sponsorluğunu yaptığı Tempa turnuvaları, federasyon bünyesinde düzenlenmeyen en önemli turnuvalardandır. Federasyonun başardıkları tabii ki çok güzel, ancak özel kulüpler ve yerel satranca artık eskisi kadar ilgi gösterilmiyor. Genellikle yaşlı satranç severlerin gittiği ve eski havasını kaybeden bir yer oldu dernek. Sanırım, dernek yöneticileri biraz da satrancın amatör kalmasından yana olduğu için durumu değiştirmeye çalışmıyor. Benim 'amatör' dediğim, dışarıdan gelenlere köhne ve kokuşmuş bir yer olarak görünen derneğe havasını veren aslında belki tam da bu halidir. Yine de bir Ankaralı olarak, derneğin değişebileceğini, geçmişteki etkisini yeniden yaratabileceğini düşünüyorum.