Yabancı akıllı davranıp alıyor da satışta yerlinin gerisinde kalıyor

İstanbul Borsası yabancı yatırımcı tabanı en geniş, yerli yatırımcı tabanı en dar sayılı piyasalardan biri. Yabancıların payı yüzde 72'ye vurdu, yerlilerin yüzde 28'e indi. Halbuki sermaye hareketlerinin serbest bırakıldığı 1989'da sıfırdan başlayan yabancılar artık piyasada ağırlıklı bir konuma sahipler. Üçte ikiyi aşan paylarıyla piyasada belirleyici, fiyatları yönlendirici konumlarını sürdüyorlar.
İMKB Başkanı Osman Birsen de, bir kabulde yabancıların yerlilerden daha akıllı davrandığı anlamına gelen sözler söyledi.

- Yatırılan ve kazanılan para- 1989'dan beri yabancıların hisse senetlerine yatırdıkları ve geri götürdükleri sermaye ödemeler dengesinden aylık bazda izleniyor. Bu rakamlardan hareketle Mayıs 2007'de yabancıların hisse senetlerindeki net yatırımlarını 14 milyar 998 milyon dolar hesapladık. Net diyoruz, çünkü aradaki kâr realizasyonlarını bundan çıkıyoruz. Yabancıların borsadaki toplam portföylerinin değeri Mayıs sonunda 50 milyar 502 milyon dolara çıkmış. Yani yabancıların koyduğu 15 milyar dolar iki katından daha fazla artmış, kazanmışlar.
Ama bu kazanç şimdilik kağıt üstünde. Çünkü her pozisyon eninde sonunda kapatılır, kâr veya zarar realize edilir. Osman Birsen de diyor ki, "Adamlar bizden daha akıllı ve gitmeye niyetleri yok. Kaç tane kriz oldu, adamlar gitmiyor. Fiyatlar düşünce daha fazla alıyorlar."

- Adamına göre likidite- Bu tesbit bir açıdan doğru. Çünkü yabancıların payları genel olarak yükselmiş. Ancak kriz zamanlarında çok net olarak gözlemledik ki, yabancılar satmak istedi. 19901991 Körfez krizinde, 1994 krizinde, 1997 Asya ve 1998 Rusya krizlerinde, 2001 krizinde hep satışı denedi. Ama başarılı olamadı. Çünkü karşısında yerli alıcı yok oldu. Fiyatlar hızla aşağı gitti. Normalde İstanbul Borsası likit bir borsa gibi görünür. Çünkü yerlilerin kendi aralarında işlemleri çok yaygındır. Halen borsa işlemlerinin yüzde 80'ini yerliler yapıyor. Stokta yüzde 28'e inmelerine karşılık. Ama iş yabancıdan net bazda hisse senedi almaya geldiğinde, ortada yerli bulmak zordur. Satış gerektiren kriz dönemlerinde yerliler ve spekülatörler ellerini çabuk tutuyor. Yabancı hep geç kalıyor. Sadece 2000'de borsa tepe noktada iken kayda değer bir satış yapabildiler.
Yani borsanın likidite özelliği yerli için çalışıyor ama yabancı için pek çalışmıyor.

- Sıcak değil ılık para- Bu açıdan borsadaki yabancı parası da sıcak değil, ılık hatta bir bölümü de soğuk para. Yabancı pozisyonunu kapatamayacağı ve satıp karını realize edemeyeceği için, borsadaki kârları şimdilik kağıt üstünde. Kesinleşmiş, cebine girmiş bir kâr değil. Dolayısıyla ne kadar akıllı olduklarını oyun sona erdiğinde, kârlarını realize edip etmedikleri zaman göreceğiz. Devam edeceğim.

- Sonuç - "Fazla güvendiğimiz takdirde aldatılacağımız kesindir" Frank Grane